کدام ماده مخدر در دنیا بیشترین مصرف را دارد؟ پاسخ این سوال نیکوتین یا چیز غیر قانونی دیگری نیست. کافئین است و محبوب ترین شکل آن قهوه است. بسیاری از مردم شوخی می کنند که نمی توانند بدون قهوه زندگی کنند برخی ها هم از آن متنفرند. قهوه فواید بسیاری دارد اما اثرات جانبی هم دارد به خصوص اگر زیاد مصرف شود که در این بخش از سلامت ساعد نیوز به تمامی آنها پرداخته شده است.
قهوه چیست؟!
قهوه به عنوان یک نوشیدنی در بسیاری از نقاط دنیا مورد مصرف قرار می گیرد. قهوه که از دانه های قهوه تهیه می شود و انواع مختلف دارد، حاوی مواد معدنی و سرشار از آنتیاکسیدان ها است. مهمترین ماده موثر در قهوه کافئین است. کافئین موجود در قهوه بلافاصله پس از نوشیدن جذب بدن شده و وارد گردش خون می گردد و مستقیماً بر روی سیستم اعصاب مرکزی اثر می گذارد؛ ابتدا عامل ایجاد آدنوزین که حامل احساس خستگی و خواب آلودگی است را از کار انداخته و سپس بر عامل تولید نوراپی نفرین و دوپامین اثر کرده و تولید آن ها را افزایش می دهد.
نوراپی نفرین برای حفظ دقت، کنترل احساسات، یادگیری و ادراک ضروری است و دوپامین عامل توانایی، انرژی و لذت است. به همین دلیل معمولاً دانشجویان و محصلین در شب های امتحان که احساس خواب آلودگی و خستگی می کنند و احساس می کنند دیگر قادر به یادگیری بیشتر نیستند؛ پس از مصرف یک فنجان قهوه احساس خوبی پیدا کرده و دیگر خواب آلوده نیستند و کنترل آن ها در رفتار و یادگیری شان بالا می رود و احساس انرژی و خوشحالی بیشتری می کنند.
آزمایش های مختلف انجام شده بر روی انسان ها مشخص گردانده که قهوه می تواند بر عملکرد مغز اثر گذاشته و جنبه های مختلف آن مثل حافظه، خلق وخو، هوشیاری، انرژی و حتی زمان واکنش و عملکرد شناختی را افزایش دهد. کافئین موجب آزاد شدن آدرنالین و در نتیجه تولید انرژی و بالا بردن سوخت و ساز و نشاط در انسان می شود. به همین خاطر صبح قبل از بیرون رفتن از منزل و عصر پس از یک روز کاری طولانی، با مصرف یک فنجان قهوه احساس انرژی و شادی و انگیزه برای فعالیت بیشتر پیدا می کنید.
خواص قهوه برای سلامتی بدن
قهوه برای سلامتی و بدن مفید است یا مضر؟ قهوه چه خواصی دارد؟شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد و با جستجو در اینترنت به پاسخ های متفاوتی که به این سوال داده شده است مواجه شده باشید!برخی به دلیل خواص آنتی اکسیدانی بالای قهوه، این نوشیدنی را برای سلامتی مفید می دانند و برخی دیگر به دلیل عوارضی از جمله تپش قلب، خواص انواع قهوه اسپرسو، ترک و فرانسه را در نظر نگرفته و این نوشیدنی را مضر می دانند.در این مقاله قصد داریم پاسخ این سوال را با بیان ۱۲ مورد از خواص قهوه (فارغ از نوع اسپرسو، فرانسه و ترک) به روشنی بیان کنیم.
آنتی اکسیدانی قهوه
اولین خاصیتی که قهوه را از سایر نوشیدنی ها متمایز می کند میزان آنتی اکسیدان بالای آن است. میزان آنتی اکسیدان قهوه حتی از کاکائو و چای سبز که به عنوان منابع غنی آنتی اکسیدان شناخته می شوند بیشتر است و می توان از آن به عنوان پادشاه آنتی اکسیدان مواد غذایی یاد کرد.
آنتی اکسیدان از ترکیب دو عبارت آنتی + اکسید تشکیل شده است و همانطور که از نام این ماده غذایی مشخص است آنتی اکسیدان به ماده ای گفته می شود که فرایند اکسیداسیون یا واکنش سلولی در برابر اکسیژن در بدن را مهار می کند. اکنون این سوال پیش می آید که اکسیداسیون چیست؟همانطور که در فوق اشاره شد اکسیداسیون یک واکنش شیمیایی است که سبب تولید رادیکال های آزاد و واکنش های شیمیایی زنجیره ای دیگر می شود که سبب آسیب های سلولی در بدن می گردد.برخی از رفتارهای اشتباه از جمله مصرف سیگار، مصرف مواد مخدر، رژیم غذایی نامناسب، قرار گرفتن در معرض مواد شیمایی و اشعه خورشید سبب تولید رادیکال های آزاد در بدن می شود که عوارضی از جمله سرطان و بیماری های قلبی را به همراه دارد.از جمله مهم ترین خواص انوع قهوه اسپرسو، ترک و فرانسه و آنتی اکسیدان موجود در قهوه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیشگیری از انواع سرطان؛
- پیشگیری از انواع بیماری های قلبی و عروقی؛
- پیشگیری از انواع سکته؛
- پیشگیری از آرتروز؛
- افزایش طول عمر
خاصیت قهوه در تقویت حافظه ی کوتاه مدت
دومین خاصیت مهم انواع قهوه اسپرسو، فرانسه و ترک تقویت حافظه کوتاه مدت است.بر اساس تحقیقی که گروهی از محققان اتریشی بر روی دانشجویان داوطلب انجام دادند مشخص شد حافظه کوتاه مدت داوطلبانی که روزانه ۱۰۰ میلی گرم کافئین (میزان کافئین موجود در یک فنجان قهوه) دریافت می کنند عملکرد بهتری نسبت به سایر دانشجویان دارد.در این آزمایش در رابطه با نحوه ی دقیق عملکرد کافئین بر روی مغز اطلاعات دقیقی به دست نیامد اما آنچه مشخص شد تاثیر کافئین بر روی قسمت های خاصی از مغز است که تاثیر مستقیم در حافظه کوتاه مدت و افزایش عملکرد مغز دارد.
خاصیت قهوه در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل
سومین خاصیت انواع قهوه فرانسه، ترک و اسپرسو، کاهش خطر ابتدا به آلزایمر است. بر اساس یک مطالعه انجام شده در کشور فنلاند مشخص شد که مصرف روزانه ۳ تا ۵ فنجان قهوه ۶۵% خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل در میانسالی را کاهش می دهد.در رابطه با نحوه عملکرد و خاصیت انواع قهوه بر روی کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل دو نظریه وجود دارد.نظریه اول بیان می کند که آلزایمر و زوال عقل یکی از عوارض دیابت نوع ۲ است و از آنجا که یکی از خواص قهوه های اسپرسو، فرانسه و ترک کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 است آلزایمر و زوال عقل را کاهش می دهد.نظریه دوم اینطور بیان می کند که دو نشانه اصلی بیماری آلزایمر پلاک های آمیلوئیدی و کلاف های رشته ای داخل نورونی هستند. مصرف قهوه از ایجاد این پلاک ها و کلاف ها که دلیل اصلی بیماری آلزایمر است جلوگیری می کند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
از جمله دیگر خواص قهوه اسپرسو، ترک و فرانسه، کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی است. بر اساس مطالعه ی دیگری که در رابطه با مصرف قهوه در کشور هلند بر روی ۳۷،۰۰۰ نفر طی مدت ۱۳ سال انجام شد مشخص شد مصرف روزانه ۲ تا ۴ فنجان قهوه (بدون توجه به نوع اسپرسو، کاپوچینو، امریکانو، فرانسه و ترک) خطر ابتلا به بیماری های قلبی را به میزان ۲۰ درصد کاهش می دهد. البته این نکته را فراموش نکنید که هنگام خرید قهوه به فروشنده اعلام کنید که تصمیم دارید از چه وسیله ای (موکاپات، دستگاه اسپرسوساز، فرنچ پرس، دستگاه فرانسه ساز، قهوه جوش و جذوه) برای تهیه قهوه استفاده کنید.یکی از خواص اصلی انواع قهوه جلوگیری از التهاب است و همین موضوع سبب می شود مصرف قهوه صدمات شریانی ناشی از التهابات را کاهش داده و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری های قلبی کاهش یابد.
خاصیت قهوه در کاهش خطر ابتلا به سرطان
قهوه سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان می شود، همچنین بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشکده بهداشت هاروارد مشخص شده است که زنانی که در روز حداقل ۴ فنجان قهوه می نوشند به میزان ۲۵ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به انواع سرطان کبد، روده بزرگ، سینه و آندومتر قرار می گیرند. یکی از دلایل این موضوع خاصیت ضد التهابی قهوه است.
کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
یکی از خواص ویژه ی قهوه های فرانسه، ترک و اسپرسو کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ است. بر اساس تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ انجام شد مشخص شد مصرف روزانه چهار فنجان قهوه خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را به میزان ۵۰ درصد کاهش می دهد.از جمله عللی که دانشمندان برای این موضوع بیان کرده اند خاصیت ضد التهابی قهوه، اسید کافئیک موجود در قهوه و محافظت از سلول های تولید کننده انسولین توسط قهوه است.اگر تا به اینجای مقاله نسبت به خرید قهوه و مصرف این نوشیدنی لذت بخش همچنان تردید دارید ادامه مقاله را از دست ندهید.
خواص قهوه در کاهش خطر ابتلا به بیماری های کبد
کاهش خطر ابتلا به بیماری های کبدی و سرطان کبد یکی دیگر از خواص شگفت انگیز قهوه های ترک، فرانسه و اسپرسو است. دانشمندان معتقدند که مصرف روزانه ۴ فنجان قهوه (به طور متوسط) خطر ابتلا به بیماری های کبد را کاهش می دهد.قهوه با سطح آنزیم های کبدی ارتباط معکوس دارد به طوریکه هر چه مصرف قهوه افزایش یابد سطح آنزیم های کبدی ناشی از التهابات کبد کاهش می یابد.لازم به ذکر است که مصرف بیش از حد قهوه عوارضی از جمله تپش قلب را در پی خواهد داشت. دانشمندان در تحقیقات خود به طور متوسط روزانه ۴ فنجان قهوه را مناسب اعلام کرده اند.
خاصیت قهوه درافزایش و بهبود عملکرد فیزیکی و ورزشی
یکی از مواردی که بسیار مشاهده می شود توصیه ی مربیان به ورزشکاران در جهت مصرف کافئین قبل و بعد از تمرینات ورزشی است.مصرف روزانه ۵۰۰ میلی گرم (۵ فنجان قهوه) قهوه (هم قبل از تمرینات ورزشی و هم پس از تمرینات ورزشی) سبب افزایش استقامت، تقویت انقباض عضلات، بهبود عملکرد فیزیکی و کاهش درک درد در عضلات می شود.
خواص قهوه در کاهش افسردگی
براساس تحقیقات محققین در رابطه با تاثیر قهوه در میزان افسردگی مشخص شده است که بین میزان مصرف قهوه و خطر ابتلا به افسردگی رابطه ای معکوس وجود دارد و یکی از خواص انواع قهوه از جمله قهوه اسپرسو، قهوه فرانسه و قهوه ترک، کاهش افسردگی است.مصرف قهوه خطر ابتلا به افسردگی را به میزان ۲۰ درصد کاهش می دهد. دلیل این موضوع کنترل انتقال دهنده های عصبی دوپامین و سروتونین است.
خواص قهوه در کاهش خطر ابتلا به نقرس
یکی از تاثیرات بسیار مفید قهوه که در مقالات و سایت های مرتبط با قهوه کمتر به آن اشاره شده است کاهش خطر ابتلا به نقرس است. بر اساس تحقیقاتی که در رابطه با مصرف قهوه بر روی حدود ۹۰،۰۰۰ پرستار در طی مدت ۲۶ سال انجام شد مشخص شد افرادی که روزانه بیش از ۴ فنجان قهوه می نوشند ۵۷ درصد کاهش خطر ابتلا به نقرس را داشته اند. همچنین در این تحقیقات مشخص شد افرادی که روزانه بین ۱ تا ۳ فنجان قهوه می نوشند حدود ۲۲ درصد کمتر خطر ابتلا به نقرس را تجربه کرده اند.
علاوه بر تحقیقات فوق تحقیقات دیگری در مقیاس بزرگ بر روی جامعه ای از مردان صورت گرفت که در نتیجه آن مشخص شد مصرف روزانه ۴ تا ۵ فنجان قهوه به میزان ۴۰ درصد و مصرف روزانه ۶ فنجان قهوه به میزان ۶۰ درصد خطر ابتلا به نقرس را کاهش می دهد.
خاصیت قهوه در بهبود عملکرد مغز و خلق و خو
از جمله خواص شگفت انگیز قهوه های فرانسه، ترک و اسپرسو، بهبود عملکرد مغز است. کافئین موجود در قهوه باعث افزایش عملکرد مغز می شود. نحوه ی این عملکرد به این صورت است که کافئین (که به عنوان ماده ی محرک شناخته می شود) با مسدود کردن پیام رسان های عصبی گیرنده های آدنوزین، باعث افزایش آمادگی مغز برای حرکت و کار می شود. کافئین علاوه بر این بر پیام رسان های عصبی دیگر شامل نورآدرنالین (Noradrenaline)، دوپامین (ِDopamine) و استیل کولین (Acetylcholine) تاثیر گذار است. این پیام رسان های عصبی روی روحیه و وضعیت ذهنی انسان تاثیر می گذارند که هم در بهبود عملکرد مغز تاثیر گذار است و هم در بهبود روحیه و خلق و خو
خواص قهوه در کاهش وزن و لاغری
بی شک همه ی شما مطالب و سخنانی در رابطه با قهوه و کاهش وزن شنیده اید و می دانید یکی از خواص ویژه قهوه کاهش وزن و لاغری است. همه ی شما بی شک رژیم های غذایی بسیاری را مشاهده کرده اید که در آن ها مصرف قهوه توصیه شده است. در این قسمت قصد داریم تا در این رابطه با شما سخن بگوییم.
تحقیقات انجام شده بر روی تاثیر قهوه در کاهش وزن مثبت ارزیابی شده است. بر اساس این تحقیقات مصرف قهوه متابولیسم بدن را از ۳ تا ۱۱ درصد افزایش می دهد. همچنین مصرف قهوه می تواند میزان سوخت چربی در بدن را از ۱۰ تا ۳۰ درصد افزایش دهد که این میزان در افراد مختلف متفاوت است.
کافئین موجود در قهوه چربی های بدن را تجزیه کرده و با در دسترس قرار دادن و مصرف اسیدهای چرب موجب کاهش وزن و افزایش متابولیسم می شود. البته مصرف مرتب قهوه و عادت کردن بدن به این ماده غذایی می تواند از اثرات چربی سوزی این ماده بکاهد.
با توجه به فواید بسیار قهوه که در بالا اشاره شد قهوه می تواند سبب بروز مشکلاتی برای برخی افراد شود که از جمله آن ها می توان به کاهش کیفیت خواب، افزایش فشار خون، بروز استرس و اضطراب اشاره کرد. افزایش فشار خون ناشی از قهوه دائمی نبوده و پس از چند ساعت از بین خواهد رفت. همچنین کافئین موجود در قهوه می تواند در برخی از افراد سبب بروز حساسیت شود. در صورت مصرف قهوه و بروز حساسیت علائم آن تا چند ساعت پس از مصرف از بین خواهد رفت.
اگر شما به مصرف روزانه قهوه عادت کرده اید و قصد کاهش مصرف قهوه را دارید بهتر است مصرف خود را به تدریج کاهش دهید تا از بروز علائمی همچون سر درد که ناشی از کاهش مصرف کافئین است جلوگیری کنید.
عوارض قهوه
در مصرف قهوه همچون دیگر مواد باید اعتدال را رعایت کرد. قهوه به مقدار خیلی کم باعث افزایش فشار خون می گردد، برای همین برای کسانی که دچار پرفشاری خون هستند، تاثیر مناسبی ندارد. علاوه بر آن قهوه موجب دفع مقدار کمی کلسیم در بدن می شود که پس از مصرف اضافه آن ممکن است موجب پوکی استخوان گردد. از عوارض قهوه و اضافه استفاده کردن از قهوه می تواند با اثر گذاشتن بر روی سیستم عصبی مانع خواب و تحریک پذیری شما گردد و همچنین در پاره ای گزارش ها، رفلاکس و بازگشت اسید معده و سوزش معده در افراد مستعد دیده شده است.
قهوه همچون چای دارای مقداری تامین است؛ بنابراین کسانی که دچار کم خونی فقر آهن هستند باید ۱ ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از آن قهوه را بنوشند. همچنین چون قهوه بر سیستم عصبی اثر می گذارد، کاهش مصرف و یا عدم مصرف آن در طول دوران بارداری بهتر است. چنانچه خانمی دچار سقط های مکرر و یا مشکلات باروری است باید مصرف آن را به طور کامل قطع کند.
چه افرادی باید در مصرف قهوه احتیاط کنند؟
کافئین بلافاصله پس از مصرف موجب افزایش گذراى فشار خون و افزایش دفع کلسیم می شود بنابراین افراد مبتلا به پرفشاری خون در برابر آن آسیب پذیرترند، همچنین مصرف زیاد قهوه در دوران باردارى مى تواند خطر سقط جنین را بالا ببرد.مصرف بیش از حد قهوه به هنگام ورزش باعث کمتر شدن خون رسانی به ماهیچه های قلب می شود و کارایی ورزشکاران را پایین می آورد.
در ایران حدود هزاران سال پیش، حکیم ابوعلی سینا در کتاب خود، شرح جامعی از خواص قهوه داده است. قهوه از منظر طب سنتی، طبیعتی سرد و خشک دارد و دارای برخی خواص درمانی است.قهوه از دید طب ایرانی محرک است و هضم غذا را آسان می کند، همچنین تب بر، ادرارآور، ضدعفونی کننده، نشاط بخش، ضد آلزایمر، ضد پارکینسون، کاهش دهنده وزوز گوش و عاملی مفید برای پیشگیری از بیماری دیابت است و علاوه بر افزایش مقاومت بدن در فعالیت های سنگین (مانند ورزشهای استقامتی)، به بدن نیرو می دهد. قهوه در درمان سردرد، یرقان، دردهای عصبی، سیاه سرفه، تب یونجه و نیز برای سلامت مغز مفید است.
نوشیدن قهوه مانند راه رفتن روی لبه شمشیر است. شمشیری که یک طرف آن خواص قهوه و طرف دیگر عوارض نوشیدن بیش از حد آن قرار دارد. قهوه یک نوشیدنی محبوب است که محققان به دلیل فواید سلامتی فراوان آن از جمله توانایی آن در افزایش سطح انرژی، کاهش چربی، افزایش عملکرد ورزشی و محافظت در برابر بیماری های مزمن، به طور گسترده آن را مطالعه کرده اند.
به خاطر داشته باشید که برخی از افراد ممکن است نیاز به محدودکردن مصرف قهوه داشته باشند؛ از جمله زنان باردار یا شیرده، کودکان، نوجوانان و افرادی که شرایط سلامت خاصی دارند. با این حال، خواص قهوه با نوشیدن آن در حد اعتدال یعنی حدود سه تا چهار فنجان در روز به خوبی تاثیرش را بر بدن شما می گذارد و نیاز شما به نوشیدن قهوه را برطرف می کند.