به گزارش سرویس دین و مذهب ساعدنیوز، لیله الرغائب یا «شب آرزوها»، نخستین شب جمعه ماه پرفضیلت رجب است؛ ماهی که خود، مقدمهای باشکوه بر ضیافت بزرگ الهی ماه شعبان و رمضان می باشد. این شب، تجلی خاصی از عفو و کرم پروردگار است؛ شبی که در روایات آمده، بوی رحمت الهی در آن مشهود است و گویی تمام آسمانها و زمین با اشتیاق به بزم زمینیان پیوستهاند تا شاهد زمزمههای خالصانه بندگان باشند. این شب، نه صرفاً یک زمان، بلکه فرصتی است برای کاشتن بذرهای آرزو در باغ امید، زیرا بنا بر احادیث، در آن، درهای رحمت به سوی کسانی که خالصانه رو به درگاه حق آوردهاند، گشوده میشود. در ادامه این بخش از نمناک به اعمال ویژه شب لیله الرغائب پرداخته ایم.
ابتدا پیش از هر چیزی به معنای لغوی لیله الرغائب می پردازیم لیله به معنی شب و واژه «رغائب» جمع «رغیبه» به معنی چیزی که مورد رغبت و میل و همچنین به معنای بخشش و عطای زیاد است.
پس «لیلهالرغائب» هم به عنوان شبی که توجه به آن زیاد است و هم به عنوان شبی که در آن بخشش و عطا فراوان است میتواند معنی شود و بر اساس روایاتی که درباره فضیلت و برکت این شب مطرح شده است هر دو معنا درست و صحیح تلقی می شود.
روز پنجشنبه 4 دی 1404 مصادف با4 رجب(اولین پنجشنبه یا شب جمعه ماه رجب) 1447 و 25 دسامبر 2026
از مهمترین اعمالی که می توان برای شب «لیله الرغائب» نام برد خواندن دوازده رکعت نماز می باشد ، پنجشنبه اول ماه رجب که همان لیله الرغائب است روزه بگیرید و چنانچه وارد شب جمعه شدید میان نماز مغرب و عشاء آن دوازده رکعت نمازی که پیش از این اشاره شد را به جا آورید ، هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه «سوره قدر» و دوازده مرتبه «سوره توحید» می خوانی و هنگامی که از نماز فارغ شدی هفتاد مرتبه می گویی:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ].
خدایا! بر محمّد پیامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست
سپس به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گویی:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
آنگاه سر از سجده بر می داری و هفتاد مرتبه می گویی:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ
پروردگارا! مرا بیامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من می دانی بگذر، تو خدای برتر و بزرگتری.
دوباره به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گویی:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
سپس حاجت و آرزوی خود را طلب کنید تا به خواست و اراده خدا به آن برسید.( ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنه، 1376ش، ج3، ص186 )
در کتاب المراقبات آمده است:
مرحوم آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات خود یکی از مراقبت های مهم در ماه رجب را به یاد داشتن حدیث «مَلَک داعی» عنوان می کند که از پیامبر (ص) روایت شده است.
پیامبر اکرم (ص) فرمود:«خدای متعال در آسمان هفتم فرشته ای را قرار داده است که «داعی» گفته می شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح می گوید:خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می فرماید:همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، فرمان بردار کسی هستم که فرمان بردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه ماه من، بنده بنده من و رحمت رحمت من است. هر کسی در این ماه من را بخواند او را اجابت می کنم و هرکس از من بخواهد به او می دهم و هرکس از من هدایت بخواهد او را هدایت می کنم. این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هرکس آن را بگیرد به من می رسد.
به جز روزه، نماز و به یاد داشتن حدیث مَلَک داعی اعمال زیر برای شب آرزوها ذکر شده که عبارتند از:
خواندن دعای فرج امام زمان (عج)
توبه، استغفار و خواندن این دعا:رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ وَأَرِنَا مَنَاسِکَنَا وَتُبْ عَلَیْنَا ۖ إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
تکرار آیه 6 سوره فاتحه، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» و طلب راه مستقیم و هدایت از پروردگار
طلب دنیا و آخرت نیکو؛ «وَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَهً وَفِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»
تقاضای بخشش از خداوند و رهایی از آتش جهنم:«الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»
طلب خیر برای اموات
در این شب زمین خاکی پر از فرشتگان می شود که از آسمان سرازیر شده اند در زمین سکنا برگزیده اند و مسئول بردن پیغام از نیت های پاک بندگان به خداوند هستند.
رسول خدا (ص) من باب فضیلت و برکت ماه رجب در روایتی فرموده اند:
وَ لَکِنْ لَا تَغْفُلُوا عَنْ أَوَّلِ لَیْلَهٍ جُمُعَهٍ فِیهِ [منه] فَإِنَّهَا لَیْلَهٌ تُسَمِّیهَا الْمَلَائِکَهُ لَیْلَهَ الرَّغَائِبِ وَ ذَلِکَ أَنَّهُ إِذَا مَضَی ثُلُثُ اللَّیْلِ لَمْ یَبْقَ مَلَکٌ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا یَجْتَمِعُونَ فِی الْکَعْبَهِ وَ حَوَالَیْهَا وَ یَطَّلِعُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ اطِّلَاعَهً ( إقبال الأعمال (ط - القدیمه)،ج2 ،فصل فیما نذکره من عمل أول جمعه من شهر رجب .....، ص :632 )
از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را "لیله الرغائب" می نامند. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که مقداری از شب گذشت، هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می شوند.
پیامبر اکرم(ص) درباره فضیلت خواندن نماز در شب آرزوها فرموده اند:
هر کسی که نماز را به جا بیاورد خداوند متعال شب اول قبرش ثواب و برکت این نماز را به زیباترین شکل ممکن و با روی درخشان و گشاده و با زبان فصیح به سوی او می فرستد و به آن فرد می گوید:ای حبیب من، بشارت بر تو باد که از هر شدت و سختی نجات یافتی.
میت سوال میکند تو که هستی؟ قسم به خدا که من زیباتر از تو صورتی ندیدم و شیرین تر از کلام تو کلامی نشنیده ام و خوشبو تر از تو بویی نبوئیده ام. آنگاه آن زیباروی جواب می دهد:من همان ثواب آن نمازی هستم که در شب لیله الرغائب به جا آوردی. امشب به پیش تو آمده ام تا حقی را که داشتی ادا کنم و با تنها نگذاشتن تو وحشت را از وجودت دور کنم و چنانچه در صور دمیده شود قیامت به پا می شود و من سایه بالای سر تو خواهم شد.
می گویند زمانی که قیامت برپا میشود منادی الهی فریاد میکشد أین الرجبیون؟ کجا هستند کسانی که ماه رجب را با ارزش پنداشتند و از آن بهره مند شدند آن گاه از آن جمعیت انبوه گروهی بلند می شوند که محشر از روشنی جمال آنها درخشان می شود و بر سرشان تاج های شاهی آراسته به در و یاقوت قرار داشته و در سمت راست و چپ هر کدام از آن ها هزار فرشته کرامت و تعظیم الهی را تبریک می گویند.
سپس از جانب خدا ندایی می آید:
ای بندگان و کنیزان من به بزرگی و عزتم قسم چنان جایگاه گرامی و بزرگی به شما عطا خواهم کرد و شما را در جایگاهی که نهرها در آن جاری است جای میدهم که تا همیشه جاوید بمانید چراکه شما به صورت داوطلبانه در آن ماهی که برای من بزرگ است روزه گرفته و اعمال آن را به جا آوردید.
پس خطاب به فرشتگان می فرماید :
بندگان و کنیزان من را وارد بهشت بکنید در این هنگام امام فرمودند این پاداش و ودیعه برای آن دسته از کسانی است که یک روز از اول یا اواسط یا اواخر ماه رجب را روزه بگیرند.( اقبال الأعمال ؛ اجازه بنی زهره )
برای مشاهده سایر مطالب مربوط به دین و مذهب اینجا کلیک کنید.
