وب آو ساینس (Web Of Science) که گاهی به اختصار WOS نیز خوانده می شود یک پایگاه وب و نمایه استنادی علمی است که از سوی موسسه تامسون رویترز ایجاد شده و امکان جستجوی استنادی جامع و دسترسی به پایگاه های داده مختلفی را فراهم می کند. هدف از راه اندازی چنین پایگاهی، ایجاد بستری برای شکل گیری ارتباطات میان محققان و امکان دسترسی ساده تر به مقالات و منابع علمی بوده است. بدون وجود پایگاهی که در آن، منابع و کارهای صورت گرفته علمی مختلف به شکلی جامع و دقیق قابل پیگیری و کشف هستند، نمی توان علم را در زمینه های مختلف به درستی پیش برد. علاوه بر این، میزان اهمیت و ارزش یک مقاله و منبع علمی هم با قرارگرفتن در چنین بستر و پایگاهی بیشتر مشخص می شود. اگر قرار باشد که به مقالات، مجلات و مستندات علمی در پژوهش های دیگر استناد داده شود، به تدریج معلوم می گردد که یک اثر چقدر مورد توجه قرار گرفته و دیگران در کارهای علمی و تحقیقات خودشان به آن رجوع کرده و از آن الهام گرفته اند. پس هر طور که نگاه کنیم، وجود پایگاهی مانند وب آو ساینس بسیار ضروری و مهم است.
وب آو ساینس را بیشتر بشناسید
وب آو ساینس را به عنوان یک ابزار یکپارچه سازی تحقیق توصیف می کنند که به کاربر این امکان را می دهد از اطلاعات موجود در این پایگاه برای کسب اطلاعات به روز، آنالیز آنها و در نهایت چاپ مقاله خود استفاده کند. وب آو ساینس امروزه به معتبرترین شاخص اعتبارسنجی جهان برای تحقیقات علمی و پژوهشی تبدیل شده است که در آن امکان دسترسی به بیش از ۲۰هزار ژورنال سطح بالا از سراسر جهان در ۲۵۰ موضوع علمی متنوع و کتب و مقالات کنفرانسی نیز وجود دارد.
در این پایگاه داده ای علمی اطلاعات مختلفی در قالب های زیر موجود است
- مجلات علمی مختلف حاوی مقالات ارزشمند؛
- منابع اینترنتی مانند وبسایت های علمی ارزشمند و کاربردی؛
- اطلاعات مرتبط با اختراعات رسمی ثبت شده هم در وب آو ساینس وجود دارد؛
- کتب علمی مختلفی هم در پایگاه داده ای وب آو ساینس قرار دارند که می توانید از آنها بهره مند شوید.
پوشش موضوعی، تعداد و انواع مدارک و مجلات
- شامل هزاران مدرک از مجلات حوزه علوم، علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی، فنی و مهندسی، پروانه های ثبت اختراعات، متون علوم زیستی، منابع وبی و دیگر داده های علمی است.
- 9200 مجله از 45 زبان
- 23 میلیون پروانه ثبت اختراع
- 192000 مقاله ارائه شده در کنفرانس ها
- 5500 وب سایت
- 5000 کتاب
- 2 میلیون ساختار شیمیایی
(دسترسی به مقاالت و آثار علمی در حوزه هاي علوم، علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر امکان پذیر می باشد)
اغلب فرمت کتابهای منتشر شده
- پایان نامه ها یا رساله های دکتری: رساله ها زمانی تحت پوشش وب آو ساینس قرار میگیرند که قسمتی از یک سری کتاب منتشر شده باشند یا به تنهایی بعنوان کتاب به چاپ رسیده باشند.
- کتب درسی: برخی کتاب های درسی نیز برای استفاده در تحقیقات موثر هستند که در این پایگاه قرار می گیرند.
- کتابهای سریالی: کتابهای علمی و دانشگاهی که به صورت سریالی چاپ شده اند نیز تحت پوشش وب آو ساینس قرار میگیرند.
- ترجمه کتبی که محتوای آنها به زبانی غیر زبان انگلیسی است: کتب غیر انگلیسی که محتوای مفید و موثری دارند در صورت ترجمه شدن در این پایگاه قرار میگیرند.
- بیوگرافی: برخی کتب بیوگرافی که محتوای آنها برای کارهای تحقیقاتی مفید هستند نیز در این مجموعه قرار میگیرند.
اولویت با کتاب هایی است که در مقالات بیشتری به آن ها استناد شده و بار علمی مهمی دارند. درباره مقالات موجود در این پایگاه هم باید گفت که مقالات چاپ شده معتبر در ژورنال های مهم دنیا در رشته های گوناگون در این پایگاه وجود دارند. رشته های علمی متنوع بین رشته ای و غیربین رشته ای در پایگاه وب آو ساینس پوشش داده می شوند.
زبان دیتابیس های WOS
همان طور که گفته شد، زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی ارتباطات دنیا در پایگاه وب آو ساینس هم بیشترین حجم حضور را به خود اختصاص می دهد. کاملا هم منطقی است؛ دانشمندان و محققان مختلف دنیا تنها زمانی می توانند به طور گسترده با هم ارتباط برقرار کنند و آثار خود را در سطحی وسیع به نمایش بگذارند که از زبانی مشترک و واحد بهره ببرند. اما در پایگاه وب آو ساینس به جز زبان انگلیسی از زبان های دیگر هم استفاده می شود. و WOS دارای دیتابیس های منطقه ای به زبان هایی غیر از انگلیسی هم هست. با همکاری مرکز علوم چین، دیتابیس منطقه ای به زبان چین با عنوان Chinese Science Citation Database میز راه اندازی شد. در سال 2013 دیتابیس منطقه ای دیگری با عنوان SciELO Citation Index برای پوشش داد کشورهای برزیل، اسپانیا، پرتغال، حوزه ی دریای کارائیب، جنوب آفریقا و 12 کشور دیگر آمریکای لاتین راه اندازی شد. در سال 2014 موسسه ی مطالعات ملی کره ی جنوبی دیتای کره ای WOS را به نام Korea Citation Index راه اندازی کرد و همینطور در سال 2015 مجموعه ی مشابهی در روسیه راه اندازی شد.
مزایا و ویژگی های مثبت وب آو ساینس چیست؟
همان طور که تا اینجا متوجه شدید، وب آو ساینس پایگاه استنادی درجه یکی است که می تواند به محققان و دانشجویان و به طور کلی تمام اعضای جامعه علمی کمک کند. ویژگی های بسیار مثبتی در این پایگاه وجود دارد که باعث می شود همیشه در صدر پایگاه های دنیا به آن توجه شود. برای مثال، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- وب آو ساینس می تواند امکان دسترسی به تمام مراجع استنادی یک مقاله را در اختیارتان بگذارد.
- اطلاعات مرتبط با مدارک علمی موجود در این پایگاه یعنی مقالات، کتب و… به شکل چکیده در اختیار کاربران مختلف قرار می گیرد.
- موضوعات و عناوین علمی بسیار متنوعی در پایگاه وب آو ساینس وجود دارند و در نتیجه، پایگاهی عظیم و غنی را تشکیل می دهد که محققان و افراد از علوم گوناگونی می توانند از خدماتش بهره مند شوند.
- مقالات و کتبی که در این پایگاه نمایه می شوند، کیفیت بسیار بالایی دارند. چون این پایگاه به سادگی هر محتوا و متنی را نمی پذیرد و هر اثر باید شاخصه هایی قوی برای پذیرش داشته باشد. شاخص هایی برای سنجش آثار جهت پذیرش در این پایگاه وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
- پایگاه وب آو ساینس به طور مرتب و در فواصل هفتگی به روزرسانی می شود. به همین خاطر می توان روی اطلاعات موجود در محتوای آن حساب زیادی باز کرد.
Register و عضویت در پایگاه وب آو ساینس
با عضویت در این پایگاه می توان از امکانات آن، از قبیل ذخیره کردن اطلاعات و سیستم آگاهی رسانی استفاده نمود.
پنج پایگاه اصلی موجود درweb of science
این پنج پایگاه عبارتنداز:
- پایگاه استنادي علوم (پایگاه استنادي گسترش یافته علوم)
- پایگاه استنادي علوم اجتماعی
- پایگاه استنادي خلاصه مذاکرات همایش هاي علوم
- پایگاه استنادي خلاصه مذاکرات همایش هاي علوم اجتماعی و علوم انسانی
- پایگاه استنادي منابع نوظهور (این پایگاه دربرگیرنده مجلات و مقالات رشته هاي نوظهور است که به علت چند رشته هاي یا بین رشته هاي بودن موضوعاتشان، در حال حاضر نمیتوان آنها را در هیچ کدام از حوزهه هاي22 گانه پایگاه وبآوساینس دسته بندي کرد، لذا مجلاتی که حوزه موضوعیشان مشخص نیست در ابتدا وارد این پایگاه شده و پس از بررسی و مشخص شدن حوزه موضوعی آنها، وارد مجموعه اصلی (هسته)وبآوساینس میشوند. این پایگاه در سال 2015 ایجاد شد).
انواع جستجو در web of science
- جستجوي ساده ( Basic search )
- جستجوي استنادي ( Cited Reference Search )
- جستجوي پيشرفته ( Advanced Search)
1- جستجوي ساده در Search In web of science ) Basic search )
2- جستجوي استنادی در Cited Reference Search In Web of Science ) WOS )
در دو تصویر زیر نحوه انجام جستجوي استنادي ( Cited Reference Search ) را مشاهده می کنید.
3- جستجوي پيشرفته ( Advanced Search)
در جستجوي پيشرفته عملگرهاي جستجو به منظور محدود كردن يا گسترش دادن جستجو به كار مي روند.
كه شامل :
- عملگر AND، براي محدود كردن دامنه جستجو، زماني كه چند كليد واژه را با هم تركيب مي كنيم ، به كار مي رود.
- عملگر OR، باعث گسترش دامنه ي جستجو و بازيابي اقلام اطلاعاتي است كه شامل يكي از واژه ها مي باشد.
- عملگر NOT، باعث محدود شدن دامنه جستجوي نتايج مي شود. مي توان فقط كليد واژه هايي را جستجو كرد كه مد نظر ماست.
- عملگر SAME، به معني يكسان بودن و براي جستجوي عباراتي كه دريك حوزه هستند استفاده مي شود. اصطلاحات جدا شده به وسيله sameدر يك جمله ظاهر مي شوند. يك جمله تعريف شده مانند: عنوان مقاله، جمله اي از چكيده، آدرسي منحصر به فرد
- عملگر NEAR، براي جستجوي شرايطي كه در هر جهت نزديك به يكديگر هستند استفاده مي شود.
شیوه جست وجوی منابع مختلف در وب آو ساینس چگونه است؟
یکی دیگر از مزایای اصلی پایگاه وب آو ساینس امکان جست وجوی پیشرفته و براساس شاخص های مختلف است. مثلا شما می توانید منابع علمی گوناگون شامل مجلات و مقالات را براساس موارد زیر در این پایگاه جست وجو، شناسایی و پیدا کنید:
- جست وجو براساس کشور؛
- جست وجو براساس زمان تولید؛
- جست وجو براساس موضوع و عناوین؛
- جست وجو براساس نام دانشگاه و موسسه علمی؛
همان طور که می بینید امکان جست وجو براساس کلیدواژه های متنوعی در وب آو ساینس وجود دارد. امکان ایدئال این مجموعه، در دسترس گذاشتن مقالات و منابع دیگری برای کاربران است که به محتواهای درون این پایگاه استناد کرده اند. یعنی شما می توانید مثلا تمام مقالاتی که به یک مقاله خاص ارجاع داده و به آن استناد کرده اند در این پایگاه پیدا کنید. گاهی اوقات، امکان دانلود این منابع هم وجود دارد. اگر نتوانید مقاله ای را به طور کامل دانلود کنید، حتما دسترسی به چکیده آن را خواهید داشت.
معیار سنجش در وب آو ساینس چیست؟
وب آو ساینس از فاکتور تاثیر ژورنال (Journal Impact Factor) برای سنجش و ارزیابی تاثیر یک کار تحقیقاتی و مقاله استفاده می کند. بنابراین در وب آو ساینس می توانید استنادات انجام گرفته به یک مقاله علمی و همچنین شاخص H-Index نویسنده را در کنار موارد دیگر بیابید. هر محتوایی برای قرار گرفتن به روی پایگاه وب آو ساینس باید تحت بررسی و ارزیابی های دقیقی قرار بگیرد. بنابراین می توان این طور در نظر گرفت که تمامی مقالات و مجلات قرار گرفته روی این پایگاه علمی از کیفیت بالایی برخوردار هستند. اما اجازه بدهید که درباره ضریب تاثیر که از جمله شاخص هایی است که در موسسه تامسون رویترز برای پذیرش مقالات و مجلات علمی باکیفیت در نظر گرفته می شود، بیشتر توضیح بدهیم.
ضریب تاثیر چیست؟
ضریب تاثیر یا ایمپکت فکتور (Impact Factor) شاخصی علمی است که میانگین تعداد استنادها (Citation) به مقالات اخیر منتشرشده در مجله ای علمی را نشان می دهد. این شاخص می تواند نشانه و نمادی از اعتبار مجله و مقالاتی باشد که در آن به چاپ رسیده اند. هر چقدر که این ضریب برای مجله ای بیشتر باشد، از اعتبار و ارزش علمی بالاتری هم برخوردار خواهد بود. با پیشرفت سریع و رو به رشد علم، نقش مقالات و مجلات علمی در اشاعه نتایج تحقیقات و دستاوردهای علمی بسیار مهم شده است. ضمن اینکه تعداد مقالاتی که منتشر می شود هم بسیار زیاد است و نیاز به شاخصی مانند ضریب تاثیر بسیار زیاد احساس می شود. در واقع باید از میان کارهای علمی متعددی که در طول هر سال صورت می گیرد، راه و شیوه ای باشد که بتوان بهترین ها و معتبرترین ها را شناسایی کرد. البته شاخص ضریب تاثیر دقیقا چیزی نیست که بتوان بی قید و شرط به آن استناد کرد ولی نمی توان از ارزش آن هم غافل شد. مجلات و مقالاتی که برای ثبت در وب آو ساینس ارسال می شوند باید توسط سردبیران این مجموعه مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار بگیرند و با توجه به استانداردهای وب آو ساینس امتیازدهی شوند. این پروسه اصلا فرایند ساده و کوتاه مدتی نیست چرا که روزانه تعداد زیادی مقاله و مجله برای بررسی در این مجموعه دریافت می شوند. گاهی ممکن است یک بررسی حتی ۹ ماه به طول بینجامد.
بخش اعظم مقالات موجود در وب آو ساینس به زبان انگلیسی هستند بنابراین اغلب افرادی که می خواهند مقاله ای در وب آو ساینس منتشر کنند باید آن را به زبان انگلیسی تهیه کنند. البته این به معنای محدودبودن این پایگاه به زبان انگلیسی نیست. در ادامه درباره این موضوع برایتان صحبت خواهد شد.
سخن پایانی
آشنایی با پایگاه های علمی مهم دنیا برای کسانی که می خواهند حضوری حرفه ای و تخصصی در این حیطه داشته باشند، بسیار واجب است. شما هم برای نگارش مقالات معتبر باید با این دست از مراجع آشنایی داشته باشید.با نگارش مقالات می توانید به سادگی جای پای خود را در پایگاه ارزشمندی مانند وب آو ساینس به یادگار بگذارید. البته برای نگارش مقالاتی درجه یک و مطابق با استانداردهای جهانی نیاز دارید که مقالات ارزشمند خود را به زبان انگلیسی بنویسید و علاوه بر آن، ویراستاری دقیق و درستی را روی محتوای تان پیاده سازی نمایید.