شیر شاهدانه یک جایگزین گیاهی و محبوب برای شیر گاو است و از دانه های درستۀ شاهدانه تهیه می شود و سرشار از پروتئینگیاهی باکیفیت، چربی های سالم و مواد معدنی است. نوشیدن شیر شاهدانه برای سلامتی پوست و محافظت از قلب مفید است. این شیر از طریق مخلوط کردن آب با دانه های گیاه شاهدانه (Cannabis sativa) تهیه می شود. از این گیاه برای تولید ماری جوانا نیز استفاده می شود؛ بااین حال، شیر شاهدانه و سایر محصولات شاهدانه اثرات روان گردان ماری جوانا را ندارند و تنها حاوی مقادیر بسیار کمی از ترکیب فعال کننده روان به نام تتراهیدروکانابینول (THC) هستند. شیرشاهدانه طعمی شبیه به مغزهای خوراکی داشته و بافت آن خامه ای است. می توان این شیر را در دستورهای غذایی گوناگون نظیر اسموتی، قهوه و سیریال، جایگزین شیر گاو کرد. اگرچه می توان شیر شاهدانه را تنها با دانه های شاهدانه و آب تهیه کرد، اما اغلب محصولات تجاری حاوی شیرین کننده ها، نمک یا مواد غلیظ کننده هستند . با توجه به محبوبیت روزافزون این محصول، امروزه شیر شاهدانه در اغلب فروشگاه ها و وب سایت ها در دسترس است. همچنین می توانید خودتان آن را در خانه تهیه کنید.
ارزش غذایی شیر شاهدانه
این شیر بسیار مغذی بوده و سرشار از پروتئین ها و چربی های سالم است. درواقع، پروتئین و چربی های سالم این شیر از اغلب شیرهای گیاهی دیگر مانند شیر برنج و شیر بادام بیشتر است. در مقایسه با شیر گاو، شیر شاهدانه کالری، پروتئین و کربوهیدرات کمتری دارد، اما میزان چربی این دو تقریباً یکسان است.
یک فنجان (۲۴۰ میلی لیتر) شیرشاهدانه بدون شکر حاوی ترکیبات غذایی زیر است:
کالری: ۸۳
کربوهیدرات: ۱.۳ گرم
پروتئین: ۴.۷ گرم
چربی: ۷.۳ گرم
کلسیم: ۲ درصد از نیاز روزانه
آهن: ۷ درصد
علاوه بر این مواد مغذی طبیعی، شیر شاهدانه تجاری معمولاً با کلسیم، فسفر و ویتامین های آ، ب۱۲ و د غنی می شود. بااین حال، این محصول ممکن است حاوی شکر افزوده، نمک، غلیظ کننده ها و سایر افزودنی ها باشد. اغلب چربی های موجود در شیرشاهدانه از نوع اسیدهای چرب ضروری و غیراشباع هستند که عبارت اند از لینولئیک اسید (امگا۶) و آلفا-لینولئیک اسید (امگا۳). این چربی ها برای ساخت بافت جدید و غشاء در بدن ضروری اند. بعلاوه، شیر شاهدانه پروتئینی را فراهم می کند که هضم و استفاده از آن برای بدن راحت است. این پروتئین از معدود پروتئین های کامل گیاهی است و تمام آمینواسیدهای ضروری و مورد نیاز بدن را در خود جای داده است. درنهایت می توان گفت که شیر شاهدانه عاری از سویا، لاکتوز و گلوتن است و گزینه ای خوب برای کسانی است که می خواهند از مصرف این ترکیبات پرهیز کنند.
خواص شیر شاهدانه
1. سلامت قلب
شاهدانه حاوی برخی مواد مغذی است که شاید برای پیشگیری از بیماری قلبی مفید باشند. شاهدانه به طور ویژه سرشار از آمینواسیدی به نام آرژینین است که بدن برای ساخت نیتریک اکسید به آن نیاز دارد. نیتریک اکسید به آرام شدن رگ های خونی و حفظ فشارخون سالم کمک می کند. مصرف کافی آرژینین شاید سطوح پروتئین التهابی C-reactive یا CRP در خون را کاهش دهد. سطوح بالای CRP با افزایش خطر بیماری قلبی در ارتباط اند. یک مطالعه در ۱۳ هزار بزرگ سال نشان می دهد که افرادی که بالاترین میزان مصرف غذایی آرژینین را داشته اند، در مقایسه با کسانی که آرژینین کمتری مصرف داشتند، ۳۰ درصد کمتر در خطر سطوح بالا و خطرناک CRP بوده اند. مصرف محصولات شاهدانه که سرشار از آرژینین هستند شاید بتواند به حفظ سطوح مناسب نیتریک اکسید در خون و CRP کمک کرده و به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی منجر گردد.
2. منبع پروتئین برای گیاهخواران
شیر شاهدانه گلوتن و لاکتوز ندارد اما حاوی مقادیر بسیار بالای پروتئین است و یکی از بهترین منابع غذایی سرشار از پروتئین گیاهی برای گیاهخواران، افراد وگن و خام گیاهخواران شناخته می شود.
3. پوکی استخوان
مقادیر بالای کلسیم، فسفر و ویتامین D موجود در شیر شاهدانه به تقویت استخوان ها کمک کرده و خطر ابتلا به پوکی استخوان و استئو آرتریت را کاهش می دهند.
4. لاغری و کاهش وزن
شیر شاهدانه اسید های چرب زیاد دارد اما این نوع چربی ها برای سلامت بدن مفید هستند و باعث افزایش چربی های خوب در بدن می شوند. همچنین مقادیر بالای پروتئین موجود در شیر شاهدانه به کاهش اشتها کمک کرده و با جلوگیری از پرخوری باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
5. نوزادان و کودکان
شیر شاهدانه به طور طبیعی گلوتن و لاکتوز ندارد و سرشار از کلسیم، ویتامین D و پروتئین است به همین دلیل یکی از بهترین انواع شیر های گیاهی برای تغذیه نوزادان و کودکان محسوب می شود.
6. تقویت سیستم ایمنی بدن
تحقیقات نشان داده که مصرف شیر شاهدانه به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی که دارد به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش می دهد.
7. تقویت حافظه
گفته می شود که شیر شاهدانه به دلیل مقادیر بالای اسید های چرب امگا 3 و امگا 6 که دارد می تواند به تقویت حافظه کمک کند و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد.
8. سلامتی پوست
شاهدانه حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ و امگا ۳ است که نسبت ایده آلی به یکدیگر دارند. این نسبت بین ۲ به ۱ و ۳ به ۱ است. دریافت مقادیر متعادل از امگا ۶ و امگا ۳ از طریق مواد غذایی می تواند واکنش ایمنی پوست به التهاب و افزایش سن را بهبود دهد. یک مطالعه چهارهفته ای در ۲۰ نفر که اگزما داشتند نشان می دهد که مصرف دو قاشق غذاخوری (۳۰ میلی لیتر) از روغن شاهدانه به صورت روزانه می تواند به طور چشمگیری خشکی پوست و خارش آن را بهبود دهد. در یک مطالعه دیگر که بر روی ۴۰۰۰ زن انجام شد، افرادی که مصرف غذایی بالاتری از لینولئیک اسید (امگا ۶) را گزارش کرده بودند، در مقایسه با کسانی که این اسید چرب را کمتر مصرف کرده بودند، کمتر در خطر خشکی یا نازک شدن پوست قرار داشتند. ازآنجایی که شیرشاهدانه سرشار از امگا ۶ و امگا ۳ است، نوشیدن آن به طور منظم ممکن است باعث بهبودی سلامت پوست شود.
9. درمان اگزما
شیر شاهدانه دارای خواص ضد التهابی قوی است که به درمان بیماری های پوستی مانند اگزما کمک می کند. یک مطالعه چهار هفته ای بر روی 20 نفر مبتلا به اگزما نشان می دهد که مصرف شاهدانه و محصولات آن مانند شیر شاهدانه به طور قابل توجهی خشکی و خارش پوست ناشی از اگزما را درمان می کنند.
10. تقویت و افزایش رشد مو
شیر شاهدانه به دلیل مقادیر بالای پروتئین و مواد مغذی که دارد به تقویت فولیکول های مو و افزایش رشد آن ها کمک می کند.
طرز تهیه شیر شاهدانه در خانه
تهیهٔ شیر شاهدانه بسیار کار راحتی است. با این کار می توانید خودتان ترکیبات شیر را انتخاب کرده و نگران افزودنی های غیرضروری و غلیظ کننده هایی که در شیرهای تجاری وجود دارند نباشید. بااین حال، شیر شاهدانه خانگی ممکن است به اندازهٔ محصولات کارخانه ای مغذی نباشد، زیرا این محصولات معمولاً با مواد مغذی غنی سازی شده اند.
برای تهیهٔ شیر شاهدانه، یک دوم تا یک فنجان (۶۸ تا ۱۳۶ گرم) از دانه های خام شاهدانه را با ۳ تا ۴ فنجان (۷۱۰ تا ۹۴۶ میلی لیتر) آب مخلوط کنید. این کار را با استفاده از یک مخلوط کن با سرعت بالا به مدت یک دقیقه یا تا زمانی که مخلوط یکدست شود انجام دهید.
برای بهبود طعم یا شیرین شدن، می توانید نمک دریا، عصاره وانیل، شیره افرا، خرما یا عسل را به شیر اضافه کنید.
می توانید شیر شاهدانه را درون یک ظرف شیشه ای و تا پنج روز درون یخچال نگهداری کنید.
مصارف شیر شاهدانه
- می توانید شیر شاهدانه را به عنوان جایگزینی برای شیر گاو در نظر گرفته و به طرق گوناگونی آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- این شیر فاقد سویا، گلوتن و لاکتوز است و انتخاب خوبی برای افرادی است که می خواهند از مصرف لبنیات اجتناب کرده یا می خواهند گیاهخواری را دنبال کنند.
- می توانید شیرشاهدانه را به خودی خود میل کرده یا آن را به سیریال داغ و سرد، شیرینی ها و اسموتی ها اضافه کنید.
- ازآنجایی که این شیر بافتی خامه ای و محتوای پروتئینی دارد، گزینه ای بسیار خوب برای تهیۀ لاته، کاپوچینو و سایر نوشیدنی های قهوه پایه است.
- به یاد داشته باشید که اگرچه شیر شاهدانه را می توان به عنوان جایگزینی برای شیر گاو استفاده کرد، اما این شیر تفاوت زیادی با شیر گاو دارد و طعمش نیز به مغزهای خوراکی شبیه تر است.
