به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از دیلی میل، در کشفی نادر و هیجانانگیز که توجه جامعه باستانشناسی جهان را به خود جلب کرده است، پژوهشگران موزه فیتزویلیام دانشگاه کمبریج در جریان آمادهسازی نمایشگاه جدید خود با عنوان «ساختهشده در مصر باستان»، اثری منحصر بهفرد را کشف کردهاند: یک اثر انگشت کاملاً واضح و سالم متعلق به یک صنعتگر مصری که حدود 4000 سال پیش در حال ساخت یک «خانه روح» سفالی بوده است.
این کشف در حالی انجام شد که تیم موزه، مشغول بررسی یک اثر سفالی متعلق به دوره میانپادشاهی مصر (حدود 2055 تا 1650 پیش از میلاد) بودند. شیء مذکور، یک مدل کوچک از خانهای با طراحی پیچیده و ستوندار است که در گذشته در مقبرهها قرار میگرفت تا محل استقرار روح متوفی یا محل نذورات و غذاهای تدفینی باشد. این نوع سازهها که با عنوان «Soul House» شناخته میشوند، بخشی از آیینهای مربوط به زندگی پس از مرگ در مصر باستان بودند.
اما آنچه این اثر را استثنایی میسازد، وجود یک اثر انگشت کامل در زیر پایه سفالی آن است؛ چیزی که نه بهعنوان بخشی از تزئین، بلکه بهعنوان ردّی انسانی و تصادفی بر جای مانده. «هلن استردویک»، مصرشناس ارشد موزه فیتزویلیام، در اینباره میگوید:
«در تمام سالهایی که با آثار مصری کار کردهام، هرگز اثری به این وضوح از انگشت یک سازنده ندیدهام. این کشف بینهایت انسانی و تأثیرگذار است.»
بر اساس بررسیها، این اثر انگشت احتمالاً در لحظه جابهجایی شیء سفالی از کارگاه به محوطه خشکسازی و پیش از پختن آن در کوره بر جای مانده است. بافت گل مرطوب و تماس ناخواسته دست صنعتگر، باعث ثبت این رد انگشت شده—و امروز، پس از چهار هزاره، هنوز بهوضوح قابل مشاهده است.
اهمیت این کشف تنها در نادر بودن فیزیکی آن نیست، بلکه در جنبه انسانی و احساسی آن نهفته است. در جهانی که اغلب بقایای گذشته محدود به مجسمهها، نوشتهها و ابزارهای سرد هستند، دیدن اثری بیواسطه از یک انسان واقعی—نه شاه یا روحانی، بلکه یک صنعتگر معمولی—نوعی ارتباط بیکلام اما زنده با تاریخ برقرار میکند. این اثر انگشت، پلی است میان ما و انسانی که قرنها پیش همان کاری را انجام میداد که امروزه صنعتگران و هنرمندان هنوز با دست انجام میدهند.
نمایشگاه «Made in Ancient Egypt» که از 3 اکتبر 2025 در موزه فیتزویلیام افتتاح میشود، به بررسی زندگی روزمره مردم مصر باستان، بهویژه هنرمندان، صنعتگران و کارگران اختصاص دارد. در این نمایشگاه، آثار متنوعی شامل کتیبههای روزمره، نقاشیهای روی سنگ، قطعات شیشهگری و ابزارهای کارگاهی به نمایش گذاشته میشوند. اما به گفته برگزارکنندگان، اثر انگشت ثبتشده بدون شک یکی از چشمگیرترین قطعات خواهد بود.
کشف این اثر انگشت همچنین انگیزهای برای بازبینی دیگر اشیای مشابه در مجموعه موزه فراهم کرده است. پژوهشگران اکنون در حال بررسی پایه و پشت سایر آثار سفالی از همین دوران هستند تا ببینند آیا آثار انسانی مشابهی—اثر انگشت، جای ناخن یا فشار کف دست—در جایی دیگر نیز پنهان ماندهاند یا خیر.
به گفته استردویک، این یافته همچنین ما را به بازنگری در روایتهای تاریخ ترغیب میکند:
«تا پیش از این، تمرکز اغلب روی فرعونها، معابد و طبقات نخبه جامعه مصر باستان بود. اما چنین کشفیات کوچکی ما را به زندگی واقعی مردم عادی، کسانی که آثار را با دستان خود ساختند، نزدیک میکنند.»
در نهایت، این کشف یادآور نکتهای ساده اما ژرف است: در دل هر اثر باستانی، ردّ انسان نهفته است. لمس یک قطعه گل در کارگاهی ناشناس در مصر باستان، امروز میتواند قلب و ذهن بازدیدکنندهای را در سال 2025 در کمبریج به لرزه درآورد.
برای پیگیری اخبار علمی اینجا کلیک کنید.
