شمع خودرو (SPRAK PLUG) یکی از قطعات اصلی موتور خودرو می‌باشد و تاثیر مستقیمی بر کیفیت احتراق موتور دارد.وظیفه شمع این است که یک جرقه با کیفیت در محفظه احتراق تولید کند تا مخلوط سوخت و هوا ی متراکم در داخل سیلندر به خوبی منفجر شود و در نتیجه انرژی آزاد شده از این انفجار به پیستون و شاتون و… انتقال می‌یابد و به انرژی حرکت دورانی موتور تبدیل میشود.
شمع های خودرو تنوع بسیار بالایی دارند. از نظر جنس، مقاومت الکتریکی، مقاومت در برابر حرارت، انتقال حرارت و…. که همه این ها مشخصاتی است که در قالب کد بر روی شمع خودرو نوشته میشود و شما می‌توانید با توجه مشخصاتی که در دفترچه راهنمای خودرو شما درج شده است برای انتخاب شمع مناسب اقدام کنید.
بر اساس نوع طراحی موتورها انواع مختلفی از شمع در بازار وجود دارد. از نظر تعداد الکترودها شمع ها به دو دسته تک پلاتین و چند پلاتین (2 پلاتین تا 4 پلاتین) تقسیم می شوند.
باور غلطی که اکثرا بین مردم و فروشندگان لوازم یدکی شکل گرفته این است که شمع های دو پلاتین در هر بار سیکل انفجار موتور دو جرقه همزمان تولید می کنند و چون یک جرقه بیشتر از شمع های تک پلاتین تولید می شود احتراق بهتری صورت گرفته و شتاب خودرو افزایش می یابد!
یکی از ترفندهای گول زدن خریداران بی اطلاع برای خرید شمع های دو پلاتین تبلیغ شتاب گیری بهتر است ولی در عمل این طور نیست و هر بار فقط از یکی از پلاتینها جرقه زده میشود و این بخاطر خاصیت الکتریسیته است که از راحتترین و کم مقاومت ترین مسیر عبور میکند،مانند صاعقه گیر در ساختمانهای بلند،یا در روز بارانی و رعدوبرق از ارتفاعات دوری کردن.
یکی از دلایلی که بعضی از خودروسازان از شمع های چند الکترود استفاده می کند عمر بیشتر آنها نسبت به تک پلاتین است.و این هم بخاطر این است که در صورت جرقه از یک پلاتین و گرم شدن آن و در نتیجه افزایش مقاومت حالا از پلاتین دیگر جرقه برقرار شده و باعث دیرتر خراب شدن آن (مقاومت داخلی شمع) میشود.
تمام متریالی که در شمع دو پلاتین استفاده میشود در شمع تک پلاتین هم استفاده شده است و از نظر مواد اولیه تفاوتی نسبت به یکدیگر ندارند. همانطور که شمع تک پلاتین سرد و گرم داریم شمع دو پلاتین سرد و گرم هم وجود دارد و این به طراحی شمع بازمی‌گردد. شمع تک پلاتین و شمع دو پلاتین از نظر کیفیت جرقه هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و تنها تفاوت شمع تک پلاتین و شمع دو پلاتین در عمر بدون سرویس آنها می‌باشد.
هر شمع دارای یک عمر مفید می باشد و در طی این عمر مفید باید شمع توسط تعمیرکار در کیلومتر های معیین سرویس شود در این سرویس گپ و یا فاصله بین دو الکترود شمع تنظیم میشود. شمع های خودرو در اثر کارکرد الکترود مرکزی آن دچار خوردگی میشود و فاصله ی بین دو الکترود زیاد میشود شمع های دو پلاتین چون از دو پلاتین منفی استفاده می‌کنند برای هر بار جرقه زدن الکترود مثبت به الکترود منفی نزدیکتر جرقه می‌زند و این عمل باعث میشود که کارکرد بدون سرویس بیشتری را نسبت به شمع های تک پلاتین رقم بزند.
تعداد پلاتین های شمع خودرو به تعداد جرقه های آن ارتباطی ندارد همینطور هم شمع دو پلاتین به صورت همزمان دو جرقه را اعمال نمی کند. در حقیقت الکتریسته از هر مسیری که راحت تر بتواند عبور کند را انتخاب میکند در شمع های دو پلاتین هم این گفته صدق میکند و هر بار جرقه با یکی از پلاتین های نزدیکتر زده میشود هر زمان که پلاتین نزدیکتر خورده شد پس به نسبت پلاتین دوم دورتر شده و دیگر جرقه نمی‌زند و حالا جرقه با پلاتین دوم که نزدیک تر می‌باشد اتفاق می‌افتد.
هنگام انتخاب شمع باید تنها یک چیز را مد نظر قرار داد و آن توصیه کارخانه سازنده است. شمع را باید بر اساس مدل و کد انتخاب کنید نه بر اساس تعداد الکترود. مثلا سیتروئن برای زانتیا شمع Eyquem با کد RFC42LZ2E را پیشنهاد کرده است. این شمع از نوع دو پلاتین هست.در واقع هر شمعی که صرفا دو پلاتین باشد خاصیت شمع فوق را ندارد. مثلا شمع دو پلاتین NGK با Eyquem فرق دارد.
ممکن است برای بعضی خودروها شمع توصیه شده از نوع تک پلاتین باشد. مثلا برای پژو 405 با موتور 1.8 شمع Eyquem با کد RFN58LZ پیشنهاد شده است. در چنین مواردی بهتر است همان شمع توصیه شده را بخرید و به دلخواه خودتان سراغ شمع های متفرقه با الکترودهای بیشتر نروید. پس شمع دو پلاتین برای همه موتورها کاربرد ندارد و فقط در صورتی می توانید از آن استفاده کنید که شمع توصیه شده از نوع دو پلاتین باشد.
