بسیاری از ما زمان زیادی را در معرض نور آفتاب سپری می کنیم. قرار گرفتن در معرض نور خورشید احساس مطلوبی دارد، اما گاهی این احساس خوب، مضر است و آفتاب با پوست دوستانه رفتار نمی کند. به بیان دیگر، تابش آفتاب باعث بسیاری از تغییرات در پوست می شود.یکی از دغدغه های ذهنی اغلب افراد این است که پوست شاداب و شفافی داشته باشند، اما با گذشت زمان، چین و چروک، تیره شدن پوست و کک و مک خود را نشان می دهد و تابش آفتاب این روند را تسریع می کند.
برنزه شدن در آفتاب
شاید پوست برنزه زیبا به نظر برسد، اما رنگ طلایی آن به علت آسیب به لایه بالایی پوست (اپیدرم) به وجود می آید. زمانی که پوست شما اشعه ماورای بنفش ((UV نور خورشید را جذب می کند، با سرعت بیشتری پیر شده و خطر ابتلا به سرطان پوست افزایش خواهد یافت.
برای جلوگیری از آسیب به پوست، حتماً از کرم های ضد آفتابی با 30 SPF و یا بالاتر استفاده کنید.
آفتاب سوختگی سطحی (درجه اول)
وقتی آفتاب سوخته می شوید پوستتان قرمز و گرم می شود و ممکن است درد خفیفی نیز احساس کنید. این نوع آفتاب سوختگی که تنها لایه بیرونی پوست را تحت تأثیر قرار می دهد سوختگی درجه اول می نامند. برای تسکین درد، می توانید قرص آسپرین یا ایبوپروفن مصرف کنید و یا از کیسه یخ، کرم های مرطوب کننده یا آلوئه ورا روی محل سوختگی استفاده کنید.
آفتاب سوختگی عمیق (درجه دوم)
آفتاب سوختگی درجه دوم به لایه های عمیق و عصب انتهای پوست آسیب وارد می کند. معمولاً دردناک تر است و بهبودی آن بیشتر طول می کشد.اگر به آفتاب سوختگی عمیق دچار شده اید، ممکن است پوست شما قرمز و متورم شده باشد. اگر بر روی پوست تاول به وجود آمد آن را نترکانید چرا که ممکن است عفونت بکند.
کدام اشعه های نور خورشید برای پوست مضر هستند؟
اشعه فرابنفش وقتی به پوست شما می رسد، به DNA یا ماده حیاتی سلول های لایه درم پوست صدمه می زند. این سلول ها برای این که از خود محافظت کنند، با تولید رنگدانه هایی به نام ملانین در لایه اپیدرم، از آسیب بیش تر جلوگیری می کنند. این رنگدانه ها، پوست شما را برنزه با ظاهری زیبا می کنند؛اما واقعیت این است که این برنزه شدن برای زیبایی نیست! بلکه فرآیندی است که طی آن، پوست تلاش می کند تا از نفوذ بیش تر اشعه جلوگیری کند.
بخشی از اشعه فرابنفش که به سطح زمین می رسد، شامل دو طول موج مختلف UVA و UVB است. هر چه طول موج یک اشعه بلندتر باشد، شدت نفوذ آن بیش تر بوده ولی انرژی آن کمتر است؛ و در مقابل، اشعه با طول موج کوتاه تر، انرژی بیش تر و شدت نفوذ کمتر دارد.
اشعه UVB طول موج کوتاه تری نسبت به UVA دارد؛ پس سطح پوست را با انرژی بالای خود می سوزاند ولی نفوذ زیادی به لایه های زیرین نمی کند. به همین خاطر، UVB عامل اصلی آفتاب سوختگی شناخته می شود.
UVA طول موج بلندتری داشته، باعث سوختگی واضح در سطح پوست نمی شود؛ ولی به لایه های عمقی تر پوست نفوذ کرده و عامل اصلی پیری پوست به شمار می رود. این اشعه باعث آسیب به الیاف کلاژن در لایه درم و تولید الاستین غیرطبیعی می شود. مقادیر غیر معمول الاستین نیز سبب تولید آنزیم متالوپروتئیناز می شود تا کلاژن های آسیب دیده را بازسازی کند.
ولی اغلب، باعث تخریب بافت کلاژن و در نتیجه، بازسازی غیر صحیح پوست می شود و بازسازی ناقص پوست، چین و چروک پوستی را ایجاد می کند. این فرآیند، با قرارگرفتن روزانه پوست شما در معرض UVA، تکرار و تکرار می شود تا جایی که کمبود کلاژن، سبب خشکی پوست شده و در نتیجه پوستی چرمی شکل و سفت برای تان به جا می ماند.
البته ناگفته تماند، بر اساس یک مطالعه تحقیقاتی در سال ۲۰۱۴، اشعه های خورشیدی غیر از فرابنفش هم در پیری پوست نقش دارند و باید در طراحی برنامه های مراقبت از پوست، مورد توجه قرار گیرند.
چین و چروک و لک پوستی نشانه های پوست آسیب دیده هستند.
نوع آسیب حاصل از تابش آفتاب، بسته به شرایط هر فرد متفاوت است.مضرات آفتاب برای پوست و پیری زودرس حاصل از آن، می تواند به شکل های مختلفی ظاهر شود. ملاسما یا لک پوستی، یکی از شایع ترین این تظاهرات است که در اثر آن، لک های قهوه ای روی پوست بدن، به خصوص صورت ایجاد می شود. این لک ها ممکن است در مواردی، رنگ خاکستری یا تیره داشته باشند. شایع ترین محل بروز این لک ها، گونه ، برآمدگی بینی، پیشانی، چانه و لب بالا است.
کراتوز اکتینیک یا کراتوز خورشیدی شکل دیگری از آسیب پوست بر اثر آفتاب است. کراتوز اکتینیک، به طور مستقیم با تابش آفتاب بر پوست ارتباط دارد و می تواند شانس ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
تغییرات بافتی پوست، سبب ایجاد خطوط عمیق، سفت و در نهایت، چرمی شدن پوست می شود و صافی، یکنواختی و شفافیت سطح پوست را از بین برده و پوست را چروک، تیره و کدر می کند. کک و مک هایی که در کودکی شاید به نظرتان زیبا و بانمک بودند، در واقع علائم هشداری هستند که می گویند پوست شما در معرض نور آفتاب قرار گرفته و آسیب پذیر است.همین طور رگ های خونی شکسته شده که به صورت قرمزی یا لکه روی بینی، گونه یا گردن وجود دارند و ممکن است شبیه یک آفتاب سوختگی خفیف باشند، نشانه ای دیگر از اثرات مضر آفتاب بر پوست هستند.
عوارض نورخورشید در ساعات بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر
1- باعث سرطان پوست می شود
این یکی از بارزترین آسیب هایی است که خورشید می تواند به سلامتی شما وارد کند. افراد زیادی بر اثر ملانوم جان خود را ازدست می دهند و به استثنای این، سالانه حدود 5.4 میلیون نفر دچار سرطان پوست غیر ملانوم می شوند که قابل درمان هستند.
2- به بینایی آسیب می رساند
آفتاب و نور ماورا بنفش به شبکیه چشم که مسئول مرکز بینایی است آسیب می رساند و حتی میتواند بینایی را در شرایط عادی نیز مختل کند.
3- باعث آسیب های پوستی می شود
نور خورشید علاوه بر ملانوم، می تواند حتی پس از مدت زمان کوتاه و بیرون رفتن بدون محافظ مناسب به پوست آسیب برساند. سرطان پوست نوع شدیدی از پیری پوست است که قبل از آن پوست دچار خطوط ریز، چین و چروک، کک و مک و مویرگ های شکسته می شود. این موارد همگی نشانه های آسیب دیدگی پوست است بنابراین هر بار که بدون استفاده از ضد آفتاب بیرون از منزل می روید، روند پیری پوست خود را تسریع می کنید.
4- موجب گرما زدگی می شود
اگر مدت زمان زیادی را بیرون از منزل و در معرض آفتاب بوده باشید دچار گرمازدگی می شوید. این شرایط زمانی رخ می دهد که دمای بدن به حدی بالا رود که قادر به خنک کردن آن نباشید. علاوه بر این، این اتفاق می تواند خیلی سریع رخ دهد به طوری که دمای بدن در عرض 10 دقیقه ممکن است به 41 درجه سانتی گراد برسد. درصورت عدم درمان سریع ، این مشکل می تواند منجر به آسیب جدی یا حتی مرگ شود.
5- باعث آفتاب سوختگی می شود
وقتی بیش از حد در معرض آفتاب باشید ،با پوستی قرمز و دردناک روبرو می شوید و حتی اگر این آفتاب سوختگی جزئی به نظر برسد اما هنوز هم می تواند منجر به سرطان پوست شود. از طرفی دیگر آفتاب سوختگی شدید می تواند باعث ایجاد تاول، بثورات برجسته، تب و لرز، حالت تهوع و سرگیجه نیز شود که باید توسط پزشک معالجه شود.
6- موجب کم آبی بدن می شود
پس از گذراندن تمام روز در بیرون از منزل و در معرض آفتاب، کمبود آب بدن غیر معمول نیست. این اتفاق حتی می تواند در صورت عدم نور خورشید نیز رخ دهد. به همین دلیل ممکن است خستگی، سرگیجه، حواس پرتی و سایر علائم نه چندان خوشایند را تجربه کنید که بسته به شدت آن ها نیاز به آزمایش IV برای جبران مایعات بدن دارید.