بابونه از حدود 5 هزار سال پیش به شکل دمنوش، عصاره گیاهی یا گل خشک استفاده می شده و اعتقاد بر این بوده که این گیاه آرامش، نشاط، جوانی و طول عمر به همراه می آورد.این گیاه به خانواده کاسنیان یا مرکبان تعلق دارد و بومی اروپای غربی و آفریقای شمالی است، اگرچه امروز در همه نقاط معتدل جهان رشد می کند. دو گونه این گیاه یعنی بابونه رومی (بابونه شیرازی) و بابونه آلمانی بسیار رایج بوده و در مصارف دارویی استفاده می شوند.
گیاه بابونه در اشکال مختلفی وجود دارد. مطالعات مختلف نشان می دهد گونه های آلمانی و رومی بابونه غلظت قوی تری از ترکیبات مفید و مواد مغذی را دارند. علاوه بر طعم و دسترس پذیری بالای چای بابونه، این ماده به خاطر مزایایی که دارد سال هاست که تحسین می شود. وجود فلاونوئیدها و سایر آنتی اکسیدان های قدرتمند تأثیر بسیار زیادی بر روی بدن خواهد داشت.
خواص منحصر به فرد دم کرده گل بابونه
خواص منحصر به فرد این گیاه از ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در آن نشات گرفته است که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره خواهیم کرد.
- 1. منبع عالی آنتی اکسیدان ها
گل بابونه دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی گروه ترپنوئیدها از جمله کامازولن و استیلن می باشد که به خصوص در روغن ضروری این گیاه بیشتر یافت می شود.
ترکیبات فنلی از جمله فلاونوئیدهای آپی ژنین، کوئرستین، پاتولتین و گلوکوزیدهای مختلف از دیگر آنتی اکسیدان های بابونه هستند که با کاهش آسیب ناشی از رادیکال های آزاد و جلوگیری از جهش سلولی به تسکین التهاب کمک می کنند، برخی دیگر از فواید این آنتی اکسیدان ها عبارتند از:
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش اختلالات خلق و خو
- کاهش درد و ورم
- سلامت پوست، مو، ناخن ها
- سلامت دندان
- سلامت چشم ها
- 2. اضطراب و افسردگی
بابونه چه به صورت دمنوش، روغن ضروری، تنتور و یا هر فرم دیگری مصرف شود برای کاهش استرس و آرامش بدن مفید بوده و به عنوان یک ماده ضد افسردگی و ضد اضطراب شناخته شده است، به همین دلیل از بخار روغن ضروری آن در محصولات آروماتراپی و شمع ها استفاده شود. پزشکان هم از بابونه برای رفع علائم اضطراب و استرس مزمن ناشی از هیستری، کابوس، بی خوابی و مشکلات گوارشی مختلف استفاده می کنند. برای درمان اضطراب بخار ترکیب روغن بابونه و اسطوخودوس را در فضای اتاق پخش کنید. برای درمان افسردگی روغن بابونه و روغن گل محمدی را با هم ترکیب و به آب حمام اضافه کنید، این ترکیب را استنشاق کرده یا رایحه آن را در فضای منزل پخش کنید.
- 3. هضم و گوارش
بابونه از قدیم برای درمان مشکلات گوارشی مختلف از گاز و سوء هاضمه گرفته تا رفلاکس اسید، اسهال، بی اشتهایی، بیماری ماشین، تهوع و استفراغ استفاده می شده است.
از دیگر خواص بابونه برای معده و روده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عصاره بابونه برای کاهش دوره اسهال و کولیک کودکان مفید است
- روغن بابونه خاصیت ضد اسپاسم دارد و به کاهش گرفتگی، یبوست و دیگر دردهای معده کمک می کند
- خاصیت ضد باکتریایی دارد و فعالیت های باکتری اچ پیلوری و سایر باکتری های عامل زخم معده را کاهش می دهد
- باعث کاهش اسیدیته معده می شود و از بروز زخم معده جلوگیری می کند
- برای کاهش اسپاسم عضلانی و درمان اختلالات مختلف التهابی گوارشی مانند بیماری التهاب روده مفید است
با آرامش مغز و عصب واگ روده به کاهش علائم بیماری های مزمن روده مانند نشت روده، سندرم روده تحریک پذیر و غیره کمک می کند
- 4. بارداری
گفته شده بابونه در موارد زیر به بهبود حال زنان باردار کمک می کند:
- درمان تهوع و بیماری صبحگاهی
- کاهش علائم مشکلات گوارشی همچون گاز و غیره
- دردهای رایج دوران بارداری
- آرامش بدن و ذهن بعد از زایمان
جالب است بدانید در مکزیک بعد از زایمان به خانم ها چای بابونه داده می شود تا عضلات شکمی آن ها شل شده و بهتر استراحت کنند. با این حال توصیه می شود حتما قبل از استفاده این گیاه دارویی و هر دارو یا مکمل دیگر با پزشک خود مشورت کنید.
- 5. ضد التهاب و ضد درد
شاید باورتان نشود اما از بابونه به عنوان آسپرین گیاهی و مسکّن طبیعی برای کاهش درد، احتقان، ورم و قرمزی به خصوص در موارد زیر استفاده می شود:
- کاهش ورم صورت
- تسکین تحریکات پوستی
- درمان دندان درد
- کاهش درد ناشی از عفونت و بیماری های زمینه ای التهابی
- تسکین درد میگرن
- درمان دردهای آرتریت، آسیب دیدگی ها، کمر درد
- درد ناشی از تب
بنابراین عجیب نیست که نام عصاره بابونه اغلب در میان مواد مورد استفاده در محصولات مختلف مانند لوسیون صورت یا بدن، خمیر دندان و صابون ها دیده می شود.
- 6. ضد سرطان
از دیگر خواص جادویی بابونه می توان به مهار رشد تومورهای سرطانی اشاره کرد که از آنتی اکسیدان آپی ژنین موجود در این گیاه نشات گرفته و به خصوص برای سرطان پوست، پروستات، سینه و تخمدان مفید است.
- 7. احتقان عفونت تنفسی
بابونه در بسیاری از اسپری های بینی استفاده شده زیرا با عفونت ها مقابله کرده و دمنوش آن به کاهش احتقان مخاط و علائم سرماخوردگی، عفونت ناشی از آنفلوآنزا و سینوس ها کمک می کند.
برای کاهش التهاب غشای مخاطی، دهان و گلو توصیه می شود بخار عصاره بابونه را استنشاق کرده یا چای و عصاره آن را غرغره کنید.
- 8. سلامت دهان و دندان
بابونه به دلیل خواص ضد میکروبی، ضد التهابی و ضد باکتریایی اثر خوبی روی عفونت های مختلف باکتریایی، درمان حفره دهان و سلامت دندان ها و لثه ها دارد و در بسیاری از دهانشویه ها استفاده می شود.
از فواید این گیاه می توان به تسکین و درمان موارد زیر اشاره کرد:
- درد ناشی از زخم های سرطانی
- دندان درد
- جراحات
- از بین بردن باکتری های مضر دهان
- التهاب لثه
- پلاک دندان
- 9. سلامت قلب
فلاون های موجود در چای بابونه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و به کاهش فشار خون، کلسترول بد خون و تری گلیسیرید کمک می کنند. مصرف بابونه مرگ و میر ناشی از بیماری عروق کرونری در مردان مسن و انسداد قلبی را کاهش می دهد.
- 10. دیابت و قند خون
به نظر می رسد دمنوش بابونه برای دیابتی ها مفید است، از جمله فواید این دمنوش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش قند خون ناشتا
- جلوگیری از افزایش قند خون بعد از غذا
- کاهش آسیب سلول های پانکراس که معمولا به دلیل افزایش مزمن قند خون رخ می دهد
- کاهش کلسترول در بیماران دیابتی
- 11. بی خوابی
بابونه یکی از محبوب ترین روش های خانگی برای درمان بی خوابی و بهبود کیفیت خواب است که از خاصیت آرامش بخش و ضد اضطراب این گیاه سرچشمه می گیرد. گفته شده آپی ژنین موجود در این گیاه به گیرنده های خاصی در مغز وصل شده و با ایجاد خواب آلودگی به درمان بی خوابی کمک می کند. توصیه می شود قبل از خواب دمنوش بابونه بنوشید تا سریع به خواب رفته و کمتر از خواب بپرید. همچنین می توانید 2 تا 4 قطره روغن بابونه، اسطوخودوس و روغن نعناع را ترکیب کرده و روی شقیقه های خود بمالید.
- 12. قاعدگی و پریود
بابونه به کاهش علائم آزار دهنده دوران قاعدگی کمک می کند. 2 قطره روغن بابونه، مریم گلی، ریحان و رزماری را ترکیب کرده و با کمک حوله گرم و مرطوب روی شکم خود قرار دهید.
- 13. خواص بابونه برای پوست و مو
یکی از مهم ترین خواص بابونه کمک به درمان و تسکین بسیاری از مشکلات پوستی است، از جمله:
- تحریکات خفیف پوستی
- آفتاب سوختگی
- بثورات پوستی
- افزایش سرعت بهبود زخم و جراحات و از بین بردن جای زخم
- کاهش علائم اگزما
- مقابله با ویروس ها و باکتری هایی همچون استافیلوکوکوس اورئوس که عامل عفونت های استاف هستند
- کاهش التهاب پوست
- جوش و آکنه، جوش ناشی از پوشک
- عفونت و لک اطراف چشم
- خشکی و قرمزی پوست
- مقابله با پیری پوست و کاهش علائمی همچون لکه ها و خطوط ریز
- علائم نقرس، کبودی، سوختگی
- درمان شوره سر
- درمان سریع آبله مرغان
خواص ذکر شده از خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی بابونه نشات می گیرد و کمک می کند تا پوست سالم و صاف داشته باشید.
مقدار مصرف :
یک قاشق مرباخوری (حدود 5 گرم) در یک فنجان آب جوش دم کرده (پس از 3 دقیقه) 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید.
کرم موضعی : 2 تا 3 بار در روز ، هر بار کمی کرم ، روی موضع مالیده شود.
عوارض جانبی :
ممکن است به طور نادر واکنش های خفیف آلرژیک بروز نماید و در صورت مصرف بیش از اندازه ممکن است سردردـ پیدایش زخم در دهان ـ ورم چشم ـ تعریق زیاد بروز می کند.
به دلیل خاصیت رقیق کنندگی خون ، بیمار حداقل 7 روز قبل از عمل جراحی مصرف گیاه را قطع کند.
