یانار داغ یا کوه سوزان آذربایجان کجاست؟

یکی از پدیده های طبیعی عجیب را می توانید در کشور آذربایجان، همسایه شمالی ایران پیدا کنید، پدیده ای که فاصله نزدیکش از باکو بازدید از آن را برایتان راحت تر می کند. می خواهیم درباره کوهی عجیب حرف بزنیم کوهی که شبیه هیچ کدام از کوهستانهایی که تا به حال دیده اید نیست. به محض این که به نزدیکی این کوه می رسید بوی غلیظی از گاز به مشام می رسد که نشان می دهد در اعماق خاک این ناحیه منابع گازی وجود دارد. در همین جاست که کوهی را می بینید که امکان ندارد گدازه های آتشینش حتی برای چند لحظه خاموش شوند. این کوه سال هاست که می سوزد و می سوزد وخیال خاموش شدن هم ندارد.

آذربایجان کشوری کوچک است که در میان آسیای غربی و اروپای شرقی قرار گرفته و به داشتن تاریخ و فرهنگ پربار و غنی معروف است. این کشور با غذاهای خاص و منحصربفرد، بناهای باستانی، معماری های مدرن و گلفشان هایش مقصدی عالی برای سفر و گردشگری است. یکی از معروف ترین گلفشان های این کشور کوه یانار داگ (Yanar Dag) است که به کوه سوزان معروف است. همانطور که از اسم کوه معلومه از وقتی که همه یادشان است در حال سوختن است و هیچ نشانه ای از تمام شدن آتش سوزی همیشگی اش ندارد.

این کوه در شبه جزیره آبشرون در 25 کیلومتری شمال شرقی باکو پایتخت آذربایجان قرار دارد و تپه ای 116 متری است که بر روی منابعی از گاز طبیعی قرار دارد. این گازها به طوردائم از دل زمین بیرون می آیند و همین که به سطح زمین می رسندشعله ور می شوند. این شعله ها از بین لایه مخلخل سنگ ماسه ها حداقل سه متر به هوا می روند و چشم اندازی خیره کننده رابه وجودمی آورند. برعکس دیگر آتشفشان های آذریبایجان در یانار داگ خبری از تراوشات مایع یا گل نیست برای همین مانعی در مقابل این آتش وجود ندارد و کوه همیشه می سوزد. این آتش دیواره ای فروزان را بر روی دامنه کوه ایجادکرده که تماشایش به خصوص در شب منظره ای خیره کننده است. چیزی که این شعله های آتشین را تماشایی تر می کنند بادهای سنگینی است که معمولا در این ناحیه می وزد و گدازه های آتش را به شکل های عجیب و غریبی تبدیل می کند که با دیدن آن ها انگار به محلی پا گذاشته اید که اسرار آمیز و ماورائی است.

جالب است که در اطراف تپه جریان هایی وجود دارد که آن ها هم شعله ور هستند به این جریان ها یانار بولاک یا چشمه های سوزان می گویند. آب این چشمه ها از سولفور اشباع شده برای همین با اینکه بی خطر به نظر می آیند اما آنقدر قابل اشتعال هستند که با یک شعله کوچک سریعا آتش می گیرند. با وجود آتش زا بودن این چشمه ها اما محلی ها هیچوقت از آن ها نمی ترسند و باور دارند که این آب خاصیت درمانی دارد برای همین ساعت ها پاهای خود را در آن قرار می دهند. حدود 200 متر دورتر از این کوه، آتشفشانی فعال هست که ترکیبی از آب گلی و سولفوری بیرون می دهد که به عقیده مردم این آب هم خاصیت شفادهندگی دارد.

افسانه های زیادی درباره اینکه چه کسی اولین بار آتش یانار داگ را روشن کرد وجود دارد؛ یک داستان این است که روزی چوپانی که از کنار این کوه می گذشت به طور تصادفی با پرت کردن ته سیگار باعث شعله ور شدن گازها شد و تپه از آن موقع تا به حال در حال سوختن است. داستان دیگر می گوید این محل در گذشته خانه تعداد زیادی گرگ عاقل بوده که کتیبه هایی را بر روی دیوراه های کوه نوشته اند، محققان عقیده دارند که گرگ های این افسانه ممکن است انسان های اولیه باشند که به طور تصادفی در این کوه که پر از گاز بود آتش روشن کردند.

یانار داغ، طبیعت آذربایجان

شعله‌ های طبیعی آذربایجان را می توان جزء طبیعت جمهوری آذربایجان دانست و آن ها به ذخایر بسیار زیاد گاز در این کشور نسبت داد. از میان شعله های طبیعی آتش در باکو، یانار داغ جذاب ترین و گیرا ترین آن ها است که به صورت حصار یا دیوار بلندی از آتش، تاکنون هرگز خاموش نشده (حتی طیّ بارش برف و باران) و شعله های آن در شب بسیار چشمگیر و چشم نواز است و بهترین زمان دیدن از آن است. با توجه به این که هیچ گِل یا مایعی از این شعله طبیعی رسوخ نمی کند، آن را متمایز از گِل فشان‌های Lökbatan یا Gobustan می دانند.

منشاء یانار داغ

طبق بررسی‌های سازمان زمین شناسی آذربایجان، شعله های آتش این پدیده طبیعی، ناشی از انتشار گازهای پایدار از خاک های زیر زمینی یا زیر سطحی است. ارتفاع شعله ها به 1 متر یا سه فوت می رسد. علاوه بر این جاذبه طبیعی در باکو، شعله سوزان دیگری در منطقه و در مجاورت رودخانه ویلاسکای (Vilascay River) وجود دارد که مردم محلی از آب گرم آن به سبب خواص درمانی استفاده می کنند. اگر به دیدن گِل فشان ها علاقه مند هستید، باید بدانید که بیشتر گل فشان‌های آذربایجان در نزدیکی جاده باکو – شاماخا (Baku‐Shamakha road) در حدود 40 کیلومتری (25 مایلی) شهر قرار دارند.