لیمو ترش یا به اختصار لیمو، میوه درخت لیمو و از مرکبات است. اگرچه بخصوص در آشپزی از پوست و گوشت لیمو استفاده می شود، اما لیموها را بیشتر به علت آب آن ها پرورش می دهند. لیموها حاوی مقدار زیادی اسید سیتریک هستند که موجب طعم ترش آن ها می گردد. در واقع لیموترش درختچه ای است که بلندی آن به چهارمتر می رسد و کشت آن فقط در مناطق گرمسیر امکان دارد (آب و هوا مدیترانه ای). شاخه هایش بلند و برگهایش پهن و سبز مات و بیضوی است. دمبرگها واضح و اندکی بالدارند. گلهایش از درون سفید و از بیرون ارغوانی است. به غایت معطرند. گل آوری آن عملاً مداوم است (لیموترش تنها درختی است که تقریباً همیشه میوه و گل و برگ دارد). میوه اش بیضوی شکل است که در اواخر پاییز و اوایل زمستان آبدارتر می باشد.
لیمو گاهی زرد و یا سبز است و بی شک مطلوب ترین میوه از یک درخت همیشه سبز است که در اصل در آسیا یافت می شود. کل میوه، با پالپ، پوستش، مزه اش و آب لیمو برای آشپزی و همچنین اهداف غیر آشپزی مورد استفاده قرار می گیرند. آب لیمو اغلب برای لیموناد و سایر نوشیدنی های لیمویی استفاده می شود که طعم و خوشمزگی اش غیرقابل انکار است. هنگامی که بحث ارزش تغذیه ای لیمو پیش می آید، آب لیمو حاوی 6% اسید سیتریک است که طعم آن را ترش کرده و حاوی ویتامین C، کلسیم، فولات، ویتامین B5 ،B3 ،B1 و B2، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی و همچنین شکر، کربوهیدرات، فیبر غذایی، چربی و پروتئین است؛ به همین دلیل لیمو به عنوان یک میوه معجزه آسا محسوب می شود.
ارزش غذایی لیمو ترش
لیموترش ها حاوی چربی و پروتئین بسیار کمی هستند. آن ها عمدتا شامل کربوهیدرات (10٪) و آب (88 تا 89٪) هستند. یک لیموترش متوسط فقط حدود 20 کالری دارد. مواد مغذی موجود در 1/2 فنجان (100 گرم) لیموترش خام و پوست کنده عبارتند از :
- کالری موجود در پوست لیموترش : 3
- کالری موجود در یک عدد لیموترش کامل (حدود 58 تا 84 گرم) : 17 تا 24
- کربوهیدرات ها: کربوهیدرات های موجود در لیموترش ها عمدتا از فیبرها و قندهای ساده مانند گلوکز، فروکتوز و ساکاروز تشکیل شده اند.
- فیبر: فیبر اصلی موجود در لیموارش ها پکتین است. فیبرهای محلول مانند پکتین می توانند با کند کردن هضم قند و نشاسته سطح قند خون را کاهش دهند. فیبرهای رژیمی بخش مهمی از رژیم غذایی سالم هستند و با مزایای متعدد سلامتی مرتبط می باشند.
- ویتامین ها و مواد معدنی : ویتامین C : یک ویتامین و آنتی اکسیدان ضروری برای عملکرد سیستم ایمنی و سلامت پوست است پتاسیم : رژیم غذایی سرشار از پتاسیم می تواند سطح فشار خون را کاهش داده و تاثیرات مثبتی بر سلامت قلب داشته باشد ویتامین B6 : گروهی از ویتامین های گروه B مانند B6 در تبدیل غذا به انرژی نقش دارند.
سایر ترکیبات گیاهی لیموترش
ترکیبات گیاهی موجود در لیموترش و سایر مرکبات ممکن است اثرات مفیدی بر سرطان، بیماری های قلبی عروقی و التهاب داشته باشند. ترکیبات اصلی گیاهی موجود در لیموترش عبارتند از :
- اسید سیتریک: اسید سیتریک فراوان ترین اسید آلی موجود در لیموترش هاست که می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
- هسپریدین : این آنتی اکسیدان ممکن است عروق خونی شما را تقویت کرده و از تصلب شرایین جلوگیری کند.
- دیوسمین: آنتی اکسیدان مورد استفاده در برخی از داروها که بر سیستم گردش خون تاثیر می گذارد، باعث تقویت ماهیچه ها و کاهش التهاب مزمن در عروق خونی می شود
- اریوسیترین : این آنتی اکسیدان در پوست لیموترش و آب آن یافت می شود
- لیمونن :که به طور عمده در پوست لیموترش یافت می شود، جز اصلی اسانس لیمو و عطر مشخص لیموست. به صورت جداگانه می تواند سوزش سر دل و رفلاکس معده را تسکین دهد
بسیاری از ترکیبات گیاهی موجود در لیموترش در آب آن یافت نمی شوند بنابراین توصیه می شود بیشتر از میوه – به استثنای پوست آن – استفاده کنید.
فواید و مزایای لیموترش برای سلامتی بدن
لیمو ترش خواص فراوانی برای سلامتی دارد. لیمو ترش سرشار از مواد مغذی و ویتامین ها بوده و می تواند از بدن در برابر بیماری ها محافظت کند. از جمله خواص لیمو ترش می توان به مواردی مانند تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت سلامت قلب، بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی، بهبود فرآیند هضم، از بین رفتن علائم سوءهاضمه، درمان کبد چرب، حفظ سلامت کبد، دفع سموم بدن، از بین بردن درد دندان و ورم لثه، از بین بردن لکه های پوستی، کاهش التهاب، آرام بخشی، افزایش انرژی، کاهش عفونت های ویروسی، درمان آکنه و جوش صورت، درمان ریزش مو، درمان سنگ کلیه، کاهش قند خون، درمان کم خونی و غیره اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از خواص لیمو ترش می پردازیم.
1. برای سلامت قلب مفید است
بیماری های قلبی از جمله حملات قلبی و سکته مغزی شایع ترین علت مرگ در جهان است. مصرف میوه های سرشار از ویتامین C با کاهش خطر بیماری های قلبی مرتبط هستند. سطوح پایین ویتامین C در خون نیز با افزایش خطر سکته مغزی همراه است به ویژه در افرادی که دارای اضافه وزن یا فشار خون بالا هستند. نشان داده شده است که مصرف فیبرهای جدا شده از مرکبات سطح کلسترول خون را کاهش می دهند و اسانس موجود در لیموترش می تواند ذرات کلسترول LDL را از اکسیده شدن محافظت کند. مطالعات اخیر روی موش ها نشان می دهد که ترکیبات گیاهی هسپریدین و دیوسمین ممکن است اثرات مفیدی بر برخی عوامل خطر اصلی برای بیماری های قلبی داشته باشند.
2. از سنگ کلیه پیشگیری می کند
اسید سیتریک موجود در لیموترش ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهد. برخی از مطالعات نشان داده اند که آب لیموترش و لیموناد می توانند در پیشگیری از سنگ کلیه موثر باشند اما سایر مطالعات هیچ تاثیری پیدا نکرده اند. وجود مقادیر بالای اسید سیتریک در آن است که موجب افزایش حجم و PH ادرار شوه و از این طریق می تواند به پیشگیری و درمان سنگ کلیه کمک کند. مصرف ترکیب سیر و لیمو ترش یک گزینه درمانی مناسب برای درمان سنگ کلیه و عفونت های کلیه مفید است.
3. از کم خونی پیشگیری می کند
کم خونی اغلب ناشی از فقر آهن است و بیشتر در زنان قبل از یائسگی ایجاد می شود. لیموترش ها حاوی مقادیر کمی آهن هستند اما منبع بسیار خوبی از ویتامین C و اسید سیتریک بوده و می توانند جذب آهن از غذاهای دیگر را افزایش دهندو ممکن است به جلوگیری از کم خونی کمک کند. با این حال، مصرف زیاد ویتامین C می تواند مشکلات گوارشی را در افرادی که مکمل های آهن مصرف می کنند ایجاد کند. به همین دلیل بهتر است آهن را از منابع غذایی مانند جگر گاو، عدس، کشمش، لوبیای خشک، گوشت حیوانات و اسفناج تامین کنید. چکاندن اندکی آب لیموترش تازه روی سالاد بیبی اسفناج می تواند به حداکثر میزان مصرف آهن و ویتامین C کمک کند.
4. خطر سرطان را کاهش می دهد
لیموترش ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان سینه کمک کند. تصور می شود که این امر ناشی از ترکیبات گیاهی مانند هسپریدین و لیمونن موجود در آن باشد. لیمو ترش سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان ها است که می توانند موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و همچنین موجب خنثی سازی و از بین رفتن رادیکال های آزاد موجود در بدن که از عوامل ایجاد کننده سرطان ها هستند، می شوند. لیمو ترش از مرکباتی است که یک معجزه در کشتن سلول های سرطانی است و قدرتی ۱۰۰۰۰ بار قوی تر از شیمی درمانی دارد.
5. خواص لیمو ترش برای کبد
اسید سیتریک موجود در لیمو ترش موجب افزایش تولید صفرا در کبد می شود و از این طریق می تواند به سم زدایی از سموم بدن کمک کند. از دیگر خواص لیمو ترش این است که لیمو ترش منبعی غنی از ویتامین C بوده که به شکستن الکل در کبد کمک می کند. یکی از موادی که می تواند از کبد محافظت کرده و به حفظ سلامت کبد کمک کند، هسپریدین است و لیمو ترش حاوی هسپریدین است. از همین رو متخصصان تغذیه توصیه می کنند که برای بهره مندی از این خواص لیمو ترش، لیمو ترش را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
6. پاکسازی صورت از لک های پوستی
آب لیمو ترش فواید بسیار زیادی برای پوست صورت دارد که یکی از این فواید از بین بردن لک های روی پوست صورت است. جالب است بدانید آب لیمو ترش علاوه بر رفع لک ها روی پوست صورت می تواند باعث سفیدتر شدن پوست نیز شود. برای این منظور و تاثیرگذاری حداکثری روی لک های پوست صورت باید از ماسک آب لیمو ترش استفاده کنید. برای تهیه ماسک لیمو ترش آب یک لیمو ترش تازه را بگیرد ، سپس با یک پنبه یا پارچه تمیز آنرا روی لک های صورت بزنید و به آرامی ماساژ دهید. پس از اینکه تمام لک های صورت را با ماسک لیمو ترش ماساژ دادید اجازه دهید ماسک ۳۰ دقیقه روی پوست صورت بماند سپس آنرا با آب سرد بشویید. نکته مهم در مورد این ماسک این است که پس از استفاده از آب لیمو ترش روی پوست صورت نباید از منزل خارج شوید و به هیچ وجه نباید در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرید.
7. کاهش خطر سکته مغزی
بر اساس مطالعه ای در سال 2012، فلاونوئیدهای موجود در مرکبات به کاهش خطر سکته مغزی (ایسکمی مغزی) در زنان کمک می کنند. مطالعه داده های تقریبا 70 هزار زن در طول 14 سال نشان داد کسانی که مرکبات بیشتری می خورند 19 درصد کمتر از زنانی که کمترین میزان مصرف را دارند دچار سکته مغزی ایسکمیک می شوند. سکته ایسکمیک یا انسدادی متداول ترین نوع سکته مغزی است. این عارضه هنگامی رخ می دهد که لخته خون مانع جریان خون به مغز شود. یک مطالعه جمعیتی در سال 2019 نیز نشان داد مصرف منظم و طولانی مدت مواد غذایی حاوی فلاونوئید می تواند در محافظت در برابر سرطان و بیماری های قلبی عروقی کمک کند، همچین این مطالعه نشان داد افراد سیگاری یا گروهی که زیاد الکل می نوشند کمتر از منافع این میوه بهره مند می شوند. مصرف پتاسیم به کاهش خطر سکته مغزی کمک کند.
8. فشار خون
یک مطالعه در سال 2014 نشان داد زنان در ژاپن که به طور منظم راه می روند و هر روز لیموترش مصرف می کنند نسبت به افرادی که این کار را انجام نمی دهند فشار خون کمتری دارند. برای شناسایی نقش لیموترش در این بهبود و کشف اینکه آیا لیموترش می تواند به کاهش فشار خون کمک کند یا خیر از آنجا که پیاده روی روزانه می تواند فشار خون را کاهش دهد تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
خواص بی نظیر قهوه با لیمو ترش
