آیا حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس یا فرابورس تفاوتی دارد؟
مثل دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته که نشان می دهد کسی که وارد این دوره شده، مستقیم وارد دوره نشده و ورود او به این دوره، با اتمام یک دوره ی دیگری همراه است. یعنی اول مقطع کارشناسی را تمام کرده و سپس وارد مقطع کارشناسی ارشد شده است. اما رشته معماری، معمولا رشته ای است که کارشناسی ارشد پیوسته دارد. یعنی از ابتدا، دوره مدت ۶ سال داشته و به دانش آموخته، مدرک کارشناسی ارشد پیوسته اعطا می شود.
حراج پیوسته در بازار بورس ، شیوه ای است که بر اساس آن، وقتی قیمت یک سهم با سفارش های وارد شده در سامانه معاملاتی tsetmc.com تطبیق داده شد، حراج پیوسته انجام می شود.
حراج ناپیوسته، شیوه ای است که پس از ورود سفارش ها در سامانه معاملاتی، معامله سهم بر اساس قیمت نظری گشایش یا TOP صورت می گیرد. قیمت نظری گشایش، قیمتی است که در مرحله گشایش، بر اساس سفارش های ثبت شده با ساز و کار حراج، توسط سامانه معاملاتی تی اس ایی محاسبه و معاملات مرحله گشایش با آن قیمت صورت می گیرد.
از طریق انجام حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان قیمت، سهم بایستی در بازه قیمتی که تابلو مشخص کرده معامله شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است. اگر معامله ای در تابلو از طریق حراج ناپیوسته صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.
اطلاعیه ناظر و حراج پیوسته و ناپیوسته
اینکه چطور متوجه شویم که سهمی در دوره حراج پیوسته است یا حراج ناپیوسته، باید به اطلاعیه ناظر در هر سهم که در تابلو معاملاتی هر سهم منتشر می شود، نگاه کنیم. معمولا پس از توقف هر نماد معاملاتی و لحظاتی پیش از گشایش نماد، اطلاعیه ناظر هر نماد منتشر می شود و جزییات حراج پیوسته یا ناپیوسته منتشر می شود.
این که سهمی حراج پیوسته بشود یا ناپیوسته بشود، معمولا تاثیر ژرف و شگرفی روی ارزندگی سهم و تحلیل بنیادی یا تکنیکالی سهم ندارد. سهم معمولا در طول سال، بارها در حراج پیوسته یا ناپیوسته قرار می گیرد. شما که سهامدار بلند مدتی هستید و بر اساس تحلیل گزارش های کدال و فاکتور سود آتی، سهمی را خریده و در پرتفو دارید، تا سهم به مقصد نرسیده و حد ضرر هم فعال نشده، نیازی به فروش یا ترس از حراج پیوسته یا ناپیوسته ندارید.
آشنایی با مفاهیم پرکاربرد بورس که هر سرمایه گذاری باید بداند!توجه کنید که بورس شامل ۲ بخش است: بازار اصلی و بازار فرابورس. شرکت های درجه دو با شفافیت کمتر در فرابورس هستند. شرکت های فرابورس، گاها ارزش فوق العاده تری از شرکت های درج شده در بازار اصلی دارند. دامنه نوسان در بازار فرابورس کمتر از بازار اصلی است و این روی قیمت حراج پیوسته و ناپیوسته تاثیرگذار است.
فرابورس و مزیت های آندر چه مواقعی کشف قیمت با حراج ناپیوسته صورت می گیرد؟
معمولا به ۵ دلیل رایج، نمادهای معاملاتی شرکت های مختلف مشمول بازگشایی با حراج ناپیوسته می شوند. در ادامه به طور اختصار به این ۵ دلیل می پردازیم :
۱- برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و یا مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده :
در صورتی که هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می گیرد، اما در صورتی که برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه هدفی به غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی داشته باشد (مانند انتخاب حسابرس و بازرس قانونی)، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.
در صورتی که هدف از برگزاری مجمع عمومی به طور فوق العاده، تغییر میزان سرمایه شرکت (افزایش سرمایه) باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت اما اگر دلیل برگزاری این نوع مجمع هر موضوعی به غیر از افزایش سرمایه باشد (مانند انتخاب اعضای هیئت مدیره)، بازگشایی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.
۲- افشای اطلاعات با اهمیت :
اگر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت های ثبت شده نزد سازمان در گروه الف قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر در گروه ب قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می شود.
۳- قانون نوسان ۵۰ درصد :
در صورتی که طبق این قانون، نماد معاملاتی شرکتی متوقف شود، نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان با حراج ناپیوسته بازگشایی می شود.
۴- گره معاملاتی :
فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس را در مبحث گره معاملاتی که در قوانین بازار بورس ایران تشریح شده، بهتر درک می کنیم. طبق ماده بیست و پنجم قانون بازار بورس ایران، اگر در یک نماد معاملاتی با وجود برخورداری از صف سفارش خرید میلیونی یا صف فروش میلیونی، حداقل معادل یک برابر حجم مبنا, به علت عدم تقارن قیمت های درخواست خرید یا فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی (۵ روز کاری)، مورد معامله خرید یا فروش قرار نگیرد یا اصطلاحا صف خرید یا صف فروش داده نشده و پا برجا باشد، گره رخ داده است. یعنی اگر قیمت یک سهم در ۵ روز کاری متوالی بورس، در سقف یا کف قیمتی باشد، گره معاملاتی رخ داده است. در این حالت طبق ماده ۲۸، حراج پیوسته در بازه ۲ برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی نماد انجام می شود تا از گره و قفل شدن صف خرید یا صف فروش جلوگیری شود. بطور خلاصه, در صورتی که نماد معاملاتی شرکتی مشمول گره معاملاتی شود، در ابتدای روز معاملاتی بعد با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.
۵-مظنون بودن معاملات به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت :
در صورتی که معاملات نماد شرکتی مظنون به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت باشد، سازمان بورس می تواند ضمن اعلام به عموم، نماد معاملاتی شرکت را متوقف کند. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی های لازم، با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.
پروسه بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و پیوسته به چه صورتی می باشد؟
در حراج پیوسته و ناپیوسته ابتدا بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته ۳۰ دقیقه ای با اعمال یک مرحله پیش گشایش، شروع و با اجرای حراج ناپیوسته پایان می یابد. پس از این مرحله، معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است. دامنه نوسان مجاز روزانه برای شرکت های پذیرفته شده در بورس (شامل بازار اول و دوم) و همچنین شرکت های پذیرفته شده در بازار اول و دوم فرابورس برابر ۵ درصد می باشد. همچنین دامنه نوسان مجاز روزانه برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه فرابورس به ترتیب برابر ۳، ۲ و ۱ درصد می باشد.
در صورتی که در حراج ناپیوسته کشف قیمت صورت نگیرد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در صورتی که در حراج ناپیوسته، معامله ای صورت نپذیرد (به دلیل برابر نبودن قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت پیشنهادی فروشنده)، یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط سازمان بورس تایید نگردد، به تشخیص سازمان بورس و پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته برای یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه بعد قابل تکرار خواهد بود. در صورتی که مجدد کشف قیمت در حراج ناپیوسته فرابورس و یا بورس صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.
در صورت قیمت گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و همچنین در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، در صورت عدم کشف قیمت پس از ۲ نوبت حراج ناپیوسته، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار می شود. در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، مدت زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.
