تفسیر و روانشناسی نقاشی کودک

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، روانشناسی نقاشی کودکان و خردسالان بسیاری از حرفه ای ها را در زمینه آموزش و پرورش جذب کرده و علاقه مند می کند.

محققان، روانشناسان، معلمان و والدین تحقیقات مختلفی را برای روشن ساختن مفهوم و تفسیر نقاشی های کودکان انجام داده اند.

از طریق بررسی و تحلیل نقاشی کودکان، می توان بینش آن ها را در مورد توسعه اجتماعی / احساسی، فیزیکی و فکری هر کودک به دست آورد.

کودکان معمولا از طریق روش های فکری، جسمی و احساسی جهان اطراف را کشف می کنند. مداد، قلم مو و کاغذ بهترین روش برای انتقال ترس ها و امید های آنهاست. پیشرفت نقاشی کودکان در طی یک دوره زمانی می توانند رشد فکری آن ها را نشان دهد و همچنین توانایی ها و مهارت های علمی آن ها را مشخص کند.

کودکان از طریق نقاشی های خود، نظرات و تفسیرهایشان را بیان می کنند. نقاشی های کودکان بخشی از طبیعت درونی آن ها است. هنگامی که نقاشی می کنند، مواد، مداد رنگی، الگو، اندازه و موقعیت آنچه را که می خواهند بکشند با دقت انتخاب می کنند که هر کدام نشان دهنده بعدی از درون آنهاست و می تواند اطلاعات دقیقی ارائه دهد.

تفسیر عناصر در نقاشی کودکان:

هر چیزی که در این متن با آن روبه رو می شوید در مورد کودکان بزرگ تر، از 4 تا 12 سال، صدق می کند. با این حال، فراموش نکنید که روانشناسی نقاشی کودک و تفسیر رنگ ها و اشکال وابسته به فرهنگ است و ممکن است در فرهنگ های مختلف متفاوت باشد.

در نقاشی کودکان باید عناصری را تفسیر کنید که بیشتر از بقیه تکرار می شوند و بنیادی هستند.

به علاوه، فراموش نکنید که در زمان تفسیر نقاشی کودک باید از دستور دادن و نظر دادن در مورد نقاشی او خودداری کنید. به او نگویید که چطور نقاشی کند یا صورت که آبی نیست و درخت ها صورتی نیستند.

استفاده از رنگ های غیرواقعی یا موضوعات جدید و عجیب، نشانه خلاقیت هستند. پس اجازه دهید خلاقیت کودک شکوفا شود.

رنگ ها:

هر چه کودک سن و سال کمتری داشته باشد، بیشتر عاشق بازی با رنگ ها و امتحان کردن همه آنها در نقاشی هایش است.

استفاده هر چه بیشتر از رنگ ها نشان دهنده شادی و هیجان در زندگی است. سبز نشانه شادی و سازگاری است. رنگ های گرم و روشن مانند نارنجی و زرد نشانه هوش، انرژی و شادی و رنگ های تیره نشان دهنده غم و اندوه هستند.

استفاده بیش از حد از رنگ قرمز و مشکی و نیز کشیدن خون و خشونت در نقاشی باید مورد توجه قرار گیرد.

تناسب ها:

هر در نقاشی و به خصوص در تفسیر نقاشی کودکان برای تشخیص روحیاتشان، هارمونی و تعادل اهمیت دارد. اگر کودک خود را خیلی کوچک می کشد می تواند نشان دهنده احساس ناامنی و فرومایگی باشد.

به همین ترتیب، میزان فضای اشغال شده در صفحه نیز اهمیت دارد. پر کردن تمام صفحه نشان دهنده آن است که کودک پذیرای محیط اطراف خود است. زمانی که کودک تنها از مرکز یا گوشه های کاغذ استفاده می کند نشان دهنده ناامنی یا رابطه مشکل دار است.

محل شروع نقاشی:

در تفسیر نقاشی کودک باید به نقطه آغاز نقاشی نیز توجه کرد که نشان دهنده وضعیت ذهنی اوست، اما بیشتر در مورد کودکان بزرگ تر با مهارت های حرکتی ظریف بهتر به کار می رود.

کودکی که از سمت چپ صفحه نقاشی می کشد، خجالتی و درون گراست و نیازمند حضور فعال تر یک بزرگتر است. کودکی که از سمت راست نقاشی می کشد نشان دهنده کودکی اجتماعی و عاشق ارتباط گرفتن است.

روابط:

این مورد به خصوص در ارتباط با افراد خانواده اهمیت دارد. معمولا کودک کسی را اول می کشد که بیشتر از بقیه به او اهمیت می دهد و او را تحسین می کند. وقتی کودک کسی را کمی بزرگ تر می کشد یعنی او را فرد غالب و سرکوبگر یا قدرتمند می داند.

عدم وجود یک نفر از خانواده در نقاشی کودک می تواند نشان دهنده حسادت یا تعارض با او باشد.

در نقاشی های دخترم متوجه شدم در بسیاری از آنها فقط من و او هستیم (که این نشانه خوبی از ارتباط صمیمی ماست) و در بسیاری از آنها پدر وجود ندارد.

«ولی مامان، یاد نیست؟ آن روز فقط من و تو در پارک بودیم.» این درست است و به علاوه همسر من در شهر دیگری کار می کند و چند روز در هفته در خانه نیست.

پس مراقب باشید، وقتی هشداری وجود ندارد، هر چیزی را به معنای بد تفسیر نکنید.

شکل انسان ها:

از سن 5 سالگی به بعد، شکل انسان باید با تمام اعضا نشان داده شود. در تفسیر نقاشی کودکان از معانی زیر استفاده می شود:

گوش ها:

نبود آنها نشان دهنده عدم تمایل به گوش دادن به حرف های دیگران است.

دهان:

نبود آن به معنی آن است که چیزی وجود دارد که کودک نمی خواهد بگوید.

دستان:

وقتی بزرگ و کشیده باشند، نشان دهنده رفتن به سمت دیگران و رابطه با دیگران است.

بازوها یا پاها:

فقدان آنها نشان دهنده عدم بلوغ، وابسته بودن به والدین یا فقدان شخصیت رشد یافته مستقل از مادر است.

اعضای خانواده:

برای تفسیر نقاشی کودک جهت ارتباط او با اعضای خانواده، باید به موقعیت کودک با دیگران دقت کنید.

زمانی که کودک وسط، میان والدین، قرار دارد بدین دلیل است که احساس امنیت و محافظت شدن دارد. اگر کودک خیلی کوچک تر از والدین است یا در گوشه ای تنهاست، ممکن است احساس تنهایی و در حاشیه بودن داشته باشد.

درختان:

درخت بسیار مهم است زیرا نشان دهنده ارتباط با خود است. شاخه های بلند به معنی برون گرایی و شاخه های کوتاه به معنی روح ترسیده است. ریشه ها به معنی پایه های خانوادگی محکم است و از آن بهتر وجود برگ و میوه است.

این دو انقدر مهم هستند که اگر کودکی از کشیدن آن امتناع کند، بدین معنی است که چیزی در روابط خانوادگی او اشتباه است.

خانه:

پناهگاه، جهان کوچک ما، درست است؟ نمادی از حفاظت از هر فرد.

این موارد عناصر مهم خانه در تفسیر نقاشی کودک است:

• وجود در و پنجره
• دودکش، گل و دیگر جزئیات
• یک جاده یا مسیر

وجود در و پنجره به معنی استقبال از جهان بیرون است، همین امر در مورد مسیر منتهی به خانه صدق می کند.

هر چه جزئیات بیشتری کشیده شود، مانند دود در دودکش، گل ها و غیره نشان دهنده حس شادی و امنیت در خانه است.

خورشید:

این عنصر مهم دیگر در نقاشی کودکان است. خورشید نشانه رابطه پدرانه است.

وجود خورشید در میانه صفحه، در حالت درخشش و شکوه کامل، به معنی ارتباط خوب با پدر و حس شادی و اعتماد به نفس نسبت به خود است. یک خورشید نصفه و نیمه در گوشه صفحه به معنی حس اضطراب نسبت به شخص در قدرت، معمولا پدر، است. خورشیدی که پشت ابرها پنهان شده علامت اضطراب و افسردگی همراه با حس ناامیدی از شرایط موجود است.

ابر و باران:

وجود ابر و باران زیاد در نقاشی می تواند نشان دهنده ترس و اضطراب در کودک باشد. اگر این طور باشد، کودک در بیشتر موارد خود را زیر ابر می کشد.

رنگین کمان:

خبر خوب این است که وجود رنگین کمان پر از رنگ نشان دهنده پیام های مثبت و حس امید به آینده است. کودکی که در نقاشی هایش رنگین کمان می کشد، دید مثبتی به آینده دارد.

استفاده بیش از حد از یک رنگ:

شاید از خودتان می پرسید چرا نقاشی فرزند 5 ساله شما، تماما سیاه است. آیا رنگ های دیگر را نمی بیند؟ استفاده بیش از حد از یک رنگ خاص در تفسیر نقاشی کودک حرف های زیادی در مورد خلق و خوی او دارد.

آبی معمولا نشانه افسردگی و قرمز علامت خشم است. اما همیشه این طور نیست. برخی از کودکان به یک رنگ خاص علاقه ویژه ای دارند و به همین جهت آن را بیشتر به کار می برند.

نگرانی بیشتر در مواردی است که تمام نقاشی ها تک رنگ هستند، به خصوص اگر سایه خاکستری داشته باشند. این می تواند نشانه ای از کور رنگی، مشکلات عصبی یا اختلالات روانی باشد.

ناقص بودن نقاشی:

اگر کودک نقاشی خود را ناکامل رها می کند یا خطوط کمرنگ می کشد، شاید نیاز به تشویق بیشتر دارد. وجود خطوط ناقص و نیمه کاره نشان دهنده ناامنی و تردید در کودک هستند.

اصلاح بیش از حد نقاشی و پاک کردن چند باره طرح ها نشان دهنده اضطراب است. از سوی دیگر، وجود تزئینات زیاد از حد نشان دهنده نیاز کودک به توجه است.

نماد شخصیت های مختلف در نقاشی کودک:

کودک تکانشی: شکل های بزرگ، فقدان گردن، عدم تقارن در اعضا

کودک نگران و مضطرب: ابر، باران، پرنده های در حال پرواز، آدم های بدون چشم

کودک خجالتی: آدم های کوتاه، بدون بینی و دهان، دست های چسبیده به بدن

کودک خشمگین: دست ها و دندان های بزرگ، دست های بلند، چشم های لوچ، رنگ قرمز، اشکال خشونت آمیز

کودک ناامن: هیولاها، سرهای کوچک، بدون دست، اشکال کج و کوله

خشونت در نقاشی کودکان:

همیشه وجود خشونت در نقاشی کودکان جای نگرانی ندارد، اما گاهی تکرار آن می تواند به معنی وجود چیزی باشد که کودک را آزار می دهد.

سن کودک:

نقاشی های خشونت آمیز بسته به سن کودک معانی مختلفی دارند. بر اساس دایره المعارف سلامت کودکان، هر چند کشیدن نقاشی هایی با موضوع خشونت، هیولا یا خون آشام برای نوجوانان طبیعی است، اما این مسئله در مورد کودکان کم سن و سال بسیار غیرطبیعی است.

پیش از سن 9 سالگی، کودکان بیشتر چیزهایی را می کشند که در محیط اطراف خود دیده اند: خانواده، دوستان، حیوانات یا اشیای خانه. بنابراین اگر کودکی کم سن و سال یک صحنه خشونت آمیز را بکشد، باید این احتمال را داد که او با آن صحنه رو به رو شده است. پس کشیدن صحنه بریده شدن سر یک نفر یا تجاوز به یک کودک جای بررسی و نگرانی دارد.

اگر با این نوع نقاشی در دفتر فرزندتان روبه رو شدید، از او بخواهید داستانش را برای شما تعریف کند. داستانی که برایتان می گوید در تفسیر نقاشی کودکان اهمیت دارد.

به علاوه، برای صحبت با مشاور کودک و نوجوان در این زمینه، لازم است میزان مواجهه فرزندتان با خشونت را نیز ارزیابی کنید. اگر او در هفته های اخیر با صحنه های خشونت آمیز در تلویزیون رو به رو شده است یا چیزی در خانه و از سوی اطرافیان دیده است، طبیعی است که برای هضم چیزی که درک نمی کند، آن را نقاشی کند.

کشیدن نقاشی صحنه های خشونت آمیز نوعی استراتژی برای دور شدن از تنش توسط کودک است. او سعی می کند خشونتی را که شاهد آن بوده است به کس دیگری نسبت دهد (یکی از کاراکترهای نقاشی).

چه زمانی کشیدن نقاشی های خشونت آمیز جای نگرانی دارد؟

در حالی که کشیدن تنها یک نقاشی حاوی خشونت مسئله مهمی برای نگرانی نیست، تکرار آن توسط کودک به مشاوره توسط روانشناس کودک نیاز دارد.

مشاور می تواند مشخص کند که فرزند شما از چه چیزی رنج می برد.

در عین حال، هر چند کشیدن نقاشی های حاوی خشونت از سوی نوجوانان تا حدی طبیعی است، اما همراهی آن با علائم انزوا، افسردگی، افت تحصیلی و پرخاشگری در وی نیاز به بررسی و مشاوره را نشان می دهد.

مواردی در نقاشی کودکان که نیاز به بررسی بیشتر دارد:

گاهی عجیب ترین نقاشی اصلا نشان دهنده چیز مهم و نگران کننده ای نیست، اما گاهی ساده ترین نقاشی چیزهای زیادی از درون و روان کودک نشان می دهد.

وجود موارد زیر در نقاشی کودک، نیاز به بررسی بیشتر دارد:

اگر روند نقاشی کودک به شکل ناگهانی و شدید عوض شده است. برای مثال، اگر پیش از این فرزندتان هیچ وقت طرح های خشونت آمیز نمی کشید و به تازگی شروع به کشیدن این تصاویر کرده است، باید بررسی شود. همانطور که گفتیم یک مرتبه طراحی برای تفسیر نقاشی کودک کافی نیست. این روند باید در نقاشی کودک تکرار شود تا محل نگرانی باشد.

اگر کودک بیشتر از رنگ قرمز و سیاه استفاده می کند می تواند نشانه افسردگی یا پرخاشگری و خشم پنهان باشد. اگر فرزندتان فقط از این رنگ ها استفاده می کند، شاید بد نباشد که با یک مشاور کودک صحبت کنید.

کودکی که اعضای خانواده را به شکل عجیبی می کشد، برای مثال حذف یکی از اعضای خانواده به طور کامل یا دور کشیدن خود از دیگران جای بررسی دارد.