شنبه‌ها با ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 32- آیات 47 تا 87 سوره اعراف + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره اعراف؛ آیات 47 تا 87

بهشتیان، دوزخیان را ندا می‌دهند که: ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست و یقینی یافتیم، آیا شما هم آنچه را پروردگارتان وعده داده بود درست و یقینی یافتید؟ گویند: آری. پس آواز‌دهنده‌ای در بین آنان آواز دهد که: ستمکاران از رحمت خدا دور باشند‌! (44) هم آنان‌که پیوسته [مردم را] از راه خدا باز‌می‌دارند و می‌خواهند [با وسوسه و اغواگری] آن را کج نشان دهند، درحالی‌که به آخرت هم کافرند‌ (45) و میان بهشتیان و دوزخیان حایلی است، و بر بلندای آن مردانی [بامنزلت و بزرگوارند] که هرکدام [از دو گروهِ بهشتی و دوزخی] را به نشانه‌هایشان می‌شناسند، و بهشتیان را که وارد بهشت نشده‌اند ولی [ورودِ به آن را] امید دارند ندا می‌دهند: سلام بر شما باد‌! (46) چون چشمانشان را به‌سوی دوزخیان برگردانند می‌گویند: پروردگارا! ما را با گروه ستمکار قرار مده‌! (47) و قرارگرفتگان بر بلندای حایل میان بهشت و دوزخ مردانی را که از نشانه‌هایشان می‌شناسند ندا داده، می‌گویند: دیدید که جمعیتِ [هواخواه و زن و فرزندان] شما و گردن‌کشی و تکبّر [همواره‌ای که داشتید]‌ عذابی را از شما برطرف نکرد‌! (48) [ای دوزخیان!] آیا اینانند آن کسانی که [در دنیا] سوگند یاد می‌کردید که خدا آنان را به رحمتی نمی‌رسانَد؟ [پس به مؤمنان گویند:] وارد بهشت شوید که نه بیمی بر شماست، و نه اندوهگین می‌شوید‌ (49) دوزخیان بهشتیان را ندا می‌دهند که: اندکی از [آن] آب، یا از آنچه خدا روزی شما کرده به ما [هم] بدهید! [بهشتیان] می‌گویند: خداوند آب و نعمت‌های بهشتی را بر کافران حرام کرده است‌ (50) هم آنان‌که [به‌جای دین خدا] سرگرمی [به مادّیات] و بازیگری را به عنوان آیین خود انتخاب کردند، و زندگی دنیا[ی پرزرق و برق] فریبشان داد. ما امروز به آنان بی‌توجهی می‌کنیم چنان‌که اینان به لقاء امروزشان بی‌توجهی کردند، و همواره آیات ما را انکار می‌کردند‌ (51)

برای آنان کتابی [عظیم و با ارزش] آوردیم که [حقایق] آن را بر اساس دانشی [دقیق و فراگیر] توضیح دادیم، درحالی‌که [همۀ آیاتش] برای مؤمنان هدایتگر و رحمت است‌ (52) آیا [منکران قرآن برای ایمان آوردنِ به آن،] در انتظار تحقق [تهدیدهای] آن هستند؟ [البته] روزی که تهدیدهای [بیان‌شده در] آن [آشکارا به‌سویشان] آید کسانی که از پیش، [ایمانِ به] آن را ترک کرده بودند می‌گویند: قطعاً فرستادگانِ پروردگارمان حق را آوردند [ولی ما آن را انکار کردیم]، آیا [در چنین روز هول‌انگیزی] برای ما شفاعت‌کنندگانی هستند که ما را شفاعت کنند؟ یا [ممکن است] ما را [به دنیا] بازگردانند تا غیر آنچه انجام می‌دادیم انجام دهیم؟! [به‌راستی] آنان [سرمایه‌های وجودی] خود را تباه کردند، و آنچه را [از بُت‌ها و طاغوت‌ها] به دروغ شریکان خدا می‌دانستند از دستشان رفت‌ (53) همانا پروردگار شما خداوند یکتاست که آسمان‌ها و زمین را در شش دوره آفرید، آنگاه بر تخت [فرمانروایی و تدبیر امورِ آفرینش] چیره شد. شب را درحالی‌که شتابان روز را می‌جوید بر روز می‌پوشاند، و خورشید و ماه و ستارگان را که مطیع فرمان اویند [پدید آورده]، آگاه باشید که آفریدن و فرمانِ [نافذ در مورد همۀ موجودات] ویژۀ اوست، خجسته و پُرخیر است پروردگار جهانیان!‌ (54) پروردگارتان را با فروتنی و زاری و در پنهان بخوانید! [و از شرایط و ادبِ دعا تجاوز نکنید؛ زیرا] خداوند متجاوزان را دوست ندارد‌ (55) در زمین پس از آبادی و عمرانش [به‌وسیلۀ بندگان شایسته‌ام،] به تخریب و فتنه‌گری برنخیزید! و خدا را از روی بیم [از عذابش] و امید [به رحمتش] عبادت کنید؛ زیرا رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است‌ (56) اوست که بادها را پیشاپیشِ [بارانِ] رحمتش مژده‌دهنده [به ریزش باران] می‌فرستد تا ابرهای سنگین‌بار را بردارند. ما آن‌ها را به‌سوی سرزمینی مرده می‌رانیم، و به‌وسیلۀ آن‌ها آبِ [ثمربخش] فرود می‌آوریم، و با آن [آب] همه نوع میوه و محصول پدید می‌آوریم، به همین صورت مردگان را [در قیامت از لابه‌لای خاک‌های گور با حیاتی دوباره] بیرون می‌آوریم، [بیان این مسائلِ حیرت‌انگیزِ طبیعی برای این است که] تا [به قدرت بی‌نهایت خداوند] توجه کنید (57)

زمینِ پاک و پاکیزه است که گیاهِ [پرسود] آن به خواست پروردگارش می‌روید، و زمینی که ناپاک [و خالی از شرایط کشت] است جز گیاهی اندک و بی‌خیر [از آن] بیرون نمی‌آید، این‌گونه، آیات خود را برای مردمی که سپاس‌گزارند به‌صورت‌های گوناگون توضیح می‌دهیم‌ (58) همانا نوح را به‌سوی قومش فرستادیم، پس [به آنان] گفت: ای قومِ من! خدای یکتا را بپرستید که شما را جز او معبودی نیست، [چنانچه بر پرستش بُت‌ها و معبودهای بی‌هویت پافشاری کنید] من قطعاً از عذاب روزی بزرگ بر شما می‌ترسم‌ (59) سران [متکبّر] قومش گفتند: مسلّماً ما تو را در گمراهی آشکاری می‌بینیم‌ (60) گفت: ای قومِ من! هیچ‌گونه گمراهی در من نیست، بلکه من فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیانم‌ (61) پیام‌های پروردگارم را [قاطعانه] به شما می‌رسانم، و خیرخواه شما هستم، و از خداوند حقایقی را می‌دانم که شما نمی‌دانید‌ (62) آیا شگفت‌زده‌اید که بر مردی از خودتان حقایقی بیدارکننده از سوی پروردگارتان آمده تا شما را [از عذاب دنیا و آخرت] هشدار دهد، برای این‌که [خدا را از برکت این هشدار اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید، و قطعاً مورد رحمت قرارتان دهد‌؟ (63) [در عین بیان این مسائل] او را انکار کردند، ما هم او و کسانی که در کشتی همراهش بودند نجات دادیم، و انکار‌کنندگانِ آیاتمان را غرق کردیم؛ زیرا آنان گروهی کوردل بودند‌ (64) و به‌سوی قوم عاد، برادرشان هود را [فرستادیم]، گفت: ای قومِ من! خدای یکتا را بپرستید که شما را جز او معبودی نیست، آیا [از بُت‌پرستی و فرمانبرداری از طاغوت‌ها] پرهیز نمی‌کنید؟ (65) سران [متکبّر] قومش گفتند: ما تو را در ابلهی [شدیدی] می‌بینیم، و از دروغ‌گویان می‌دانیم‌، (66) گفت: ای قومِ من! مرا هیچ‌گونه ابلهی نیست، بلکه من فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیانم‌ (67)

پیام‌های پروردگارم را [قاطعانه] به شما می‌رسانم و برای شما خیرخواهی امینم‌ (68) آیا شگفت‌زده‌اید! که بر مردی از خودتان حقایقی از سوی پروردگارتان آمده تا شما را [از عذاب دنیا و آخرت] هشدار دهد؟ توجه کنید که خداوند شما را [با لطف و احسانش] پس از [هلاکت] قوم نوح، جانشین آنان قرار داد، و در آفرینشِ شما بر تنومندی [اندامتان] افزود، پس نعمت‌های [گوناگون] خداوند را یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید] تا [بر همۀ موانع راه سعادت] پیروز شوید‌ (69) گفتند: آیا به‌سوی ما آمده‌ای که فقط خدای یکتا را بپرستیم، و آنچه را پدرانمان می‌پرستیدند رها کنیم؟! اگر از راستگویانی عذابی را که به آن تهدیدمان می‌کنی برای ما بیاور‌ (70) [هود] گفت: یقیناً از سوی پروردگارتان عذاب و خشمی شدید بر شما حتمی شده، آیا دربارۀ نام‌هایی [بی‌اثر و بدون‌معنا] که خود و پدرانتان [به روی معبودهای خیالی] نهاده‌اید، و خداوند هیچ دلیلی بر حقانیت آن‌ها نازل نکرده با من گفت‌وگوی نادرست و بی‌دلیل می‌کنید؟ پس منتظر [عذاب خدا] باشید و من هم با شما از منتظران [آمدن عذاب] هستم‌ (71) نهایتاً [به وقت آمدن عذاب،] او و کسانی را که همراهش بودند با رحمتی ویژه از سوی خود نجات دادیم، و ریشۀ کسانی که آیات ما را انکار کردند و مؤمن نبودند برکندیم (72) و به‌سوی قوم ثمود، برادرشان صالح را [فرستادیم]، گفت: ای قومِ من! خدای یکتا را بپرستید، شما را معبودی جز او نیست، برای شما معجزه‌ای آشکار از سوی پروردگارتان آمده است، این ماده شتر خداست که معجزه‌ای ویژه برای شماست، [تا به صِدق رسالتم ایمان آورید،] او را آزاد بگذارید در زمینِ خداوند بچرد! هیچ آزاری به او نرسانید که عذاب دردناکی شما را خواهد گرفت! (73)

به یاد آرید زمانی که خداوند شما را [با لطف و احسانش] پس از [هلاکت] قوم عاد جانشین آنان کرد، و در این سرزمینِ آباد جایتان داد که از مناطق هموارش برای خود قصرها بنا می‌کنید، و از کوه‌هایش خانه‌ها می‌تراشید، پس نعمت‌های [گوناگون] خدا را یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] و در زمین تبهکاری و فتنه‌انگیزی نکنید [که کاری بسیار زشت و ناپسند است‌] (74) سران [متکبرِ] قومش به مستضعفان قوم که ایمان آورده بودند گفتند: آیا شما یقین دارید که صالح از سوی پروردگارش فرستاده شده؟ گفتند: یقیناً ما به آیینی که او به آن فرستاده شده مؤمنیم‌ (75) مستکبران گفتند: ما آیینی که شما به آن مؤمن هستید باور نداریم‌ (76) نهایتاً دست و پای ماده شتر را قطع کردند، و از فرمان پروردگارشان روی‌گرداندند، و گفتند: ای صالح! اگر از پیامبران هستی، عذابی که ما را به آن تهدید می‌کنی بیاور‌! (77) پس زلزله‌ای بسیار شدید آنان را فراگرفت، و بر اثر آن در خانه‌هایشان [به رو افتاده،] جسمی بی‌جان شدند‌ (78) صالح [پس از عذاب قومش و مرگ آنان] از آنان روی برتافت و [خطاب به جنازه‌هایشان] گفت: ای قومِ من! پیام پروردگارم را به شما رساندم، و برایتان خیرخواهی کردم، ولی شما خیرخواهان را دوست ندارید‌ (79) ولوط را [به یاد آرید]، زمانی که به قومش گفت: آیا شما به این کارِ بسیار زشت که هیچ‌یک از جهانیان آن را پیش از شما مرتکب نشدند تن می‌دهید؟! (80) شما [فقط] به سبب شهوتِ [بسیار شدید] همواره به‌جای زنان با مردان می‌آمیزید! [و با این کار حقوق زنان و مسئله تولید نسل را پایمال می‌کنید،] وای که شما [در زمینۀ شهوتِ جنسی] مردمی زیاده‌خواه [و منحرف] هستید (81)

پاسخ قومش جز این نبود که گفتند: لوط و اهلش را از شهرتان بیرون کنید؛ زیرا اینان مردمی هستند که به شدت گرایش به پاکی دارند!‌ (82) نهایتاً او و اهلش جز همسرش را که از باقیماندگان [در بین کافران] بود نجات دادیم‌ (83) و بر آنان بارانی [شدید از سنگ‌های آتشین] باراندیم، پس با دقت بنگر که فرجام گنه‌پیشگان چگونه بود! (84) و به‌سوی مردم مَدین، برادرشان شعیب را [فرستادیم]، گفت: ای قومِ من! خدای یکتا را بپرستید که شما را معبودی جز او نیست، همانا برای شما دلیلی روشن از سوی پروردگارتان [مبنی بر سرگذشت زیان‌بار گذشتگانتان و دچارشدنشان به عذاب] آمد؛ بنابراین پیمانه و ترازو را پُر و کامل بدهید، و از اجناس [و اموال و حقوق] مردم [در معاملات] مکاهید! و در زمین پس از آبادی و عمرانش [به‌وسیلۀ بندگان شایسته‌] به تخریب و فتنه‌گری برنخیزید! این برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید‌ (85) و بر سر هر راهی ننشینید که [مردم را به مصادرۀ اموال و باج‌خواهی و شکنجه] تهدید کنید و مؤمنان را از راه خدا بازدارید، و بخواهید آن را [با وسوسه و اغواگری] کج نشان دهید، و به یاد آرید زمانی که [جمعیت] اندکی بودید، پس خداوند [جمعیت] شما را افزود، و با دقت بنگرید که فرجام تبهکارانِ فتنه‌انگیز چگونه بود! (86) و اگر گروهی از شما به آیینی که مرا به آن فرستاده‌اند ایمان آوردند ولی گروهی ایمان نیاوردند، [پس شما ای مؤمنان] شکیبایی کنید تا خداوند بین ما [دو گروه] داوری کند؛ که او بهترین داوران است‌ (87)