افیشن یا اسامی نویسندگان
شاید ساده ترین بخش مقاله نوشتن اسامی یا همان افلیشن باشد که نیاز به تخصص و صرف زمان چندان زیادی نداشته باشد اما برای مقالاتی که چندین نویسنده دارند و هر یک بخشی از نگارش مقاله را برعهده گرفته اند تکمیل کردن این بخش سخت به نظر میرسد. اغلب نویسندگان در ترتیب نوشتن اسامی خود دچار تنش میشوند و نمیدانند کدام یک از اسامی باید در اولیت باشد و حتی اغلب این سوال به ذهنشان میرسد که ترتیب نوشتن اسامی نویسندگان چگونه است؟
نویسنده راهبر یک مقاله پژوهشی کیست؟ (corresponding author)
نویسنده راهبر درواقع مسئول تهیه پیش نویس مقاله محسوب می شود و همچنین نقش مدیریت و مسئولیت موارد مربوط به تهیه و چاپ مقاله را عهده دار است. البته این شخص مدیر پروژه تحقیقاتی نیست. برخی از مسئولیت های نویسنده راهبر عبارت اند از:
تهیه لیست نویسندگان مقاله بر اساس معیار
تهیه پیش نویس و ارسال به تمام نویسندگان همکار و هماهنگی و تأیید پیش نویس
حفظ یکپارچگی تحقیقات و اطمینان از صحت و دقت امور.
نویسندگان مقاله همکار
تمامی پژوهشگرانی هستند که در تألیف، تأیید و صحت مقاله تلاش کرده اند. نویسندگان همکار می بایست در درج ترتیب نام نویسندگان مقاله توافق داشته باشند.
لازم به ذکر است که در نگارش نام نویسندگان مقاله نمی بایست از نام افراد سرشناس و یا صاحب نام به منظور کسب اعتبار برای مقاله استفاده کرد. علاوه بر آن لیست نویسندگان مقاله مکانی برای اعتباربخشی به افرادی که هیچ تلاشی نداشته اند نیز نیست. کسانی که به هر دلیلی در پاره ای از امور شرکت داشته اند ولی فعالیت خود را با پژوهش قطع کرده اند نمی توانند در زمره نویسندگان مقاله محسوب شوند.
به طور کلی ترتیب نام نویسندگان به تصمیم خود گروه بستگی دارد. گروه نویسندگان به توافقی می رسند که چگونگی ترتیب نام نویسندگان را مشخص می سازد. اما در این زمینه ذکر چند نکته مفید است.
با توجه به قوانین تصویب شده از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت و مسئولان پژوهشی دانشگاه ها در صورتی که عضو هیأت علمی نویسنده مسئول یا نویسنده اول مقاله به خصوص مقالات همایش های بین المللی باشد، از وی حمایت مالی و پژوهشی می شود و از نظر علمی ترفیع می گیرد. طبیعی است که چنین امتیازی ترتیب نام نویسندگان را مهم کند.
ترتیب نویسندگان در مقاله ها متفاوت است و بستگی به نوع مقاله دارد.
مقاله برخاسته از پایان نامه های دانشجویی
در کارهای دانشجویی رسم بر این است که نام دانشجو اول می آید. چرا که ایده و موضوع اصلی مقاله از آن دانشجوست. سپس نام اعضای هیأت علمی نویسنده دوم و سوم شوند. در مقاله های فارسی بر اساس قوانین وزارتی اگر استاد راهنما نویسنده مسئول باشد حتی اگر دوم و سوم باشند امتیاز پژوهشی خود را دریافت می کنند. زیرا دانشجو حق دارد که اگر تمایل داشت بعدها روی همان موضوع به تحقیق بپردازد نام او در تاریخ علمی کشور بماند.
اما ممکن است دانشجو مقاله فارسی را بنویسد اما توانایی برگرداندن آن به انگلیسی را ندارد. در اینجا اگر عضو هیأت علمی این کار را انجام دهد چون بیشتر از 50 درصد از کار را وی نوشته است پس باید نام عضو هیأت علمی اول بیاید. اما می توان با کسب اجازه از وی نام دانشجو اول بیاید.
در بعضی اوقات ایده و موضوع اصلی پایان نامه توسط استاد راهنما تعیین می شود یعنی به نوعی موضوع پایان نامه کار علمی خود اوست که انجام آن را به دانشجو واگذار کرده است. یا برای انجام یک کار پژوهشی در قالب پایان نامه توسط عضو هیأت علمی مطرح می شود و دانشجو این کار را به اتمام می رساند. در این گونه موارد به صورت توافقی مشخص می شود که چه کسی نویسنده اول و چه کسی نویسنده مسئول باشد. اما به طور کلی نویسنده اول عضو هیأت علمی و نویسنده دوم و مسئول دانجوست. به طور معمول وجدان فردی و اخلاق حرفه ای و پژوهشی عرف و قانون رایج است.
مقاله مستقل
در یک کار علمی مستقل کسی که بیش از 50 درصد از مقاله را نوشته است و ایده اصلی مقاله متعلق به اوست بایستی نویسنده اول باشد. در مورد نویسنده مسئول هم توافقی است و بستگی به همکاری و مشارکت افراد دارد.
روش های رایج دیگر:
1- در مواردی ممکن است دانشجو به دلیل احترام و ارزشی که برای استاد راهنما قائل است ترجیح دهد نام استاد را اول بگذارند.
2- بر عکس مورد قبل برخی از اساتید اگر مقاله ای از پایان نامه یک دانشجو حاصل شود نام دانشجو را اول می آورند. در این صورت نام استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول قید می شود.
3- ممکن است گروه نویسندگان به این توافق برسند که بر اساس میزان مشارکت افراد نام آن ها قید شود.و اگر معیار مناسبی برای تعیین میزان مشارکت یافته نشود بر اساس حروف الفبا آورده می شود. در این مورد ممکن است نویسنده مسئول حتی آخرین نام باشد.
4- ابتدا گروه دانشجویان به ترتیب حروف الفبا، سپس نام اساتید آورده می شود.
بنابر آنچه که مطالعه فرمودید ترتیب نوشتن اسامی موضوع چندان مهمی نیست و هیچ تاثیری در امتیاز دهی ندارد. اما نحوه امتیاز دهی به هر نویسنده موضوع مهمی است و با توجه به اینکه هدف اصلی از ارائه یک مقاله کسب امتیازات پژوهشی میباشد از این رو برای نویسندگان مهم است که چه امتیازی از نگارش و ارائه این مقاله کسب خواهند کرد ترتیب امتیاز هی به هر یک از نویسندگان به ترتیب زیر میباشد:
نحوه امتیاز دهی به نویسندگان مقاله
سقف امتیاز دهی به مولفان مقاله به ترتیب اسم اول تا اسم آخر در هر دانشگاه و هر نهاد علمی و مصاحبه ها متغیر است اما لازم است بدانید که اسم اول و نویسنده مسئول (Corresponding Author) که مسول مکاتبات با خوانندگان مقاله و ارتباط با مجلات است بیشترین امتیاز ممکنه را دریافت می کنند.
نفر دوم اگر نویسنده مسول نباشد امتیازی کمتر از نویسنده اول و نویسنده مسول دریافت می کند. فرض کنید سقف امتیازدهی در یک دانشگاه ۱۰ نمره باشد. به این ترتیب نفر اول و فردی که نویسنده مسئول است هر دو نمره ۱۰ اخذ می کنند. نفر دوم نمره ۸، نفر سوم نمره ۶، نفر چهارم نمره ۴، و نفرات بعدی نمره ۲ اخذ خواهند کرد. مجدد یادآوری می کنیم که سقف نمره دهی که در اینجا آن را ۱۰ تعیین نمودیم فرضی است و هر دانشگاه یا نهاد علمی سقف نمره مخصوص به خودی دارد.
در بسیاری از مقالات دیده می شود که نویسندگان مقاله ۲ نفر هستند که نفر اول خود را به عنوان نویسنده مسئول نیز معرفی نموده است. بنابراین نفر اول ۱۰ امتیاز و نفر دوم ۸ امتیاز اخذ خواهد نمود. بهتر است زمانیکه دو نفر نویسنده اصلی وجود دارد برای اینکه امتیازات مقاله به شکل مساوی تقسیم شود نفر دوم را به عنوان نویسنده مسول تعیین کنید تا هر دو نفر نمره ۱۰ را اخذ نمایند.
تعیین نفرات اول تا آخر و نویسنده مسئول یقیناً به عهده نویسندگان مقاله و برحسب میزان همکاری آنها انجام می شود و مجلات هیچ دخالتی در تعیین ترتیب اسامی و نویسنده مسئول ندارند. چیزی که برای مجلات مهم می باشد آن است رزومه مولفان در چه حدی است؟ آیا آنها سابقاً مقاله منتشر شده در یک مجله معتبر را داشته اند یا خیر؟ اما ترتیب اسامی و تعیین نویسنده مسئول برای مجلات اهمیتی ندارد.
در مثال دیگر فرض کنید دو نفر نویسنده اصلی به همراه ۴ نفر همکار پژوهشی در شکل گیزی یک مقاله نقش داشته اند. در اینجا برای اینکه عدالت در تقسیم امتیاز مقاله بین دو نفر اصلی رعایت گردد پیشنهاد می شود یکی از پژوهشگران اصلی به عنوان نام اول و نویسنده دوم به عنوان نام آخر درج شود و علاوه بر آن امتیاز نویسنده مسئول هم به وی داده شود. در اینجا هرچند نویسنده اصلی دوم به عنوان نام آخر مطرح می شود اما چون نویسنده مسئول به عهده اوست امتیاز اصلی را اخذ می کند. نام ۴ نفر دیگر نیز به ترتیب میزان همکاری آنها به عنوان نام دوم، نام سوم، نام چهارم و نام پنجم ذکر می گردد و نام ششم هم در این مثال نویسنده مسئول خواهد بود.
بنابراین، تعیین نویسنده مسئول می تواند حقوق معنوی دو نویسنده اصلی را به صورت مساوی تضمین نماید. اما در نظر داشته باشید که نام اول در هرمقاله به عنوان فرد فردی تلقی می شود که بیشترین نقش و دخالت را در فرآیند پژوهش داشته است.
رفرنس نویسی در پروپوزال چگونه است؟
