به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی ان ان، اظهارات جدید دونالد ترامپ درباره جنگ اسرائیل و حماس که طی آن از تلآویو خواست «کار را تمام کند»، در حالی مطرح شده که تنها چند هفته پیش، او در سخنانی متفاوت از «در دسترس بودن توافق آتشبس» میان طرفین خبر داده بود. این چرخش موضع نهتنها نشاندهنده نگاه تاکتیکی ترامپ به موضوعات سیاست خارجی است، بلکه پیامدهایی عمیقتر برای آینده تنشها در خاورمیانه، جایگاه ایالات متحده در معادلات منطقهای، و نیز کارزار انتخاباتی او در آمریکا دارد.
ترامپ، که همواره از حمایت قاطع خود از اسرائیل بهعنوان یکی از مؤلفههای هویتی کمپینهای سیاسیاش بهرهبرداری کرده، در دور اول ریاست جمهوریاش تصمیمهای بحثبرانگیزی نظیر انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر جولان اتخاذ کرد. از همین رو، وقتی چندی پیش در گفتوگویی از احتمال قریبالوقوع بودن آتشبس میان اسرائیل و حماس سخن گفت، بسیاری این سخن را نوعی واقعگرایی تازه یا تلاش برای جذب آرای اقشار صلحطلبتر تعبیر کردند. با این حال، موضعگیری اخیر او که با صراحت از اسرائیل میخواهد «کار را تمام کند»، بار دیگر چهره سنتیتر و تهاجمیتری از ترامپ را به نمایش میگذارد.
این تغییر لحن، بهویژه در فضای رقابتهای مقدماتی ریاست جمهوری 2024، احتمالاً بیش از آنکه بازتابدهنده ارزیابیهای امنیتی باشد، محصول محاسبات سیاسی در داخل آمریکاست. پایگاه سنتی رایدهندگان جمهوریخواه، بهویژه انجمنهای مسیحیان اوانجلیکال و لابیهای حامی اسرائیل، همواره نگاهی سختگیرانه نسبت به گروههایی مانند حماس داشتهاند. از اینرو، تغییر موضع ترامپ ممکن است تلاشی برای تقویت پایگاه سیاسی او در برابر رقبای جمهوریخواهی نظیر ران دیسانتیس و نیکی هیلی باشد که همگی با زبان صریحتری در دفاع از اقدامات نظامی اسرائیل سخن گفتهاند.
از سوی دیگر، این لحن تازه را میتوان در چارچوب رقابت با دولت بایدن نیز تحلیل کرد. دولت کنونی آمریکا، اگرچه حمایت نظامی از اسرائیل را حفظ کرده، اما در ماههای اخیر تحت فشار افکار عمومی جهانی و برخی متحدان اروپایی خود به تلآویو هشدار داده تا نسبت به تلفات غیرنظامیان در غزه پاسخگو باشد. ترامپ، با این موضعگیری، میکوشد بایدن را بهعنوان فردی متزلزل در حمایت از اسرائیل معرفی کرده و در مقابل، چهرهای قاطع و بیتعارف از خود بسازد.
اما پیامدهای این سخنان تنها به صحنه سیاست داخلی آمریکا محدود نمیماند. در حالیکه اوضاع در نوار غزه همچنان بحرانی است و تلاشهای میانجیگرانه قطر، مصر و سازمان ملل برای دستیابی به آتشبس در جریان است، چنین اظهاراتی میتواند بر فضای مذاکرات تأثیر منفی بگذارد. حماس و دیگر گروههای فلسطینی، حمایت بیقید و شرط برخی سیاستمداران آمریکایی از اقدامات اسرائیل را نشانهای از عدم توازن در نقش میانجی میدانند. اینگونه سخنان، ولو از سوی یک رئیسجمهور پیشین، میتواند فضای بیاعتمادی را تشدید کرده و روند دیپلماتیک را دشوارتر سازد.
همچنین باید توجه داشت که پیام «اتمام کار» در زبان سیاسی ترامپ، معنای مبهمی دارد. آیا این دعوت به حمله تمامعیار و بدون محدودیت به غزه است؟ یا صرفاً یک ژست لفظی برای تحریک حامیان سرسختتر اسرائیل؟ در هر دو حالت، تبعات آن سنگین است. بهویژه آنکه جنگ غزه تاکنون موجب کشته شدن هزاران غیرنظامی، ویرانی زیرساختهای اساسی و گسترش فاجعه انسانی در منطقه شده است. ادامه جنگ بدون افق سیاسی مشخص، میتواند نه تنها اسرائیل را در بنبست امنیتی فرو ببرد، بلکه موجب افزایش تنشهای منطقهای و جهانی شود.
ترامپ در سخنانش هیچ اشارهای به ابعاد انسانی بحران غزه نکرد. برخلاف برخی رهبران اروپایی یا حتی شماری از چهرههای جمهوریخواه که در کنار حمایت از اسرائیل، خواستار رعایت اصول حقوق بشر و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان شدهاند، ترامپ موضعی مطلقگرا اتخاذ کرده است. همین امر میتواند به تقویت روایتهای افراطی در جهان عرب و مسلمانان بینجامد و تلاشهای آمریکا برای ایفای نقش میانجی بیطرف را زیر سؤال ببرد.
در نهایت، باید دید این اظهارات ترامپ تنها یک تاکتیک رسانهای گذراست یا بیانگر جهتگیری واقعی سیاست خارجی او در صورت بازگشت به کاخ سفید. اگر دومی صادق باشد، باید منتظر دورانی پرتنشتر در روابط آمریکا با خاورمیانه بود. خاورمیانهای که بیش از هر زمان دیگر به دیپلماسی، خویشتنداری و درک چندجانبه از پیچیدگیهای تاریخی خود نیاز دارد، نه مواضع یکسویه و آتشافروزانه.
در مجموع، تغییر موضع ترامپ از تأکید بر آتشبس به دعوت صریح به ادامه جنگ، نهتنها بازتابی از سبک رفتاری متزلزل و هیجانی اوست، بلکه نمایانگر شکاف عمیق در رویکرد سیاست خارجی آمریکا میان رویکردهای مداخلهگرایانه و رویکردهای مبتنی بر مدیریت بحران است. این سخنان بیش از آنکه به حل بحران کمک کنند، آن را به سویی خطرناکتر سوق میدهند — هم برای مردم غزه، هم برای امنیت منطقه و حتی برای اعتبار بینالمللی آمریکا.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
