آش میوه اردبیلی یکی از آش های مخصوص مناطق آذربایجان و به ویژه استان اردبیل است. آش میوه اردبیلی به دلیل داشتن انواع و اقسام میوه های خشک و برگه هایی چون: زردآلو، آلوی خورشی، آلبالو و آلو قیسی، سبک و شستشو دهنده دستگاه گوارش است.
سبزی مخصوص آش میوه اردبیل چیست ؟
برای پختن آش میوه اردبیلی نیازی به سبزی نیست، اما در صورت تمایل می توان به آن تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر افزود، در غیر این صورت آین آش بدون سبزی تهیه می شود.
1. سبزی مخصوص آش میوه اردبیل: تره
یکی از اجزاء سبزی آش میوه اردبیلی تره است. تره محرک، ادرار آور و قاعده آور است و گرفتگی های کبدی را بازمی کند، قصب الریه را پاک می کند، خونریزی ها به خصوص خون بواسیر را قطع می کند، کمر را تقویت و نیروی جنسی را زیاد می کند، دستگاه گوارش را تقویت و روماتیسم را درمان می کند، سبب ریزش اشک چشم می شود.خوردن تره بعد از غذا مانع از ترش شدن آن شده و از ترشی معده جلوگیری می کند. ملین و برطرف کننده قولنج است. اگر با عسل خورده شود، برای رفع، کلیه عوارض مربوط به سردی غذا موثر می باشد و پخته آن با عسل برای رفع درد سینه مفید است.سوخت و ساز بدن را تامین می کند و همچنین موجب زیاد شدن شیر مادران شیرده می شود. برای مبتلایان به سو هاضمه، درد مفاصل، نقرس، تصلب شرایین، چربی خون، سنگ کلیه توصیه می شود.
2. سبزی مخصوص آش میوه اردبیل: جعفری
جعفری در طب سنتی برای درمان اختلالات گوارشی، فشار خون بالا، بیماری های قلبی و ادراری و حتی دیابت و بیماری های پوستی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. فواید بی نظیر این سبزی به خاطر داشتن آنتی اکسیدان های فلائونیدی، روغن های ضروری مثل میریستیسین و آپیول و مواد مغذی مختلف مثل ویتامین های C ،A ،k است.
3. سبزی مخصوص آش میوه اردبیل: گشنیز
گشنیز حاوی سینئول و اسید لینولئیک است؛ سینئول یکی از ۱۱ ترکیب موجود در روغن های اسانسی است. این دو ماده دارای خواص ضدسرطانی و ضدروماتیسمی هستند و تورم ناشی از این بیماری ها را کاهش می دهند.گشنیز همچنین تا حدودی برای سایر تورم ها، نظیر تورم ناشی از نارسایی کلیه یا کم خونی نیز مؤثر است، زیرا بعضی از مواد آن مدر هستند و باعث آزاد شدن آب اضافی بدن می شوند. کاهش التهابات پوستی، منجر به کاهش ناراحتی ها و بهبود ظاهر پوست می شود.
4. سبزی مخصوص آش میوه اردبیل: برگ چغندر
برگ چغندر حاوی کربوهیدرات می باشد. کربوهیدرات ها یکی از منابع مهم برای بدن در تأمین انرژی و سوخت می باشند. هم چنین نقش اساسی در حفظ سلامت روده ها و دستگاه گوارش دارند، البته اگر به صورت فیبر وارد بدن شوند. برگ چغندر حاوی فیبر نیز می باشد.برگ چغندر حاوی مقداری آهن است. آهن از جمله مواد معدنی مورد نیاز بدن می باشد که در ساخت گلبول های قرمز خون مؤثر است. آهن همچنین به تنظیم رشد سلول ها در بدن کمک می کند. همچنین برگ های چغندر حاوی کلسیم می باشند. کلسیم به سلامت و استحکام دندان ها و استخوان کمک می کند.
نکات ضروری برای طرز تهیه آش میوه اردبیل
- حتما حبوبات را از یک روز قبل حتما خیسانده و آب آن را چندین بار عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود. حبوبات دارای مواد معدنی و ارزش غذایی بسیار بالایی هستند و برای بدن انسان بسیار مفید است. سعی کنید حتما در بررسی طرز تهیه آش میوه اردبیل این نکته را رعایت کنید.
- در طرز تهیه آش میوه اردبیل حتما از میوه جات تازه و ارگانیک استفاده کنید. این مورد را تاکید کرده ایم. یکی از دلایل خوشمزه بودن آش ها مخصوصا آش میوه اردبیل در استفاده از سبزیجات تازه و ارگانیک است. عطر بینظیری به آش میوه شما خواهد داد.
- حتما حواستان باشد که در طرز تهیه آش میوه اردبیل از شعله اجاق گاز بالا استفاده نکنید. همیشه سعی کنید تا آش با حرارت ملایم طبخ گردد.
- برای جا افتادن آش صبر داشته باشید و تا جای ممکن آب اضافه نکنید مگر به اندازه و از آب کتری که جوشیده شده باشد.
- برای سرو آش میوه اردبیل هم هنرمندانه این کار را انجام دهید و حتما از ظرف مناسب برای ریختن آش میوه اردبیل استفاده کنید.
- برای نگهداری از آش باقیمانده حتما آن را به قابلمه منتقل کرده و حتما درب آن را ببندید و بعدا داخل یخچال نگه داری نمایید.
- به هیچ عنوان آش گرم را مخصوصا آش میوه اردبیل را بصورت گرم داخل یخچال نگذارید. حتما اجازه دهید آش میوه اردبیل خنک شده و بعدا به یخچال منتقل کنید.
مواد لازم آش میوه اردبیلی
- لوبیا قرمز یک پیمانه
- نخود یک پیمانه
- عدس ۲ پیمانه
- برنج نیم پیمانه
- گندم پوست کننده یک پیمانه
- رشته آش ۳۵۰ گرم
- گوشت چرخکرده ۵۰۰ گرم
- آلوی خورشی ۲۰۰ گرم
- برگه آلو زرد ۲۰۰ گرم
- قیسی زردآلو ۲۰۰ گرم
- آلبالو خشک ۲۰۰ گرم
- گوجه برقالی ۲۰۰ گرم
- نمک، فلفل و ادویه به مقدار لازم
- پیاز متوسط ۲ عدد
- تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر (درصورت تمایل) یک کیلو گرم
طرز تهیه آش میوه اردبیلی
لوبیا قرمز و نخود را که از شب قبل خیس کرده ایم در قابلمه ای می گذاریم تا بپزد. پس از این که حبوبات نیم پز شدند عدس و گندم را به آن اضافه می کنیم تا با حبوبات بپزند.پیاز خرد شده را در قابلمه ای دیگر با روغن تفت می دهیم تا طلایی شود، سپس نمک، فلفل، ادویه و رب گوچه را اضافه می کنیم و کمی تفت می دهیم.
برنج را به همراه مقداری آب به پیاز داغ اضافه می کنیم. گوشت چرخ کرده که قبلاً به همراه پیاز و ادویه به صورت کوفته ریزه در آورده ایم داخل پیاز داغ و برنج می ریزیم بعد سبزی آش را اضافه می کنیم.حال حبوبات پخته شده را نیز اضافه می کنیم و آش را هم می زنیم. وقتی مواد آش پخت میوه های خشک را به همراه رشته آش اضافه می کنیم و منتظر می مانیم آش کاملاً جا بیفتد.پس از آماده شدن آش میوه اردبیلی می توان برای تزیین آن از نعنا داغ، پیاز داغ و میوه های خشک استفاده کرد.
نکات آش میوه اردبیلی
- باید حبوبات را از شب قبل خیس کرد. چون هم باعث پخت سریع آن ها می شود، هم برای جلوگیری از نفخ شکم موثر است.
- نیم ساعت قبل از افزودن میوه های خشک به آش، آن ها را در آب سرد بگذارید تا خیس بخورد.
- در طی پخت باید مرتب آش را هم زد تا ته نگیرد.