سیمین دانشور (زاده ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ در شیراز– درگذشته ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در تهران) نویسنده و مترجم ایرانی بود. وی نخستین زن ایرانی بود که به صورتی حرفه ای در زبان فارسی داستان نوشت. مهم ترین اثر او رمان سووشون است که نثری ساده دارد و به ۱۷ زبان ترجمه شده است. سووشون از جمله پرفروش ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به شمار می رود. دانشور، همراهِ همسرش جلال آل احمد، عضو کانون نویسندگان ایران بود و در نخستین انتخابات (فروردین ۱۳۴۷) به عنوان رئیس کانون نویسندگان ایران برگزیده شد.
کودکی و جوانی سیمین دانشور
سیمین دانشور در ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ خورشیدی در شیراز زاده شد. او سومین فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت (مدیر هنرستان دخترانه و نقاش) بود. او سه برادر به نام های منوچهر، هوشنگ و خسرو و دو خواهر به نام های هما و ویکتوریا داشت.دورهٔ ابتدایی را در مدرسه انگلیسی زبان مهرآیین گذراند. او از کودکی با اشعار حافظ و سعدی و آثار نویسندگان ادبیات کلاسیک ایران نظیر ناصر خسرو و بیهقی آشنا شد. در کتابخانهٔ پدرش هم آثار نویسندگان ایرانی و هم آثار نویسندگان روز دنیا موجود بود. دو کتاب فروشی معرفت و احمدی که از کتابفروشی های معتبر شیراز بودند، با پدر او دوستی داشتند و کتاب های تازه چاپ شده شان را به پدرش هدیه می دادند. سیمین اشتیاق فراوانی به کتابخوانی داشت و به زبان انگلیسی هم مسلط بود. به این ترتیب، خیلی زود با ادبیات جهان نیز آشنا شد.دبیرستان را در همان مدرسه مهرآیین گذراند. در سال ۱۳۱۶ اولین مقاله اش را با نام زمستان بی شباهت به زندگی ما نیست در نشریه ای محلی چاپ کرد. در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد. در سال ۱۳۱۷، به همراه هما و منوچهر به تهران آمد. هما در رشته پزشکی، منوچهر در رشته باستان شناسی مشغول تحصیل شدند. سیمین مدتی در شبانه روزی آمریکایی تهران ساکن شد و آموزش زبان انگلیسی را پی گرفت. بعد در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد. سیمین دانشور ۲۰ ساله بود که پدرش، محمدعلی دانشور درگذشت. پس از مرگ پدر، مادرش هم به تهران آمد و در خیابان ایرانشهر ساکن شدند.با این که از نظر مالی مشکلی نداشتند سیمین تصمیم گرفت کار کند. در سال ۱۳۲۰ خورشیدی، به عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد. علی اکبر کسمایی و احمد شاملو از همکاران او در رادیو بودند. دو سال بعد، در سال ۱۳۲۲، از کار رادیو کناره گیری کرد و در روزنامه ایران مشغول به کار شد. از این زمان به بعد، او با نام مستعار شیرازی بی نام برای نشریات مختلف مقاله می نوشت و ترجمه هم می کرد. مرتضی کیوان او را تشویق کرد داستان های پراکنده اش را جمع آوری و منتشر کند.در ۱۳۲۷، اولین کتاب خود را با نام آتش خاموش (شامل ۱۶ داستان کوتاه) منتشر کرد.آتش خاموش نخستین مجموعه داستانی است که به قلم زنی ایرانی چاپ شده است.داستان های این مجموعه با نقدهای منفی بسیاری مواجه شد. يك سال بعد به اخذ درجۀ دكترای ادبيات فارسی نايل می آيد.
زندگی حرفه ای سیمین دانشور
سیمین دانشور پس از پایان یافتن تحصیلاتش در دانشگاه استنفورد آمریکا، سرانجام در سال 1334 به کشور برگشت و در هنرستان هنرهای زیبای دختران و پسران به آموزش پرداخت. در همان ایام بود که مسئولیت مجلهٔ نقش و نگار را بر عهده گرفت. در ادامه به ترجمه کتاب هایی همچون «کمدی انسانی» اثری از ویلیام سارویان و «داغ ننگ» اثری از ناتانیل هاتورن پرداخت. دو سال بعد یعنی در سال 1336 به همراهی همسرش سفری به اروپا داشت و یک سال بعد کتاب «همراه آفتاب» اثری از هارولد کورلاندر را ترجمه کرد. سال 1338 در سِمت دانشیار کلنل وزیری در زمینه باستان شناسی و تاریخ هنر در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. او این حرفه را به مدت 20 سال پی گرفت و سرانجام در سال 1358 بازنشسته شد. دومین مجموعه داستانی سیمین دانشور در سال 1340 با عنوان «شهری چون بهشت» به چاپ رسید که 10 داستان کوتاه را در بر می گرفت. سه سال بعد برای حضور در یک سمینار در دانشگاه هاروارد، به ایالات متحده سفر کرد. سال 1348 سالی پر از موفقیت برای سیمین بود زیرا او توانست رمان سَووشون را منتشر کند که به برترین و پرفروش ترین کتاب عصر حاضر ایران تبدیل شد و به 17 زبان نیز ترجمه گردید. بالغ بر پانصد هزار نسخه از آن در ایران به فروش رسیده است. منتقدان کتاب، این اثر سیمین را جزء ماندگارترین آثار ادبی فارسی بشمار می آورند. یکی دیگر از کتاب های او «چهل طوطی» نام دارد که در سال 51 انتشار یافت. در واقع در این کتاب ترجمه مجموعه ای از حکایت های هندی است که فردی چینی تبار به نام لین یوتانک آنها را در یک کتاب به اسم The Wisdom of India گرد هم آورده بود. آل احمد، سیمین را در تالیف این کتاب یاری کرد و تنها همکاری آن دو نفر بشمار می رفت.
ازدواج سیمین دانشور با جلال آل احمد
سیمین دانشور در آخر بهار سال 1327 پس از انتشار «آتش خاموش» در مسیر بازگشت از شیراز به تهران با جلال آل احمد آشنا شد. این تاریخ نقطه عطفی در زندگی سیمین دانشور محسوب می شود؛ زیرا جلال آل احمد نیز از نویسندگان بنام دوره است که اولاً با بزرگان این عرصه آمد و شد دارد، ثانیاً ذاتاً نویسنده پرور است.
آثار سیمین دانشور
- آتش خاموش، اردیبهشت ۱۳۲۷
- شهری چون بهشت، دی ۱۳۴۰
- به کی سلام کنم؟، خرداد ۱۳۵۹
- از پرنده های مهاجر بپرس، ۱۳۷۶
- سَووشون معروف ترین اثر دانشور در تیر ۱۳۴۸
- جزیرهٔ سرگردانی، ۱۳۷۲
- ساربانْ سرگردان، ۱۳۸۰
- کوه سرگردان
- سرباز شکلاتی، نوشتهٔ برنارد شاو، ۱۳۲۸
- دشمنان، نوشتهٔ آنتون چخوف، ۱۳۲۸
- بنال وطن، نوشتهٔ آلن پیتون، ۱۳۵۱
- داغ ننگ، نوشتهٔ ناتانیل هاثورن
- باغ آلبالو نوشتهٔ آنتوان چخوف، ۱۳۸۱
- ماه عسل آفتابی (مجموعه داستان)، نوشتهٔ ریونوسوکه آکوتاگاوا و...
- غروب جلال، انتشارات رواق، ۱۳۶۰
- شاهکارهای فرش ایران
- راهنمای صنایع ایران
- ذن بودیسم
کتاب های ترجمه شده توسط سیمین دانشور
- سرباز شکلاتی اثری از جرج برنارد شاو
- دشمنان اثری از آنتوان چخوف
- تیفوس اثری از آنتوان چخوف
- چند خاطره از چخوف اثری از ماکسیم گورکی
- بهترین داستان های چخوف اثری از آنتوان چخوف
- بئاتریس اثری از آرتور شنیتسلر
- کمدی انسانی اثری از ویلیام سارویان
- همراه آفتاب: افسانه ها و داستان های ملی کشور ما گردآورنده هارولد کورلندر
- داغ ننگ اثری از ناتانیل هاثورن
- باغ آلبالو اثری از آنتوان چخوف
- بنال وطن اثری از آلن پیتون
- چهل طوطی ترجمه و تحریر سیمین دانشور و جلال آل احمد
- ماه عسل آفتابی اثری از ریونوسوکه آکوتاگاوا
- راز موفق زیستن اثری از دیل کارنگی
درگذشت سیمین دانشور
۳۰ تیر ۱۳۸۶ خورشیدی دانشور به علت مشکلات حاد تنفسی در بیمارستان پارس تهران بستری شد، نیز شایع شد که وی درگذشته است اما این خبر تکذیب شد، او در ۲۲ مرداد ۱۳۸۶ با تشخیص تیم پزشکی از بیمارستان پارس مرخص شد. سیمین دانشور پس از یک دوره بیماری آنفلوآنزا، عصر روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ برابر با ۸ مارس ۲۰۱۲ در ۹۰ سالگی در خانه اش در تهران درگذشت. خبرگزاری مهر آدرس محل دفن او را قطعه ۸۸ (هنرمندان)، ردیف ۱۵۰، شماره ۳۱ ذکر کرده است.
زندگی نامه افسانه شعبان نژاد شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان
