یکی از قطعات خودرو که در صنعت دارای کاربردهای فراوان قابل توجه می باشد تسمه پروانه است. این قطعه از لحاظ فنی در دسته تسمه های انتقال قدرت طبقه بندی می شود. برای انتقال نیروی قدرت موتور در فلکه های هرزگرد و پولی ها تسمه پروانه مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه دارای کاربرد در تمامی صنایع ماشین های سبک و سنگین و همچنین ماشین آلات معدنی می باشد. تا حدودی می توان گفت تمامی تسمه دینام ها دارای ساختار مشابه هستند و از نخ، الیاف پارچه ای و پلاستیک برای تولید تسمه دینام به صورت ترکیبی استفاده می شود. اغلب روی این قطعه لایه پلاستیک کشیده می شود.
شکل ظاهری تسمه پروانه
مهمترین مشخصه ظاهری تسمه پروانه شکل ظاهری آن است که به دارای ساختار مشابه حرف انگلیسی وی می باشد. سطح مقطع این قطعه ذوزنقه ای شکل می باشد که دارای دندانه های بسیار زیادی است. از دیگر ویژگی های مهم این قطعه می توان به کشش بالا و قابلیت تحمل دور بالا اشاره کرد. طول این قطعات اغلب بر اساس اینچ محاسبه می شوند.
تسمه پروانه در سایزهای مختلف در بازار موجود می باشد و نام تمامی آن ها با حرف SP که از کلمه Special گرفته شده است آغاز می شود . اکثر تسمه پروانه ها در سایزهای a,b,c تولید می شوند که با نام های SPA,SPB,SPC در بازار موجود هستند.
وظایف تسمه پروانه
اگر درب محفظه موتور یا همان کاپوت خودرو را بالا بزنید، در قسمت جلویی موتور، توجه شما به تعدادی تسمه جلب خواهد شد که وظایف مختلفی را بر عهده دارند. بسته به نوع خودرو، این تسمه ها می تواند تعدادشان متفاوت باشد. معمولا در اکثر خودرو ها تعداد تسمه هایی که در قسمت جلویی خودرو تعبیه شده اند بیش از دو مورد نیست که یکی از آن ها برای چرخاندن دینام و دیگری برای چرخاندان کمپرسور تهیه هوا، فرمان هیدرولیک و واتر پمپ می باشد. در برخی خودروها نیز تمام این وظایف را تنها یک تسمه انجام می دهد که دینام نیز با همان یک تسمه می چرخد.
خودرو چگونه دزدیده می شود؟این تسمه ها با اولین استارت و همگام با روشن شدن خودرو شروع به چرخش نموده و قطعاتی که به آن ها متصل شده اند را به حرکت وادار می کنند. تسمه دینام باعث به حرکت در آمدن دینام خودرو و تبدیل نیروی حرکتی موتور به نیروی الکتریکی می شود که در نهایت این نیرو به باتری انتقال پیدا کرده و سبب شارژ شدن آن می شود. تسمه پروانه که می تواند از تسمه دینام جدا باشد یا به همراه آن باشد، باعث به حرکت درآوردن پروانه خودرو در قسمت جلویی (معمولا در برخی خودروها برای خنک کردن موتور کاربرد دارد.) و سایر قطعاتی که گفته شد، به کار می رود.
اگر هر کدام از این تسمه ها، دچار مشکل یا پارگی شوند، باعث ایجاد ایراداتی در خودرو می شوند که باید هر چه زودتر رفع گردند. در غیر اینصورت منجر به صدمات جدی به خودرو خواهند شد. در ادامه به این موارد اشاره کرده و زمان تعویض تسمه پروانه یا تسمه دینام را عنوان خواهیم نمود.
معمولاً در خودروهای امروزی فقط از تسمه تایم و تسمه دینام استفاده می شود.
انواع تسمه پروانه ها از نظر ظاهری به اشکال مختلف تقسیم می شوند:
- تسمه های گرد
- تسمه های تخت
- تسمه های چند شیار
- تسمه هایV شکل
- تسمه های تایمینگ یا دندانه دار
اما تسمه دینام از نوع V شکل است. برای همین تسمه دینام را V-belt هم می نامند.
خرابی انژکتور خودرو باعث چه مشکلاتی می شود؟نشانه های خرابی تسمه پروانه چیست؟
اگر تسمه پروانه دچار مشکل و خرابی شود، حتما در کیفیت رانندگی شما تاثیر خواهد گذاشت؛ و اگر تسمه دچار پارگی شود، راننده را مجبور به توقف خواهد کرد. بعضی از علائم و نشانه های خرابی تسمه پروانه عبارتند از:
کاهش کنترل فرمان خودرو:
در صورت خرابی تسمه پروانه، چون پمپ فرمان هیدرولیکی به وسیله آن کار کرده و وابستگی به این تسمه دارد، کنترل فرمان به وسیله راننده دچار اختلال خواهد شد.
بالا رفتن دمای موتور:
گفتیم که تسمه پروانه انرژی جنبشی چند قطعه ی مهم در اتومبیل را برعهده دارد؛ که از جمله ی آن می توان به واتر پمپ اشاره کرد. اگر انرژی لازم واترپمپ تامین نشود، گردش جریان آب هم به درستی صورت نخواهد گرفت و باعث عدم گردش جریان آب در موتور خواهد شد و دمای موتور بالا رفته و موتور جوش خواهد آورد.
صحیح کار نکردن سیستم تهویه:
همانطور که قبلا هم متذکر شدیم تسمه پروانه باعث چرخش کمپرسور تهویه ی هوا می گردد و انرژی لازم برای به گردش درآوردن آن را تأمین می کند و برای همین خرابی تسمه دینام باعث مختل شدن و اشکال در کارایی و عملکرد این سیستم خواهد شد.
ایجاد صداهای غیرعادی در خودرو:
از دیگرعلائم خرابی تسمه پروانه ایجاد همین صداهای غیر معمول در خودروست. هنگامی که در خود هستید اگر صداهایی مانند جیرجیر از زیر کاپوت شنیدید، احتمال دهید که اشکال از تسمه دینام باشد.
شارژ نشدن باطری:
تسمه دینام باعث چرخاندن دینام و شارژ شدن باتری می شود. پس اگر تسمه آسیب ببیند دیگر باتری شارژ نخواهد شد. هرگونه اختلال در عملکرد تسمه دینام باعث شارژ نشدن باتری خواهد شد و مشخص است که این امر منجر به تخلیه باتری می شود و در این صورت معمولاً چراغ پشت آمپر ورودی روشن خواهد شد.
مواردی را که برشمردیم و عدم توجه به آنها و تعویض به موقع تسمه پروانه باعث ایجاد خسارات سنگینی به اتومبیل خواهد شد.
داشبورد خودرو چگونه ساخته می شود؟زمان تعویض تسمه پروانه
دست اندرکاران این فن و خودروسازان در صنایع خودروسازی زمان مشخصی را برای تعویض تسمه دینام یا همان تسمه پروانه تعیین نکرده اند و حتی نمی توان گفت بعد از چند کیلومتر این قطعه باید عوض شود.
ولی می توان گفت با توجه به علائم و نشانه های خرابی تسمه پروانه و بازدیدها و بررسی هایی که انجام می دهید و از روی تجاربی که کم کم به دست می آورید می توان به این امر مبادرت کرد.
بعضی از این علائم که با دیدن آن می توانید اقدام به تعویض تسمه پروانه نمائید عبارتند از:
- پیدا کردن خاصیت کشسانی در تسمه
- وجود پارگی، ساییدگی، خوردگی و خشک شدگی در طول تسمه
- نداشتن کنترل فرمان خودرو
- چرب شدن تسمه
- عدم کارکرد مناسب و صحیح کولر و تهویه هوا
- شنیده شدن صدای نامناسب از قسمت موتور
این نکته را هم باید ذکر کنیم که با وجودی که هزینه ی تعویض تسمه پروانه زیاد نخواهد بود، چون تسمه دینام جزو قطعات ارزان قیمت اتومبیل محسوب می شود، ولی عدم تعویض به موقع، در زمان مناسب خود می تواند خسارات جبران ناپذیری را هم برای خودرو و هم برای سرنشینان در پی داشته باشد.
شما می توانید با بازدیدهای چشمی که به صورت دوره ای انجام می دهید، به خرابی این قطعه پی ببرید. جالب اینجاست که بدانید برای تعویض تسمه پروانه نیاز به وجود مکانیک نداشته و شما با داشتن اندک اطلاعاتی می توانید به راحتی آن را با صرف کمترین هزینه تعویض کرده و از خطرات ناشی از خرابی این قطعه در امان بمانید.
