ETFها یا صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله، از نظر ساختاری مانند صندوق های سرمایه گذاری مشترک است (یعنی صندوق هایی که راه ورود غیرحرفه ای ها به بورس است؛ سرمایه از نابلدها و کار و معامله از کاربلدها!)، اما نقدشوندگی ETFها بالاتر از صندوق های سرمایه گذاری مشترک است؛ یعنی راحت تر معامله می شوند، سریع تر به پول تبدیل می شوند. ارزش خالص دارایی ها و قیمت صندوق های سرمایه گذاری مشترک در پایان روز محاسبه می شود و بعد از این محاسبات، قابل خرید و فروش هستند، اما EFTها این محدودیت را ندارند و مانند سایر سهم ها در طول روز قابل معامله هستند.
الگوهای هارمونیک (الگو های فیبونانچی)
تفاوت ETF با دیگر صندوق ها چیست؟
مهمترین تفاوت صندوق های ETF با صندوق های سرمایه گذاری مشترک را می توان این 4 مورد دانست:
1 – سادگی و سهولت برای سرمایه گذاری
صندوق های ETF از تمام دفاتر کارگزاری ها و سامانه برخط معاملات قابل معامله است. بنابراین سرمایه گذاری در ETF و خروج از آن بسیار آسان است.ETF ها مانند سهام معامله می شوند، بنابراین کسانی که دارای کد بورسی هستند مانند سهام می توانند این صندوق ها را به سادگی خریداری کنند.
2 – محاسبه لحظه ای ارزش خالص دارایی های آن
ارزش خالص دارایی های آن به لحظه محاسبه و به اطلاع سرمایه گذاران می رسد. ( NAV آنها در سایت tsetmc.com هر 2 دقیقه یکبار بطور خودکار محاسبه می شود.)
3 – قابل خریداری با سرمایه های کم
صندوق های سرمایه گذاری مشترک یک حداقل سرمایه گذاری دارند که گاهی چندمیلیون تومان است.از مزیت های “ETF” این است که با سرمایه های کم (مثلا زیر 1 میلیون تومان) می توانید در آنها سرمایه گذاری کنید.خریداران “ETF” از طریق کارگزاران بورس، معاملات خود را انجام می دهند و بنابراین هزینه های بازاریابی برای صندوق وجود ندارد.ارزش مبنای هر واحد سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله فقط 10,000 ریال است.
4 – عدم پرداخت مالیات در خرید و فروش ها
همچنین به استناد مفاد تبصره 1 ماده 7 “قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی “بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه گذاری انواع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها هیچگونه مالیاتی اخذ نمی گردد.
دوره فعالیت این صندوق ها نامحدود بوده و حداقل و حداکثری برای سرمایه گذاری افراد حقیقی و حقوقی در این صندوق ها در نظر گرفته نشده است. در این صندوق ها بازخرید واحدها در کوتاه مدت بدون پرداخت جریمه امکان پذیر است. همچنین دوره پرداخت وجه بازخرید واحدها حداکثر 3 روز کاری است.
مزایا و معایب صندوق ETF در مقایسه با بقیه صندوق ها
بنابر اعلام مسئولان سازمان خصوصی سازی و برای توزیع عادلانه سهام، هر ایرانی می تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق ETF خریداری کند. بد نیست بدانید هر واحد این صندوق، ۱۰ هزار تومان است و دولت تخفیف ۲۰ درصدی هم برای خرید آن در نظر گرفته است. یعنی هر واحد ۸۵۰۰ تومان قیمت دارد. با سهام عدالت هم فرق دارد چون سهام به مردم داده نمی شود بلکه واحدهای این صندوق فروخته می شود و ارزش مدیریتی دارد. خب چی بهتر از این؟
نکته: ترکیب سبد این صندوق از بین بانک ها و شرکت های بیمه ای است که قبلاً در بورس پذیرفته شده اند و دولت سهم خود از این شرکت ها را عرضه می کند. در نتیجه با توجه به قیمت هر واحد این صندوق در روز عرضه سهام، عدد ۱۰ هزار تومانی هم قابل تغییر است.
فرایند سرمایه گذاری در ETF چگونه است؟
روند سرمایه گذاری در صندوق قابل معامله به این صورت است: تأمین کننده که صندوق دارایی های اساسی را در اختیار دارد، یک صندوق از سهام متنوع را ایجاد می کند و سپس سهام آن صندوق را به سرمایه گذاران می فروشد. بدین ترتیب، سهامداران بخشی از صندوق قابل معامله را در اختیار دارند، اما آن ها دارایی اصلی این صندوق را به صورت جداگانه ندارند. با وجود این، سرمایه گذاران ETF که شاخص سهام را پیگیری می کنند، می توانند سهام هایی که این شاخص را تشکیل می دهند ، به صورت جداگانه برای خود خریداری کنند.پس به طور خلاصه، فرایند سرمایه گذاری در ETF سه مرحله دارد:
- ارائه دهنده ETF سبدی از دارایی ها از جمله سهام، اوراق قرضه، کالا یا ارز را در نظر می گیرد و سبد خریدی از آن ها را با یک نماد یکتا (مشابه نماد شرکت های فعال در بورس) ایجاد می کند.
- سرمایه گذاران می توانند مانند سهام یک شرکت، سهمی از آن سبد را خریداری کنند.
- خریداران و فروشندگان ETF، درست مثل یک سهام در طول روز آن را معامله می کنند.
انواع صندوق ETF
در دنیا انواع متنوعی از ETF وجود دارد که به آن ها خواهیم پرداخت. اما برخی از این صندوق ها در بازار ایران وجود ندارند.ممکن است رفته رفته این ETFها به بازار ما هم راه پیدا کنند. انتخاب نوع ETF به روحیه و انتظار شما بستگی دارد.
صندوق با درآمد ثابت
صندوق با درآمد ثابت قابل معامله در بورس نوعی از ETF است که در آن مقدار رشد صندوق مشخص شده است. یعنی اگر یک واحد از این صندوق ها را بخرید، مقدار مشخصی درآمد کسب خواهید کرد. اگر بخواهید واحد سرمایه گذاری خود را برای مدت زمانی کوتاه نگه دارید، بازدهی کوچک تر از بازدهی سالانه خواهد شد.صندوق در این حالت ضامن اصل پول و سود شما است.حداقل ۷۰ درصد از دارایی این صندوق ها از اوراق مشارکت بانکی، سپرده بانکی یا سایر اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه تشکیل می شود. برای مطلع شدن از دارایی های یک صندوق، بهتر است به امیدنامه آن مراجعه کنید.در بازار سرمایه سرمایه گذاری در ETF با درآمد ثابت، به عنوان یک سرمایه گذاری بدون ریسک درک می شود.
صندوق سهام
یک ETF سهام از تعدادی سهم مختلف تشکیل می شود.
در صندوق های سهام شما هم در سود شریک هستید و هم در زیان. معمولا ۷۰ درصد دارایی این صندوق ها از سهام تشکیل می شود.توجه کنید که حتی اگر از بازگشت اصل پول خود اطمینان داشته باشید، این صندوق بدون ریسک نیست. چرا که ممکن است هیچ سودی نصیب شما نشود. در حالی که اگر بر روی صندوق با درآمد ثابت سرمایه گذاری کرده بودید، از درآمدی ثابت بهره می بردید.
صندوق مختلط
صندوق مختلط، همان طور که از اسمش بر می آید چیزی میان دو حالت قبلی است. در این نوع صندوق حداقل ۴۰ درصد از دارایی را سهام و حداقل ۴۰ درصد را اوراق با درآمد ثابت (مثل سپرده) تشکیل می دهد. ۲۰ درصد باقی مانده می تواند از بین سهام یا اوراق انتخاب شود.
صندوق بازار خارجی
به غیر از صندوق ETF بازار داخلی، در بسیاری از کشورها صندوق بازار خارجی هم وجود دارد. مثلا ممکن است به هر دلیل بخواهید در بازار ژاپن سرمایه گذاری کنید. اما چیزی از وضعیت بازار ژاپن ندانید و نتوانید صورت های مالی را که به زبان ژاپنی هستند بخوانید.در این صورت بجای استخدام مترجم یا ثبت نام در کلاس زبان ژاپنی، می توانید از ETF بازار خارجی (Foreign Market) استفاده کنید.
صندوق ارز
ETF ارز از دیگر انواع این صندوق ها است. همان طور که حدس می زنید بیشتر دارایی این صندوق ها را ارز تشکیل می دهد. استفاده از ETF ارزی در بازار فارکس مرسوم است. سرمایه گذارانی که می خواهد ریسک نواسان های ارزی را پوشش بدهند به سراغ این صندوق ها می روند.
صندوق صنعتی
ETFهای گروه یا صنعتی، نوعی از صندوق هستند که تمامی سهم های آن از یک صنعت انتخاب می شوند. فرض کنید که می دانید صنعت فلزات رشد خواهد کرد. اما نمی دانید کدام شرکت ها از این رشد بهره مند می شوند. برای همین می توانید بر روی ETF صنعت فلزات سرمایه گذاری کنید. در این صندوق سهام شرکت هایی که در صنعت فلزات فعالیت می کنند یافت می شود.
صندوق کالایی
ETF کالایی، به جای سهام و اوراق از کالا تشکیل می شود. صندوق طلا، صندوق فلزات گران بها شامل طلا، نقره و پلاتین، صندوق فلزات غیرگران بها شامل فولاد، آلومینیوم، مس و غیره و صندوق نفتی چند مثال از ETF کالایی هستند. مدیریت صندوق می تواند با اوراق تبعی دارایی شما را بیمه کند، یا به کمک ابزارهای مختلف بازدهی بیشتری نسبت به تغییرات قیمت طلا در بازار به دست آورد.
صندوق خرسی یا صندوق معکوس
یک نوع بسیار جالب ETF (که ارزش دارد برای آن یک مقاله جداگانه نوشته شود) ETF معکوس یا ETF خرسی (Inverse ETF or Bear ETF) است. معروف است که می گویند تعداد سهم های بد از سهم های خوب بیشتر است.حالا فرض کنید می توانستید سهمی که ندارید را امروز بفروشید و وقتی سهم ارزان شد آن را بخرید. به این عمل در اصلاح شورت سل (Short Sell) می گویند. ETF خرسی از این سازوکار بهره می برد. به کمک این سازوکار، وقتی می دانید بازار منفی است، لازم نیست بورس را ترک کنید. در این وضعیت می توانید از ETFهای خرسی استفاده کنید.
