ساعدنیوز
ساعدنیوز

مهم‌ترین انشعابات مذهبی تاریخ که دنیا را تکان دادند

  شنبه، 14 دی 1398   زمان مطالعه 10 دقیقه
مهم‌ترین انشعابات مذهبی تاریخ که دنیا را تکان دادند
ساعد نیوز: در حالی که تفاوت‌های جزئی در دکترین و باور‌های مذهبی در پیروان یک دین در نقطه‌ای از جهان نسبت به نقطه‌ای دیگر وجود دراد، اما گاهی این تفاوت‌ها چنان فراوان و عمیق است که به جدایی و انشعاب و شکل‌گیری باور‌های کاملاً جدید در درون یک دین منتهی می‌شود.

۱۰. دیواداتا

تصویر

کوتاه عمرترین انشعاب مذهبی در این فهرست، در حالی که بسیاری از انشعابات مذهبی به شکلی تا امروز نیز باقی مانده اند، انشعاب دیواداتا اتفاقی بود که در اولین روز های شکل گیری دین بودایی رخ داد. دیواداتا که پسرعموی بودا بود سعی داشت قوانین سختگیرانه تری برای راهبان خود در نظر بگیرد و اصرار داشت که آن ها در سبک زندگی خود بسیار زاهدانه تر بوده و ریاضت های بیشتری را متحمل شوند (یکی از خواست های او این بود که راهبان درون ساختمان ها زندگی نکرده و تمام عمر خود را در جنگل زندگی کنند).

در ادامه دیواداتا سعی کرد که رهبری دین بودایی را در دست بگیرد، اما بودا مانع قدرت گرفتن او شده و اعلامیه ای رسمی علیه او منتشر کرد که بر خشم دیواداتا از بودا افزود. خشم او نسبت به بودا خود را در قالب سه تلاش مجزا برای ترور بودا نشان داد: قاتلان اجیری که در نهایت به جای کشتن بودا به او ایمان آوردند، تلاش برای کشتن بودا با استفاده از صخره ای که از کوه پرتاب می شود و رها کردن فیل خشمگین در حالی که بودا مشغول جمع آوری خیرات بود.

همه این تلاش ها، اما ناموفق بوده و اگر چه دیواداتا در ابتدا موفق شد ۵۰۰ بودایی را با خود همراه سازد، اما فرقه او در نهایت اعتبار نیافته و خیلی زود از یاد ها برده شد. داستان هایی در مورد برخی از طرفداران این فرقه در قرن هفتم میلادی وجود دارد. بر اساس برخی افسانه های بودایی، دیواداتا برای همیشه در ناراکا که همان جهنم بودایی هاست باقی می ماند.

۹. انقلاب رادیکال (آناباپتیزم)

تصویر

آناباپتیزم انشعابی از مذهب پروتستان بود که همراه با چند انشعاب دیگر در اویل دهه ۱۶۰۰ رخ داد. نگرانی اصلی آن ها و بزرگترین جدایی شان از مسیحیت سنتی این بود که آن ها به غسل تعمید در بزرگسالی اعتقاد داشتند. آن ها بر این باور بودند که غسل تعمید تنها زمانی اعتبار دارد که فرد کاری که انجام می دهد و باور هایی که دارد را درک کند و این موضوع تنها در بزرگسالی محقق می شود و نه در کودکی.

آن ها همچنین به شدت صلح طلب بوده و از سوگند یاد کردن خودداری می کردند، رفتار هایی که اذیت و آزار آن ها را به شدت افزایش داد. مشهورترین داستان مربوط به این انشعاب مذهبی، ماجرای شورش مونستر است که در آن سه مرد به نام های برنهارد روثمان، یان ماتیس و یان ون لیدن تصمیم به تشکیل یک جامعه بهشتی در شهر مونستر در آلمان گرفتند. در نهایت این برنامه شکست خورده و به محاصره شهر انجامید.

پس از مرگ ماتیس، ون لیدن به رهبری این جماعت رسیده و چندهمسری را رواج داد. در نهایت محاصره کنندگان وارد شهر شده و تعداد زیادی از پیروان فرقه آناباپتیزم را اعدام کردند. جنازه این افراد در سبد های فلزی گذاشته و بر مناره کلیسای سنت لمبرت آویزان شد. جنازه این افراد بعد از ۵۰ سال از سبد ها خارج شد.

۸. فرقه نسطوری

تصویر

نسطوریوس حاکم قسطنطنیه (ترکیه امروزی) و رهبر معنوی ارتدوکس های شرق در قرن پنجم بود. وی بر این باور بود که عیسی مسیح نه کاملاً خدایی و نه کاملاً انسان بوده بلکه وی در واقع دو انسان مجزا در یک جسم بوده که یکی کاملاً خدایی و یکی کاملاً انسانی بوده است. خیلی زود، حاکم اسکندریه به مخالف سرسخت او و این باور تبدیل شد.

او همچنین سعی داشت که عنوان قدیمی مریم مقدس از «به دنیا آورنده خداوند» (Theotokos) را به «به دنیا آورنده مسیح» (Christotokos) تغییر دهد. در نهایت نسطوریوس در جریان شورای افسوس در سال ۴۳۱ محکوم شده و توسط امپراطور تئودوسیوس دوم تبعید شد. نکته جالب در مورد این فرقه، این بود که برخی از حاکمان مغول از پیروان آن بوده که مشهورترین آن ها ملکه سورقوقتانی بود.

۷. فرقه خوارج

تصویر

دومین انشعاب واقعی که در دین اسلام رخ داد، ماجرای خوارج بود که به دنبال جنگ صفین به عنوان آخرین نبرد در جنگ های فتنه (جنگ های داخلی صدر اسلام بین مسلمانان) اعلام جدایی کردند. آن ها اعلام کردند که نتیجه صلح بین معاویه و علی بن ابیطالب و خلافت هیچ یک را قبول ندارند، زیرا خداوند با این موضوع موافق نیست. در نهایت باور های آن ها باعث شد که با هر گونه قوانین حکومتی مخالفت کنند و با استناد به قران اعلام کردند که «هیچ حکومتی به غیر از حکومت خدا». این باور و نزاع های درونی در نهایت باعث زوال این گروه و از بین رفتن آن شد. با این وجود قبل از انحلال، این گروه توانست امام اول شیعیان را با استفاده از شمشیر زهرآگین به شهادت برساند هر چند در قتل معاویه ناموفق بودند.

۶. فرقه گنوستیسیزم

تصویر

گنوستیسیزم که از واژه یونانی «گنوسیس» به معنای دانش یا حکمت گرفته شده به عنوان یکی از انشعابات دین مسیحیت در اوایل شکل گیری این دین شناخته می شود، هر چند برخی دیگر آن را انشعابی از دین یهود می دانند. در هر صورت باور عمده پیروان این فرقه این بود که دنیای مادی یک دام است، دامی که از افزایش دانش، دانشی که در دنیای روحانی (عرفانی) وجود دارد، جلوگیری می کند.

آن ها همچنین در موضوع ماجرای خلقت نیز با باور های یهودیان و دیگر مسیحیان مخالف بودند. آن ها بر این باور بودند که خداوند قادر مطلق است و یکی از تجلی های او به نام «جهان آفرین» بود که دنیای فیزیکی را خلق کرده است. از آنجا که خداوند کاملاً روحانی است، نهایت تلاش طرفداران فرقه باید این باشد که خود را به دنیای روحانی تا حد ممکن نزدیک سازند، زیرا انسان ها «اخگر» هایی از خدا هستند که در بدن فیزیکی خود گرفتار شده اند. گنوستیسیزم خود نیز دچار انشعاباتی شد و بسیاری از آن ها در طول تاریخ فراموش شدند، اما برخی دیگر مانند ماندائیزم تاکنون باقی مانده اند.

۵. آسمان جامگان در مقابل سفید جامگان

تصویر

یکی از قدیمی ترین ادیان که بسیاری قدمت آن را به قرن ششم قبل از میلاد مسیح نسبت می دهند، مذهب جَینیسم یا جین (دین برهمابودایی که بین دین برهمایی و بودایی قرار دارد) است که دینی صلح طلب و ریاضتی است و شعار اصلی آن ها این است که تمام زندگی بر پایه حمایت دوجانبه استوار است. مدتی بعد از شکل گیری جینیسم، این دین به دو فرقه اصلی منشعب شده که تا به امروز به عنوان دو انشعاب اصلی مذهب جینیسم باقی مانده اند.

اولین فرقه را دیگامبارا می نامند که در زبان سانسکریت به معنای «آسمان جامه» است، فرقه ای که در آن زندگی زاهدانه تا جایی پیش می رود که پیروان مذکر هیچ لباسی به تن نداشته و پیروان مونث تنها پارچه ای دوخته نشده را دور بدن خود می پیچند. تفاوت دیگر این انشعاب با انشعاب دیگر جینیسم این است که قدیس های واقعی نیازی به غذا نداشته، رهبر عرفانی و نجات دهنده آن ها، ماهاویرا، هرگز ازدواج نکرده و اینکه زنان نمی توانند بدون اینکه ابتدا به مرد تبدیل شوند به آزادی روحانی (موکشا) دست یابند.

انشعاب دیگر را شوتامبارا می نامند که در زبان سانسکریت به معنای «سفیدجامه» است که پیروان آن یک پارچه دوخته نشده ساده و سفید پوشیده و بر این باورند که راهبان نیازی به لخت ماندن ندارند. بغیر از تفاوت هایی که گفته شد، دیگر باور ها و دکترین مذهبی آسمان جامگان و سفیدجامگان تقریباً مشابه است.

۴. اصلاحات پروتستانی

تصویر

اصلاحات پروتستانی با تلاش های مارتین لوتر کینگ و اعتراض نامه ۹۵ ماده ای معروفش در سال ۱۵۱۷ آغاز شد که هدف از آن پاکسازی کلیسا از زشتی ها و اشتباهاتی بود که باعث گمراه شدن پیروان واقعی کلیسا شده بود. یکی از این اعمال، فرآیند بخشش بود که در آن گناهکاران برای بخشش گناهان خود باید برای مدتی به انجام کار های خوب مورد تایید کلیسا پرداخته یا در بدترین شکل ممکن مبالغ یا هدایایی را تقدیم کلیسا می کردند.

هیچکدام از تلاش های مارتین لوتر تازه نبود، زیرا پیش از او نیز افراد زیادی سعی کرده بودند این رویه را اصلاح کرده و از کلیسا خواسته بودند که از رویه اعتراف به گناه و بخشش با پرداخت پول و البته خرید و فروش بهشت دست بردارد. تنها موضوعی که لوتر را از این افراد جدا ساخت، صنعت چاپ و استفاده لوتر از آن برای اهداف خود بود که باعث شد باور های او بتواند به دست افراد بسیار زیادی برسد. او در ابتدا سعی داشت که در قالب مذهب کاتولیک باقی بماند، اما در سال ۱۵۲۱ او را تکفیر کردند. در نهایت پروتستانیسم به سومین فرقه بزرگ دین مسیحیت تبدیل شده که پشت سر فرقه کاتولیک و ارتدوکس شرقی قرار می گیرد.

۳. فرقه آریانیسم

تصویر

آریوس یک روحانی مسیحی در اسکندریه در قرن سوم و چهارم میلادی بود و جایگاه برجسته او در تاریخ به خاطر منازعات و اختلافات مذهبی اش با آتاناسیوس، دیگر روحانی مسیحی ساکن اسکندریه بوده است. باور عمده آریانیسم این بود که عیسی مسیح توسط خداوند خلق شده و بدین ترتیب او بخشی از تثلیث مقدس به شمار نمی رفت. با این وجود آریوس هیچ تاریخ دقیقی برای خلق عیسی مسیح اعلام نکرده، اما باور داشت که خداوند برای مدتی تنها بوده و سپس پسرش (عیسی مسیح) را خلق کرده است.

آتاناسیوس و برخی دیگر از منتقدان آریوس بر این باورند بودند که عقاید او مسیحیت را به یک دین چندخدایی تبدیل می کند و ایده رستگاری دین مسیحیت را به طور کلی نابود می سازد. برای دهه ها، آریانیسم یک گزینه جایگزین محبوب و پرطرفدار برای مسیحیت سنتی بود تا اینکه درگیری های این دو فرقه در نهایت در اولین شورای نیسیا در سال ۳۲۵ حل شده و به طور رسمی اعلام گردید که آموزه های آریانیسم باطل است. با این وجود، امپراطوران روم نسبت به آریانیسم پذیرا بوده و همین موضوع باعث شکوفایی مجدد این فرقه شد. در انتهای قرن پنجم میلادی، آریانیسم به مرز انقراض کامل نزدیک شد و تعداد بسیار کمی از پیروان آن باقی ماندند که عمدتاً قبایل ژرمانیک بودند.

۲. شیعه و سنی

تصویر

مدت کوتاهی پس از وفات پیامبر اسلام، در دین تازه تاسیس اسلام مشکلی بزرگ ایجاد شد و آن به جانشینی پیامبر باز می گشت. این موضوع باعث شد که جامعه مسلمانان به دو بخش تقسیم شوند: سنی ها که بر این باور بودند انتخاب ابوبکر به عنوان اولین خلیفه و جانشین پیامبر درست بوده، در حالی که شیعیان بر این باور بودند که پیامبر در واقع علی ابن ابیطالب را برای این مقام در نظر داشته است. در نهایت علی ابن ابیطالب به عنوان امام اول شیعیان به خلافت رسید، اما این موضوع برای پایان دادن به اختلافات نظری دو گروه کافی نبود.

۱. انشعاب بزرگ

تصویر

انشعاب بزرگ که با عنون انشعاب شرق-غرب نیز شناخته می شود یکی از مهم ترین نقاط عطف تاریخ دین مسیحیت بود که به خلق فرقه کاتولیک و ارتدوکسی شرقی منتهی شد. در سال ۱۰۵۴، تفاوت های بین کلیسا های غربی و شرقی به نقطه جوش رسیده بود: رهبران دینی شرقی نسبت به قوانین سختگیرانه غربی ها در زمینه مجرد باقی ماندن کشیشان و دیگر مقامات دینی معترض بوده و رهبران دینی غربی نیز با استفاده از نان های خمیری توسط شرقی ها در مراسم عشای ربانی و خودداری آن ها از شناختن عیسی مسیح به عنوان منبع روح مقدس مخالفت داشتند.

در نهایت اختلاف اصلی بر سر این بود که آیا پاپ بر رهبران مذهبی محلی حاکمیت دارد یا برعکس. این اختلافات در نهایت به تکفیر دوطرفه پاپ لئو نهم و مایکل کرولاریوس، حاکم مذهبی قسطنطنیه، منتهی شد. اگر چه تلاش هایی برای نزدیکی دوباره این دو گروه وجود داشت، اما در نهایت این دو به کلیسا هایی مجزا با هویت های جداگانه دست یافتند.


دیدگاه ها


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
رهبر معظم انقلاب: برای صبحانه مهمان داشتیم و پنیری در خانه نداشتیم مجبور شدم از دوستان یک مقدار پنیر بخواهم+ویدیو (666 نظر) (فیلم) استاد تحصیلکرده در آمریکا: اگر در مورد حجاب سخت گیری نشود، ایران تبدیل به سوریه می‌شود! (252 نظر) (ویدئو) مازیار لرستانی: کارِ من شرعی و قانونی و عُرفیه، من کشورمو ترک نمی‌کنم، کار من فرهنگ‌سازیه/ با مازیار خانوم گفتن لج من درنمیاد! (160 نظر) شادی مختاری: بارها مخالف کمک به سوریه بودم، مگه ما خودمون کم مشکل و دردسر داریم؟! (103 نظر) (ویدئو) مازیار لرستانی:حتما به وقتش قصد ازدواج دارم، با اینکه 56 سالمه ولی هورمون‌هام اندازه پسر 15 سالست/ بیشتر از جمع‌های زنونه دوست دارم تو جمع‌های مردونه باشم (57 نظر) دست رد علی دایی به سینه سیاستمداران؛ از عکس نگرفتن با استاندار و نرفتن به ضیافت شام تا سفر با هزینه شخصی و نرفتن به هتل تدارک دیده شده (48 نظر) مریم امیرجلالی خطاب به مازیار لرستانی: برای ادب و شخصیت تو خیلی ها ارزش قائلند خودتو درگیر حرف های احمقانه نکن+عکس (46 نظر) تعریف تمجید ساعد سهیلی از چهره همسرش: فتبارک الله احسن الخالقین/ بزرگ و پر برکت است خدایى که بهترین خلق‌کنندگان است+عکس (39 نظر) نعیمه نظام دوست تاریخ عقد و عروسی اش را مشخص کرد/ گلوریا هاردی: من خیلی دوست داشتم نعیمه یکشنبه عروسی بگیره (37 نظر) عاملی از موافقان فیلترینگ در شورای عالی فضای مجازی: دو پسرم در خارج هستند، همسر یکی از آن‌ها ایرانی نیست! (34 نظر) (عکس) بیست و پنجمین جشنواره تجلیل از برگزیدگان پژوهش و فناوری استان آذربایجان شرقی در دانشگاه تبریز (33 نظر) الهه منصوریان: یکبار عاشق شدم ولی آن فرد حاضر به ازدواج با من نشد ؛ بعد یه مدت همو دیدیم الان از خداشه با من ازدواج کنه ولی دیگه وقتش نیست ؛ حداقل منو واسه مسابقه ممنوع الخروج نکنه! (30 نظر) ارسلان قاسمی: من عاشق ترلان نیستم و هم اکنون شخص دیگری در زندگی من هست خوشم نمی آید اسمم را کنار ترلان پروانه بیاورید+فیلم (30 نظر) (عکس) نگاهی به باکسِ گل فوق لاکچری و منحصربه‌فرد شب یلدای بهرام رادان و همسرش مینا مختاری/ باکسِ گل با مینا خانوم هم‌قدوقوارست/ چه کرده بهرام خان (30 نظر) (فیلم) گزارش خبرنگار بی بی سی از داخل حرم حضرت زینب (س) (30 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
منتخب روز   
(ویدئو) حیات وحش ؛ مستند حیات وحش حیوانات / نبرد وحشتناک و نفس‌گیر 20 کفتاری که شیر، سلطان جنگل رو تنهایی گیر آوردن و محاصرش کردن! (ویدئو) آوای جادویی سینا سرلک، روح تازه‌ای به سریال «شهرزاد ترکیه‌ای» بخشید/ سینا سرلک خواننده سریال شهرزاد شد خطای دید در ویدئویی از پزشکیان که به عنوان بی احترامی به هدیه عنوان شد+ویدیو ویژه‌ روز مادر/ عاشقانه‌های هنرمندان ایرانی با مادرانشان+ شعر معروف و خاطره‌انگیز استاد شهریار برای مادربزرگش/ از احسان علیخانی و بازیگران جوکر2 تا همایون شجریان و سحر دولتشاهی اشعار فارسی استاد شهریار؛ قسمت 4- آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا/ ترانه‌ی "آمدی" با صدای استاد بنان+ ماجرای واقعی سروده شدن این شعر زیبا کشف موجودات عجیب‌الخلقه ناز و دوست‌داشتنی در کوهستان‌های اقیانوس کانادا+ تصاویر مجموعه غزلیات حافظ و سایر شعرهای یلدایی دلنشین مخصوص شب یلدا برای ساخت یک شب فراموش نشدنی + ویدئو عکس روز/ تغییر چهره چشم‌نواز و بهت‌آور مهراوه شریفی‌نیا و مهدی پاکدل؛ کیمیا و پیمانِ سریال «کیمیا» بعد از 9 سال در 43 و 44 سالگی (ویدئو) نعیمه نظام‌دوست به احسان علیخانی: یه مرد باید درست‌و حسابی بره خواستگاری و بره سر خونه زندگیش🤣/ خودشو سرگرم برنامه های الکی مثل جوکر نکنه اشک‌های پزشکیان و اشعار استاد شهریار؛ حکایتی از عشق از دست رفته+ویدیو نوستالژی روز/ به بهانه روز مادر، شعرخوانی دلنشین و بی نظیر استاد شهریار از قطعه مشهور «خان‌ننه»/ به همراه زیرنویس فارسی/خان ننه ، هایاندا قالدین بئله باشیوا دولانیم نئجه من سنی ایتیردیم (ویدئو)خلاقیت بی‌نظیر و خارق‌العاده هوش مصنوعی در شب یلداحماسه آفرید/ از حافظ و سعدی تا خشایارشا و کوروش کبیر با لباس پلوخوری سر سفره یلدا/ آخ تو شب یلدای منی