قهوه در کشورهای حاشیه خلیج فارس و شهر های جنوبی ایران عزیز به شکل ویژه ای تهیه می شود. طرز تهیه قهوه عربی نسبت به سایر روش ها کمی متفاوت است و به همین خاطر هم جزو قهوه های خاص در دنیا به حساب می آید.شاید تا الان نشنیده باشید ولی عربستان حتی مزارع قهوه هم دارد.
قهوه سنتی عربی تاریخچه ای عمیق و جایگاه اجتماعی بالایی دارد و به همین خاطر هم در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است. از این قهوه در مراسم مختلفی مثل مذاکره ها، عروسی و… استفاده می شود.قهوه عربی معمولا در منازل و مراسم مختلف سرو می شود و در رستوران ها و کافه ها معمولا آن را به شکل سنتی و اصل تهیه نمی کنند. مراحل مختلف طرز تهیه قهوه عربی باعث شده تا این قهوه یک نوشیدنی جالب برای گردشگران باشد.
مواد لازم برای تهیه سنتی قهوه عربی
- پودر قهوه (درشت تر از قهوه ترک باید آسیاب شود): ۲ قاشق غذاخوری
- آب: ۲ فنجان
- هل: ۲ عدد (اختیاری)
- زنجبیل: ½ قاشق چایخوری (اختیاری)
- زعفران پودر شده: ۱/۴ قاشق چایخوری (اختیاری)
طرز تهیه سنتی قهوه عربی
برای درست کردن قهوه عربی برخلاف طرز تهیه قهوه ترک که از آب سرد استفاده می شود به آب جوش نیاز داریم. برای تهیه ۲ فنجان قهوه عربی ۲ فنجان آب را در دله یا قهوه جوش مسی جذوه بریزید و روی گاز بگذارید تا به حالت جوش برسد و نهایتا یک یا دو قل بخورد.
در این فاصله ۲ عدد هل و مقداری زعفران را پودر کنید که البته برای اضافه کردن به قهوه عربی اختیاری است. وقتی آب به حالت جوش رسید و یک یا دو قل زد دله یا قهوه جوش را از روی گاز بردارید و حدود ۳۰ ثانیه صبر کنید تا از جوش بیفتد، سپس ۲ قاشق غذاخوری پودر قهوه را به آب اضافه کنید و خوب هم بزنید تا آب و قهوه یکدست شوند.
بهتر است پودر قهوه برای درست کردن قهوه عربی کمی درشت تر از قهوه ترک باشد. اما اگر هم پودر نرم و ریز قهوه ترک دارید هم برای درست کردن قهوه عربی ایده آل است. دله یا جذوه را دوباره روی شعله بسیار ملایم گاز بگذارید. حدود ۱۰ الی ۱۲ دقیقه صبر کنید تا قهوه کف کنید و فوم آن بالا بیاید و حسابی دم آوری شود.
وقتی قهوه کف کرد قهوه جوش را از روی گاز بردارید، مراقب باشید که قهوه نجوشد و فقط کف کند. در این مرحله شعله گاز را خاموش کنید. حدود یک دقیقه (نه بیشتر، چون قهوه از داغی می افتد) صبر کنید تا فوم قهوه پایین بیایید سپس هل، زنجبیل و زعفران یا یکی از آن ها را به قهوه اضافه کنید.
در این مرحله دوباره قهوه جوش یا دله را روی گاز بگذارید و دوباره به مرحله کف کردن برسد اما لازم نیست مثل مرحله اول به آن مقدار کف و فوم برسید. سپس شعله گاز را خاموش کنید. کمی صبر کنید (حدود ۳۰ ثانیه) تا مواد به خورد هم بروند و قهوه عطر و طعم مورد نظرتان را بگیرد.
در این مرحله قهوه تقریبا ته نشین می شود در نتیجه برای سرو قهوه بهتر است از یک صافی استفاده کنید تا دُرد و تفاله قهوه وارد فنجان نشود. قهوه عربی را بدون شکر و با انجیر، خرما، باقلوا یا شکلات میل کنید.
سرو قهوه عربی
- عرب ها برای تهیه قهوه، ابتدا دانه های قهوه را با وسیله ای دو شاخه به نام مهماس در ظرفی می ریزند و تفت می دهند و سپس آن را در هاون آسیاب می کنند.
- فرد توزیع کننده قهوه عربی، دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه را در دست راست می گیرد و سرو قهوه را از سمت راست مجلس شروع می کند.
- مهمان، باید فنجان را با دست راست از فرد توزیع کننده قهوه عربی بگیرد و اگر فنجان را با دست چپ بگیرد، نوعی بی احترامی به آداب و رسوم محسوب می شود.
- قهوه عربی به صورت سنتی در فنجان های گرد کوچک بدون دسته سرو می شود.
- قهوه ای که از دله در فنجان ریخته می شود، بسیار کم، غلیظ و تلخ است. فرد توزیع کننده در انتهای ریختن قهوه و قبل از دادن فنجان به مهمان، باید یک مرتبه نوک دله را به لبه فنجان قهوه بکوبد تا صدای فنجان بلند شود و پس از آن قهوه را تعارف کند.
- عرب ها، قهوه عربی را روی آتش یا زغال درست می کنند. پس اگر می توانید قهوه خود را به این طریق آماده کنید.
- اگر مهمان پس از خوردن قهوه عربی در خانه میزبان، فنجان خود را برگرداند، به این معنا است که دیگر قهوه میل ندارد. اما اگر این کار را نکند، یعنی یک فنجان دیگر قهوه می خواهد.
- در زمان سرو قهوه عربی برای بانوان، توزیع کننده در ابتدا به نشانه احترام، پای چپ را کمی خم کرده و سپس فنجان او را با قهوه پر می کند.
- سرو قهوه عربی در اکثر مراسم های رسمی و غیررسمی، به خصوص در مراسم خواستگاری، مهمانی های رسمی از جمله عید فطر و در مراسم سوگواری، با تمامی قوانین و قواعد انجام می شود.
نکات مهم در تهیه قهوه عربی
- در تهیه قهوه عربی، از شکر یا شیر استفاده نمی شود.
- ممکن است افزودنی های مختلفی مثل بادام یا کارامل به این قهوه اضافه شود، اما در بیشتر مواقع قهوه عربی بدون افزودنی سرو می شود.
- اگر به دله دسترسی ندارید، می توانید از جَذوه یا قهوه جوش مسی استفاده کنید. طرز کار و عملکرد دله شبیه به جذوه است. هر دو وسیله، حرارت را به صورت نسبتا یکنواخت به ترکیب آب و پودر قهوه می رسانند و باعث دم کشیدن قهوه می شوند.
- برای خلق یک قهوه عربی با طعم سنتی، بهتر است از قهوه با درصد عربیکای بالا استفاده کنید.
- قهوه عربی به دانه های قهوه ارتباطی ندارد و یک روش دم کردن قهوه مثل فرانسه و ترک است.
- میزان آسیاب قهوه باید به اندازه قهوه ترک باشد، یعنی در حد پودر کاکائو و کمی درشت تر.
- زمان دم کشیدن طولانی قهوه عربی سبب می شود تا این نسخه از قهوه، جزو سنگین ترین انواع قهوه باشد.
- اگر بیشتر از ۱ دقیقه به قهوه استراحت بدهید، دمای مناسب آب برای آزاد کردن عطر، رنگ و خواص ادویه جاتی چون زعفران و میخک را از دست می دهید.
- پس از اضافه کردن قهوه، آب نباید به جوش آید، زیرا باعث سوختن قهوه و طعم بد می شود.
- برای درست کردن قهوه عربی، بهتر است از پودر قهوه های ترکیب شده با ادویه و طعم دهنده استفاده نکنید و خودتان در حین تهیه به قهوه، ادویه اضافه کنید.
فواید نوشیدن قهوه عربی برای سلامتی
قهوه عربی در اصل بدون هیچگونه قند و شکر سرو می شود؛ اما بسته به ذائقه فرد، می توان شکر اضافه کرد. به همین دلیل، قهوه عربی معمولاً فاقد هرگونه کالری است. علاوه بر این، ادویه جات فواید زیادی برای سلامتی دارند؛ اما به دلیل محتوای کافئین، نباید بیش از حد مصرف شود.هرچه دانه های قهوه بیشتر تفت داده شوند، مقدار کافئین آن کمتر خواهد بود. انواع ادویه های موجود در قهوه عربی، آن را با آنتی اکسیدان هایی که از عفونت و بیماری جلوگیری می کنند غنی می کند.
تفاوت قهوه عربی و قهوه ترک چیست؟
اصطلاح قهوه عربی، قهوه ترکی را نیز دربرمی گیرد؛ اما قهوه عربی از برخی جهات جزئی با قهوه ترک متفاوت است.هر دو این قهوه ها بدون شیر و خامه سرو می شوند و با دانه های تازه آسیاب شده تهیه می شوند. جدا از ظروف دم آوری قهوه و آداب و رسوم، تفاوت قابل توجه این است که از هل و سایر ادویه ها در قهوه ترک استفاده نمی شود. درحالیکه قهوه عربی معمولاً همراه با ادویه های مختلف و هل سرو می شود.
طرز تهیه قهوه یزدی
