به گزارش سرویس سیاسی پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از تابناک، در دنیای پرتلاطم سیاست خارجی آمریکا، انتخاب جی. دی. ونس به عنوان معاون رئیسجمهور دونالد ترامپ، چالشی کمتر از تداوم ریاست جمهوری ترامپ برای ایران ندارد، هرچند که بسیاری از تحلیل گران معتقد هستند اساسا ممکن است بازی مرگ ترامپ بخشی از یک برنامه جنگ روانی - رسانه ای برای گمراه کردن دشمنان آمریکا در ونزوئلا و ایران باشد، شبیه آن چیزی که درست که قبل از جنگ دوازده روزه در فضای سیاسی و رسانه ای ایجاد شد.
ونس، که از یک کهنهسرباز جنگ عراق به سناتور اوهایو و حالا معاون رئیسجمهور تبدیل شده، رویکردی رئالیستی و سخت اما ترکیبی را در قبال تهران ترسیم میکند: فشار اقتصادی سخت، عملیات پنهان گسترده، و اقدام نظامی محدود، اما قاطع در صورت لزوم. اما آیا این رویکرد به معنای جنگ تمامعیار است؟ یا صرفاً نسخهای بهروز شده از "فشار حداکثری" ترامپ؟
ونس؛ از انتقاد از ترامپ تا حمایت قاطع
جی. دی. ونس، نویسنده کتاب پرفروش "تلخکامان" (Hillbilly Elegy)، در سالهای اولیه، منتقد سرسخت ترامپ بود و حتی او را " هیتلر آمریکا" خوانده بود. اما از سال 2023، ونس چرخشی 180 درجهای کرد و ترامپ را به عنوان نماد "عدم شروع جنگ" ستود.
در مقالهای در وال استریت ژورنال، ونس نوشت: "در چهار سال ریاستجمهوری ترامپ، هیچ جنگی شروع نشد، علیرغم فشارهای سنگین از سوی حزب خودش و حتی اعضای کابینه. " این چرخش، ونس را به عنوان پلی بین بالهای واقعگرا (realist) و تندرو (hawkish) حزب جمهوریخواه قرار داد – بالهایی که هر دو مخالف مداخله نظامی گسترده، اما موافق مهار ایران هستند.
در سال 2020، وقتی ترامپ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه، را داد، ونس در حاشیه بود و شکاک. در برنامه تاکر کارلسون، هشدار داد: "این درگیری میتواند آمریکا را برای 10 سال دیگر در خاورمیانه گرفتار کند، در حالی که چین در حال رشد نظامی و اقتصادی است. "، اما امروز، ونس این اقدام را "ضربهای سخت و مؤثر" میداند که "صلح آورد و ایران را مهار کرد". این تحول، نه تغییر ایدئولوژیک، بلکه انعکاس تهدید فزاینده هستهای ایران در نگاه جمهوری خواهان آمریکایی است. طبق گفته منابع نزدیک به ونس، او همیشه "واقعگرا" بوده و "تندروترین فرد در قبال ایران" در میان مشاوران ترامپ.
موضع جانشین ترامپ درباره ایران چیست؟
ونس رویکردی "واقعگرایانه و ترکیبی" را ترویج میکند: فشار اقتصادی سخت از طریق تحریمها، عملیات پنهان (مانند سایبری و اطلاعاتی)، و اقدام نظامی محدود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای. او مخالف "استفاده مستقیم از نیروی نظامی" علیه ایران است و آن را "اشتباه استراتژیک" میخواند، اما تأکید دارد: "اگر میخواهید ایران را بکوبید، محکم بکوبید."
"این اصل، "دکترین ترامپ" است: "علاقه آمریکایی را واضح بیان کنید (ایران نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد)، دیپلماسی تهاجمی را امتحان کنید، و اگر شکست خورد، از نیروی نظامی غالب استفاده کنید و سریع خارج شوید. "
ونس، مانند ترامپ، بر "فشار حداکثری" تمرکز دارد. او مخالف بازگشت به برجام (JCPOA) است و آن را "فاجعه" میخواند. در سال 2022، در توییتی نوشت: "بهترین تصمیم سیاست خارجی ترامپ، خروج از توافق فاجعهبار اوباما با ایران بود. باید با بایدن برای جلوگیری از بازگشت سخت بجنگیم. " طبق تحلیل مؤسسه کارنگی برای صلح (Carnegie Endowment)، خروج آمریکا از برجام در 2018، اقتصاد ایران را نابود کرد، اما برنامه هستهای را متوقف نکرد. ونس میخواهد تحریمها را سختتر کند، به ویژه بر صادرات نفت ایران، و اروپا را وادار به خروج از برجام کند.
در 2025، ونس از تحریمهای جدید علیه خریداران نفت ایران (مانند چین) حمایت کرد، که طبق گزارش شورای روابط خارجی (CFR)، میتواند اقتصاد ایران را 20-30% کوچکتر کند. او میگوید: "ایران میتواند انرژی هستهای غیرنظامی داشته باشد، اما غنیسازی برای سلاح، خط قرمز است."
تحلیلاندیشکده بروکینگز (Brookings Institution) هشدار میدهد که این فشار میتواند ایران را به سمت "گزینه بدتر" – ساخت بمب اتمی – سوق دهد، اما ونس معتقد است "ضعف، تهاجم را دعوت میکند؛ قدرت، صلح را تضمین میکند. "
ونس طرفدار "عملیات پنهان گسترده" است، مانند حملات سایبری (مانند Stuxnet در دوران اوباما) یا حمایت از رژِیم اسرائیل و کشورهای عربی متحد آمریکا در منطقه خلیج فارس. او میگوید: "اگر میخواهید ایران را مهار کنید، پول نفتش را قطع کنید و کشورهای سنی و اسرائیل را برای تعادل قدرت متحد کنید.
در مصاحبه با فاکس نیوز (2024)، ونس ترور سردار سلیمانی را ستود: "ترامپ ایران را محکم کوبید و صلح آورد. " طبق تحلیل اندیشکده United Against Nuclear Iran (UANI)، این اقدام "مهار" ایجاد کرد بدون جنگ گسترده. ونس میخواهد اسرائیل و عربستان را برای "جبهه متحد علیه ایران" تقویت کند، اما هشدار میدهد: "منافع آمریکا و اسرائیل همیشه همخوانی ندارد؛ جنگ با ایران، منابع آمریکا را هدر میدهد. "
در 2025، خرداد سال جاری، پس از حملات آمریکا به تأسیسات هستهای فوردو، نطنز و اصفهان، ونس گفت: "ما با برنامه هستهای ایران در جنگیم، نه با ایران. " او ادعا کرد این حملات "برنامه را سالها عقب انداخت"، اما تحلیل کارنگی نشان میدهد ایران میتواند در یک سال بازسازی کند – و حتی مصممتر به بمب هسته ای دست یابد.
ونس مخالف "جنگ تمامعیار" است، اما موافق "ضربههای سخت" برای جلوگیری از هستهای شدن ایران. جانشین احتمالی ترامپ در 2023، به CBS گفت: "حمله به خاک اصلی ایران، تشدید مناقشه است."، اما در 2025، از حملات ترامپ دفاع کرد: "رئیسجمهور اعتماد به نفس دارد؛ ما بدون تلفات آمریکایی، برنامه هسته ای ایران را نابود کردیم. "
اندیشکده رند (RAND) تحلیل میکند: "رویکرد ونس، مانند ترامپ، دیپلماسی را با تهدید ترکیب میکند، اما ریسک اشاعه هستهای در خاورمیانه را افزایش میدهد – عربستان و ترکیه هم ممکن است بمب اتمی بسازند.
اتاق فکر بروکینگز (Brookings) تحلیل می کند : "ونس پلی بین ایزولهگرایان و تندروها است( دو جناح اصلی حزب جمهوری خواه آمریکا) "
تحلیل اتاق فکر CFR بر این مبنا است که ونس مخالف مداخله گسترده در خاورمیانه است ، اما حامی متحدان و به خصوص اسرائیل و این راهبرد،ایران را منزوی میکند، اما ریسک اشاعه را افزایش میدهد.
اگر ترامپ برود، ونس چه تغییری ایجاد میکند؟
اگر فرض کنیم ترامپ (به دلایل طبیعی یا غیرطبیعی) از صحنه خارج شود، ونس، به عنوان جانشین، سیاست اصلی ترامپ را ادامه میدهد، اما با تمرکز بیشتر بر ایده "آمریکا اول".
در دوران ونس احتمالا عملیات پنهان علیه ایران در حوزه هسته ای و سایبری تشدید خواهد شد و آمریکا با فشار به اروپا خواهات تحریم های سخت تر علیه ایران خواهد شد، تنها تفاوت این است که ونس ممکن است از اقدام نظامی مسنقیم و گسترده علیه ایران اجتناب کند.
تحلیل موجز شبکه CNN درخصوص ونس شنیدنی است: ونس "صدای صادقانه" ترامپ است و "دو بال حزب جمهوری خواه را متحد میکند."
به طور خلاصه می توان چنین تحلیل کرد که ریاست جمهوری احتمالی ونس بعد از مرگ ترامپ، قدرت حزب جمهوری خواه را تشدید خواهد کرد، چون این حزب را از کاریزمای مخرب و بزرگ ترامپ نجات خواهد داد!
