برخی از گونه های کاکتوس ، خوراکی هستند. ساقه، برگ و میوه کاکتوس خوراکی (نام میوه: میوه اژد ها - دراگون فروت)، سرشار از مواد آنتی اکسیدان و مغذی هستند و به درمان دیابت، کاهش کلسترول خون و پیشگیری از رشد سلول های سرطانی کمک می کنند. شاید شما هم در میوه فروشی ها، میوه های عجیبی را دیده باشید که نه تنها اسمشان را هم نشنیده اید، بلکه قیافه شان هم برایتان عجیب است. یکی از این میوه های لوکس و عجیب امروزی میوه کاکتوس خوراکی است.
میوه کاکتوس خوراکی
کاکتوس خوراکی که میوه آن با نام های میوه اژدها، دراگون فروت، پیتایا، پیتاهایا، هولونگ گو، گلابی توت فرنگی، نانتیکافروت یا تان لانگ نیز شناخته می شود، به میوه چندین نوع کاکتوس گفته می شود. این میوه بومی مکزیک و آمریکای مرکزی و جنوبی است، همچنین در کشور های آسیای جنوب شرقی همچون ویتنام، تایوان، جنوب چین، جزیره اکیناوا (ژاپن)، فیلیپین و مالزی هم کشت می شود و در سال های اخیر از این کشور ها به کشور ما وارد شده است. کشت کاکتوس خوراکی به تازگی در بخش های جنوبی کشور آغاز شده است.
کاکتوس خوراکی بیضی شکل و در سه رنگ سفید، صورتی و قرمز وجود دارد. روی پوسته این میوه خار هایی است که خوردن آن برای گلو و معده مضر است. گوشت این میوه، شیرین مزه و آبدار و دانه های ترد سیاه رنگی در بافت آن پراکنده است و طعمی شبیه گلابی دارد و کاکتوس پخته طعم مارچوبه و یا فلفل دلمه ای سبز را می دهد.
خواص میوه کاکتوس برای سلامتی
۱. تقویت سیستم ایمنی
تحقیقات لوئیسا تسوریر (Luisa Tesoriere) که در مجله «American Journal of Clinical Nutrition» منتشر شده، بر خوردن میوه کاکتوس به دلیل دارا بودن مقدار زیاد ویتامین C ،E و رابطهٔ مثبتش با سم زدایی و فعالیت های آنتی اکسیدانی تأکید می کند.
در حقیقت، مصرف یک وعده میوه کاکتوس، بیش از یک سوم نیاز روزانهٔ بدن به ویتامین C را تأمین می کند. ویتامین C که با عنوان اسکوربیک اسید (ascorbic acid) نیز شناخته می شود، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد، محرک تولید گلبول های سفید خون است و به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل می کند. همچنین ویتامین C نقش مهمی در فعالیت های آنزیمی مختلف و سوخت وسازی شامل ساخت ماهیچه و استخوان دارد.
۲. تقویت استخوان و دندان
کلسیم نقش جدایی ناپذیری در ساخت بافت استخوان دارد و میوه کاکتوس حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم است. با اطمینان از دریافت مقدار کافی از کلسیم، می توانید از مشکلات بسیاری، مثل پوکی استخوان و دیگر اختلال های استخوانی مرتبط با بالارفتن سن جلوگیری کنید.
۳. کمک به هضم غذا
میوه کاکتوس هم مثل سایر میوه ها و سبزیجات، دارای مقدار زیادی فیبر غذایی است. بنابراین این میوه می تواند به فرایند هضم غذا کمک کند. فیبر با افزایش حجم مدفوع و پاکسازی روده ها، به جذب بهتر غذا در ناحیهٔ گوارشی کمک می کند. همچنین دردرمان یبوست، نفخ شکم و دیگر مسائل گوارشی مثل زخم معده مؤثر است.
۴. حفظ سلامت قلب
ترکیبات متعددی که در میوه کاکتوس وجود دارد، برای سلامت قلب بسیار مفید است. اول از همه، فیبر موجود در میوه کاکتوس باعث کاهش سطح کلسترول LDL (بد) در بدن می شود. دوم، مقدار زیاد پتاسیم موجود در این میوه با آرام کردن رگ های خونی و کاهش استرس در سیستم قلبی، به کاهش فشار خون کمک می کند. در آخر، بتالین موجود در میوه کاکتوس رابطهٔ مستقیمی با تقویت لایهٔ درون رگی دارد که باعث کاهش ریسک تضعیف دستگاه گردش خون می شود. در مجموع، میوه کاکتوس می تواند از تصلب شرایین، بیماری سرخرگ کرونری و سکته قلبی جلوگیری کند.
۵. خاصیت ضدسرطانی
به گزارش مجله «The American Journal of Clinical Nutrition» (سال ۲۰۰۴)، میوه کاکتوس دارای مقدار زیادی زردینه، پلی فنل و بتالین است. این مواد به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدان عمل کرده و رادیکال های آزاد را پیش از آسیب رساندن به سلول های بدن خنثی می کنند. علاوه بر این، تحقیقات آزمایشگاهی دیگری نیز نشان می دهد که میوه کاکتوس به جلوگیری از رشد تومورها کمک می کند؛ با این حال، هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
۶. خاصیت آنتی اکسیدانی
آنتی اکسیدان موجود در میوه کاکتوس به حفظ سلامت پوست کمک می کند و شانس ابتلا به پیری زودرس را پایین می آورد.تقویت بینایی، جلوگیری از تحلیل ماهیچه ها و بالابردن عملکرد مغز از دیگر خواص این میوهٔ معجزه آسا به حساب می آید. در آلمان تحقیقاتی صورت گرفته که نشان می دهد میزان بالای توکوفرول و بتاکاروتن موجود در میوه کاکتوس، هم برای سلامت پوست و هم چشم مفید است. رادیکال های آزاد تاحدی مسئول اکسایش سلول های عصبی هستند که در پی آن بیماری های متعددی بروز می کند. ترکیبات پلی فنل با افزایش فعالیت شناختی در ارتباط است.
۷. کاهش وزن
مقدار بالای فیبر و تراکم مواد مغذی، کالری کم و چربی اشباع در میوه کاکتوس می تواند بدون افزایش وزن، به سلامت بدن کمک کند. به علاوه، فیبر و کربوهیدرات می تواند جلوی پرخوری بیش ازحد را بگیرد.
۸. کاهش التهاب
در طب سنتی، میوه کاکتوس را له می کردند و به صورت موضعی روی بخش ملتهب بدن قرار می دادند. با مصرف خوراکی این میوه، آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی می توانند به کاهش التهاب در مواردی مثل التهاب مفصل، نقرس و کشش عضلات کمک کنند. تحقیقی انجام شده در دانشگاه دولتی سئول نشان دهندهٔ خاصیت ضدالتهابی میوه کاکتوس است. می توان این میوه را به صورت موضعی در محل نیش حشرات قرار داد. این روش سالیان طولانی مورداستفاده بوده است.
۹. پیشگیری و بهبود دیابت
تحقیقات متعددی نشان می دهد که میوه کاکتوس این خاصیت را دارد که از پیش روی دیابت جلوگیری کند و در درمان آن مؤثر باشد. در تحقیقی منتشرشده در مجله «The American Journal of Clinical Nutrition» مشخص شد، کسانی که به عنوان صبحانه با کربوهیدرات بالا از میوه کاکتوس استفاده کرده اند، قند خون و سطح انسولین پایین تری پس از صبحانه داشته اند. زمانی که از این میوه همزمان با داروهای دیابت استفاده شود، سطح قند خون، بهتر از زمانی تنظیم می شود که فرد داروها را به تنهایی مصرف کرده است.
۱۰. کاهش سطح پروتئین واکنشی C
به نظر می رسد میوه کاکتوس در کاهش سطح پروتئین واکنشی C (نام پروتئینی سنتزشونده در کبد در پاسخ به فاکتورهای آزادشده از ماکروفاژ و سلول چربی است که در موارد التهاب و روماتیسم در خون افزایش می یابد) بر نمونه های خونی تأثیر مثبتی داشته است. در این آزمایش، از فاکتورهای دیگر مثل وزن یا سابقهٔ مصرف الکل نام برده نشده است. به علاوه، درباره پروتئین واکنشی C در مقیاس تأثیر مصرف الکل به صورت فیزیکی یا عصبی تحقیق نشده است.
۱۱. مقابله با استرس اکسیداتیو
در تحقیق دیگری مشخص شد که میوه کاکتوس می تواند با استرس اکسیداتیو مبارزه کند. استرس اکسیداتیو پروسه ای بیولوژیکی است که سلول های معمولی توسط رادیکال های آزاد دچار آسیب می شوند و ریسک ابتلا به بیماری های وابسته به افزایش سن (مثل سرطان و تصلب شرایین) را افزایش می دهد. در تحقیق دوهفته ای که روی ۱۸ متقاضی با وضعیت سلامتی خوب انجام دادند، مشخص شد که مصرف میوه کاکتوس تازه به کاهش استرس اکسیداتیو کمک کرده است. علی رغم این یافته ها، هیچ نتیجه گیری مطلقی مبنی بر کاهش سطح استرس و مصونیت در برابر بیماری ها وجود ندارد.
موارد درمانی دیگر
دیگر خواص مصرف میوه کاکتوس هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
مثلا ادعای تأثیر میوه کاکتوس بر جلوگیری از بزرگ شدن پروستات سالم (که به عنوان «هایپرپلازی خوش خیم پروستات» شناخته می شود) کمی اغراق آمیز است. شواهد ضعیفی مبنی بر بهبود سابقهٔ کلسترول و کاهش سطح تری گلیسرید کبد و کاهش ریسک بیماری های کبد چرب وجود دارد.
طریقهٔ مصرف میوه کاکتوس
میوه کاکتوس به دلیل دارا بودن مواد مغذی و مفید، هم به روش خوراکی و هم به صورت موضعی مورداستفاده بوده است. در زیر به چند کاربرد آن اشاره می کنیم:
میوه کاکتوس می تواند به روش های مختلفی مصرف شود؛ به صورت خام، پخته، خشک یا به صورت ژله، مربا، آب نبات یا به صورت نوشیدنی .
سرخ پوستان آمریکایی اغلب از میوه کاکتوس در تهیهٔ نوعی نوشیدنی به نام «colonche» استفاده می کرده اند.
توجه: پیش از مصرف میوه کاکتوس، بسیار مهم است که پوست میوه و خار آن را بگیرید. اگر این کار را انجام ندهید، گلوشید (تیغ های ریز) کاکتوس به لب، لثه و گلویتان چسبیده و باعث درد می شود.
مقدار مصرف و آماده سازی میوه کاکتوس
در ایران میوه کاکتوس در بعضی بازارهای خاص مانند بازار تجریش در دسترس است. این میوه در سوپرمارکت های معتبر نیز پیدا می شود. آب میوه کاکتوس به صورت تازه یا بسته بندی نیز در برخی سوپرمارکت های خاص در دسترس است. اگر دچار دیابت، مستعد دیابت یا دارای رژیم کم کربوهیدرات هستید، مراقب شکر اضافه شده به این نوشیدنی باشید.مکمل های میوه کاکتوس در داروخانه ها یا به صورت آنلاین در دسترس است. اگرچه مقدار استانداردی برای مصرف روزانهٔ این مکمل مشخص نشده، دوز ۱۰۰۰ میلی گرم در روز، بی خطر و مقبول است.
عوارض جانبی میوه کاکتوس
هرچند به صورت عمومی مصرف میوه کاکتوس در مقدار مناسب بدون خطر است، درمورد مصرف طولانی مدت آن کمی نگرانی وجود دارد. عوارض جانبی احتمالی مصرف آن شامل تهوع، اسهال، باد شکم، سردرد و افزایش حجم و تعداد دفعات دفع مدفوع می شود. از آنجا که میوه کاکتوس سطح قند خون را پایین می آورد، مصرف آن همراه با داروهای دیابت توصیه نمی شود. این کار باعث بروز هیپوگلیسمی (افت قند خون) می شود.
بهتر است پیش از مصرف مکمل های دارویی حاوی میوه کاکتوس با پزشک تان مشورت کنید. همچنین بی ضرر بودن مکمل های میوه کاکتوس برای زنان باردار، شیرده و کودکان ثابت نشده و بهتر است صرف طبیعی بودن آن، از مصرف این مکمل خودداری کرد.
