به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از سی ان ان، دیمیتری مدودف، چهرهای که زمانی بهعنوان نماد نرمی و تجدد در سیاست روسیه معرفی میشد، امروز به یکی از پرحرفترین و رادیکالترین صداهای تندرو در ساختار قدرت کرملین تبدیل شده است. او که در سال 2008 با حمایت ولادیمیر پوتین به ریاستجمهوری رسید، در آن زمان حامل امیدهایی برای اصلاحات، تعامل با غرب و نوسازی فضای سیاسی داخلی بود. اما اکنون، مواضع آتشین و گاه تحریکآمیز او، چه در قالب تهدیدات مستقیم به غرب و چه در قالب توجیهگری تهاجمات نظامی روسیه، تصویری متفاوت و بهکلی متضاد از او به نمایش میگذارد. این تحولات نهتنها بازتابی از تغییر شخصیت سیاسی مدودف، بلکه نشاندهنده پیچیدگیهای درونی نظام قدرت در روسیه امروز است.
در روزهایی که زمزمههای اصلاح و مدرنسازی در فضای پس از دوران نخست ریاستجمهوری پوتین شنیده میشد، مدودف بهعنوان چهرهای تکنوکرات، تحصیلکرده و نسبتاً لیبرال وارد کرملین شد. او به زبان انگلیسی مسلط بود، از فناوریهای نوین حمایت میکرد، و نسبت به بسیاری از رهبران سنتی روسیه، چهرهای آرامتر داشت. در زمان ریاستجمهوریاش، موضوعات حقوقی، توسعه فناوری اطلاعات، و تلاش برای کاهش فساد در دستور کار قرار گرفت. اما هیچیک از این اقدامات نتوانست از سایه سنگین پوتین بکاهد. ساختار سیاسی روسیه بهگونهای طراحی شده بود که قدرت واقعی، در دست نخستوزیر وقت، یعنی خود پوتین باقی بماند. بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که مدودف صرفاً نقشی موقت برای حفظ نظم صوری در انتقال قدرت ایفا میکند.
با بازگشت پوتین به ریاستجمهوری در سال 2012، مدودف بهعنوان نخستوزیر منصوب شد و بار دیگر به رتبه دوم هرم قدرت سقوط کرد. در این مقطع، او کوشید با حفظ ظاهر تکنوکراتیک خود، به بازوی مدرنتر دولت تبدیل شود، اما با محدودیتهای فزاینده، صدای او کمتر و کماثرتر شد. به مرور، محبوبیت او نزد اقشار تحصیلکرده و طرفداران اصلاحات نیز کاهش یافت، چرا که وفاداری بیچونوچرای او به پوتین، و ناتوانیاش در پیگیری وعدههای اصلاحطلبانه، موجی از ناامیدی ایجاد کرد.
نقطه عطف تحولی در گفتار و رفتار مدودف، پس از بحران اوکراین در سال 2014 و بهویژه پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال 2022 شکل گرفت. او که زمانی خواهان نزدیکی به غرب بود، اکنون به یکی از تندترین منتقدان غرب، بهویژه ایالات متحده و ناتو تبدیل شده است. اظهارات مدودف در فضای مجازی، بهویژه در تلگرام، پر از تهدیدهای صریح به کشورهای اروپایی، هشدارهای هستهای و دفاعیات شدید از سیاستهای تهاجمی کرملین است. بسیاری از کاربران فضای مجازی و تحلیلگران غربی، لحن او را تحریکآمیز، آمیخته به ناسیونالیسم افراطی و در برخی موارد، حتی غیردیپلماتیک توصیف میکنند.
تحول گفتار مدودف را نمیتوان صرفاً نتیجه تغییر باورهای شخصی دانست. در نظام قدرت بسته و امنیتی روسیه، بقای سیاسی افراد در گروی میزان وفاداری، توان تطبیق با فضای ایدئولوژیک حاکم، و نمایش هماهنگی با سیاستهای کرملین است. مدودف بهخوبی دریافته که برای باقیماندن در حلقه تصمیمگیریها و حفظ جایگاه در ساختار قدرت، باید چهرهای وفادار، حتی فراتر از حد انتظار، از خود نشان دهد. این پدیده، که به آن "رقابت در وفاداری" گفته میشود، در بسیاری از نظامهای اقتدارگرا مشاهده میشود؛ جایی که مقامات برای اثبات تعهد خود به رهبر، گاه دست به موضعگیریهایی افراطیتر از خود رهبر میزنند.
با این حال، واکنش جامعه و نخبگان سیاسی روسیه نسبت به چرخش مواضع مدودف، یکدست نبوده است. برخی او را یک بازیگر محافظهکار میدانند که صرفاً در پی حفظ موقعیت خود است و تغییر لحنش را استراتژیک و حسابشده ارزیابی میکنند. برخی دیگر اما معتقدند که مدودف بهراستی دچار تحول ایدئولوژیک شده و دیگر نمیتوان او را همان چهره لیبرال دهه قبل دانست. در هر دو صورت، پیام روشن است: در روسیه پسا-2022، حتی چهرههایی که زمانی نماد اعتدال و گفتوگو بودند، اکنون در صف جنگطلبی و تهدیدهای نظامی جای گرفتهاند.
نکته جالبتوجه، استفاده گسترده مدودف از ابزارهای ارتباطی نوین، مانند پلتفرمهای اجتماعی، برای ابراز دیدگاههایش است. در دورانی که بسیاری از منتقدان داخلی با سانسور و سرکوب مواجه هستند، مدودف با آزادی کامل از تریبونهای رسمی و غیررسمی بهره میبرد تا مواضع دولت را حتی تندتر از سخنگوی کرملین به مخاطبان داخلی و خارجی منتقل کند. این استفاده هدفمند از رسانهها، باعث شده برخی ناظران، او را "بلندگوی تهاجمی کرملین" بنامند که مأموریتش، سنجش واکنش افکار عمومی به شدیدترین مواضع احتمالی حکومت است.
همزمان، موقعیت رسمی مدودف نیز تغییر کرده است. او در حال حاضر، بهعنوان معاون رئیس شورای امنیت روسیه فعالیت میکند؛ مقامی که گرچه اجرایی نیست، اما در دوره افزایش تنشهای بینالمللی، اهمیت استراتژیک یافته است. نقش او در جلسات امنیتی، مواضع علنیاش در حمایت از عملیات نظامی، و دیدارهایش با فرماندهان ارشد ارتش، همگی نشان از جایگاهی دارد که گرچه در سایه است، اما بیتأثیر نیست.
مسیر سیاسی دیمیتری مدودف را میتوان بهعنوان نمادی از روند کلی حاکم بر سیاست روسیه طی دو دهه اخیر دانست؛ روندی که در آن، سیاستمداران "نرمگرا" یا حذف میشوند یا بهتدریج، در چهارچوب گفتمان غالب جذب و همسو میگردند. در این فضا، فردیت سیاسی جایی ندارد و بقای سیاسی، بیش از هر چیز، وابسته به توان انطباق با اراده مرکز قدرت است. مدودف، با تمام پیچیدگیهای شخصیتی و سیاسیاش، نمونه روشنی از این سازوکار است؛ چهرهای که در آغاز، نماد امید به دگرگونی بود و امروز، یکی از بلندترین صداهای ایدئولوژیک در صفوف حاکمان روسیه بهشمار میرود.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
