به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از همشهری آنلاین، روزنامه شرق نوشت: هفته گذشته آمریکا مدعی اقدامی تحریک آمیز از سوی شناور ایرانی در اطراف ناو آمریکایی شد. سه روز بعد سپاه پاسداران در بیانیه ای روایت خود از این درگیری را منتشر کرد. به دنبال این ماجراها، دونالد ترامپ توییت کرد که «من به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده ام به سمت همه قایق های ایرانی که قصد مزاحمت برای کشتی های ما را دارند، شلیک و آنها را نابود کنند».
این توییت البته با واکنش ایران مواجه شد. وزارت خارجه، سفیر سوئیس را احضار کرد و «مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به تهدیدات نیروهای آمریکایی از جمله حضور و اقدامات غیرقانونی و بی ثبات ساز ناوگان دریایی آن کشور در نزدیکی آب های شمالی خلیج فارس و سواحل ایران طی یادداشتی جهت انعکاس به مقامات آمریکایی به وی ابلاغ شد».
این ماجرا موجب برخی تحلیل ها مبنی بر افزایش احتمال درگیری بین ایران و آمریکا شد. درحالی که آمریکا حدود شش ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری را در پیش دارد، این سؤال بزرگ مطرح است که آیا درگیری احتمالی بین ایران و آمریکا به نفع ترامپ است یا سبد رأی او را خالی می کند. همچنین این سؤال در مورد ایران قابل طرح است.
این مبحث را با کوروش احمدی، دیپلماتی که سال ها مأمور وزارت خارجه در نیویورک و مقر سازمان ملل بوده و تحولات این کشور را بررسی می کند، در میان گذاشتیم. احمدی معتقد است «اگر عزمی در دو طرف برای یافتن راه حلی از طرق دیپلماتیک، مثلا فعال کردن برخی میانجی ها، شکل نگیرد، متأسفانه باید پذیرفت که دیر یا زود آن اشتباه تاکتیکی که نباید رخ دهد، رخ خواهد داد؛ برخوردی که هم می تواند محدود باشد و هم می تواند نامحدود باشد و درهرحال بسیار خسارت زا».
- به نظر می رسد ایران و آمریکا در بستر تنش، رابطه خود را ادامه می دهند؟ گویا اینکه این دو کشور به بهانه های متفاوتی با یکدیگر دچار چالش شوند، به یک امر معمول تبدیل شده است. با این گزاره موافقید؟
تحریم ها و بحث «فشار حداکثری» یکی از دلایل اصلی و بلافصل تنش موجود است. مادامی که این سیاست آمریکا علیه ایران ادامه دارد، طبعا زمینه تنش نیز موجود است. آمریکا باید بپذیرد که تحریم ها را لغو کند و به تضییقات موجود علیه ایران خاتمه دهد و ایران نیز به شکلی از اشکال نشان دهد که آماده است به عنوان عمل متقابل در جهت حداقلی از تنش زدایی در روابط با آمریکا حرکت کند. در صورتی که چنین تفاهمی حاصل نشود، زمینه برای تنش از میان نخواهد رفت و ادامه این وضع نیز بسیار پرریسک و پرخطر است. بالاخره در یکی از این ادوار تنش و تقابل و حوادث و رویارویی های خطرناک ممکن است از یکی از طرفین اشتباهی سر بزند و کنترل از کف برود. این اشتباه می تواند یک اشتباه انسانی در سطوح پایین باشد یا اشتباه محاسبه راهبردی در سطوح بالاتر. اشتباه محاسبه راهبردی خاص در این شرایط ویژه می تواند این باشد که طرفین به خاطر کرونا یکدیگر را بی علاقه به جنگ بپندارند. هر برخوردی برای طرفین بسیاربسیار خسارت بار خواهد بود.
- در جدیدترین اتفاق، یعنی نزدیکی دو شناور ایرانی و آمریکایی، بحث بر سر احتمال درگیری بین ایران و آمریکا افزایش یافته است. به نظر شما درگیری احتمالی برای آمریکایی که حدود شش ماه تا انتخابات فاصله دارد، چقدر می تواند مناسب باشد؟
در مورد حادثه اخیر، تمرکز بر روایت های دو طرف هم مهم است. آمریکا مدعی است که «مزاحمت» در ۲۷ فروردین از جانب ایران رخ داده و سپاه در مقابل در ۳۱ فروردین اعلام کرد که نیروی دریایی آمریکا در ۱۸ و ۱۹ فروردین سد راه یک کشتی ایرانی شده بود. به عنوان یک قاعده کلی، رئیس یک کشور، به ویژه در آستانه یک انتخابات مشکل می تواند بپذیرد که ضعیف یا اهل مماشات به نظر آید. صرف نظر از اینکه در ذهن ترامپ چه می گذرد و آیا او میل به جنگی در این شرایط دارد یا نه، مسئله این است که اگر ضعیف به نظر آید، حربه نیرومندی به دست رقبای انتخاباتی اش داده تا علیه او اقدام کنند. از این قاعده کلی که بگذریم، در ارتباط با رابطه بین جنگ و موقعیت سران کشورها همیشه این فرضیه وجود داشته که جنگ با دشمن خارجی حداقل در کوتاه مدت می تواند برای یک رئیس کشور مفید باشد. ترامپ خود در دوره اوباما، چندبار اوباما را متهم کرده بود که قصد دارد از طریق جنگ خارجی موقعیت خود را تحکیم کند. چنین سابقه ذهنی ای را از ترامپ سراغ داریم. البته در شرایطی که به ویژه آمریکا با بحران همه جانبه کرونا مواجه است، قاعدتا یک جنگ خارجی بر دشواری های او خواهد افزود. از سوی دیگر برخی نیز معتقدند که برخوردی نظامی در خلیج فارس می تواند به رفع بحران سقوط قیمت نفت نیز که برای ترامپ و لابی های مرتبط با او مهم است، خاتمه دهد.
- درگیری احتمالی در مورد ایران چطور؟ آیا برای ایران در شرایط فعلی درگیری نظامی می تواند از منظر جهانی مفید باشد؟
به اعتقاد من، جنگ در هر حال، به ویژه در شرایط کنونی بسیار خسارت بار خواهد بود. قطعا نیروهای نظامی ما از توانایی کافی برای واردکردن خسارات زیادی به آمریکا برخوردار هستند اما ایران نباید خود را درگیر یک جنگ جبهه ای و متقارن با آمریکا کند. خطر برخوردهای نامتقارن هم این است که به سرعت می توانند به جنگ متقارن ارتقا یابند.
- اتفاقاتی مانند آنچه هفته گذشته در خلیج فارس رخ داده، در یک سال اخیر بیشتر شده است؛ از درگیری بر سر نفت کش ها در تابستان گذشته تا نزدیکی شناورها در هفته گذشته. یا حوادثی که اخیرا در عراق رخ می دهد. این گونه حوادث چقدر صبوری دو طرف را تحریک می کند؟ برای آمریکا خط میزان صبوری کجاست؟
درست است. این دست اتفاقات از اردیبهشت ۹۸ به این سو فراوان روی داده و آمریکا هم همیشه به ناحق ایران را متهم کرده است. اگر عزمی در دو طرف برای یافتن راه حلی از طرق دیپلماتیک، مثلا فعال کردن برخی میانجی ها، شکل نگیرد، متأسفانه باید پذیرفت که دیر یا زود آن اشتباه تاکتیکی که نباید رخ دهد، رخ خواهد داد؛ برخوردی که هم می تواند محدود باشد و هم می تواند نامحدود باشد و در هر حال بسیار خسارت زا.
- توییت ترامپ مبنی بر واکنش به حمله را چقدر جدی می دانید؟
توییت ترامپ به یک «اخطار» تفسیر شده است. اینکه آیا در پی این «اخطار»، «قاعده مواجهه» یا rules of engagement هم از کانال فرماندهی نرمال تغییر کرده یا خیر، مشخص نیست. مطابق قواعد موجود، شناورهای نیروی دریایی آمریکا تنها اجازه دارند در برابر تهدید جدی علیه جان پرسنل یا ادواتشان شلیک کنند. این شناورها تاکنون به صرف «مزاحمت» مجاز به شلیک نبوده اند. بااین حال، باید در نظر داشت که ترامپ با این «اخطار» دست به ریسک بزرگی زده است. به این معنی که عدم واکنشی در برابر «مزاحمت»های ادعایی در آینده برای ترامپ به لحاظ سیاسی خسارت بار خواهد بود. در این رابطه همچنین خوب است طرفین به مفاد کنوانسیون بین المللی جلوگیری از تصادم در دریا (COLREGS) که حدود ۱۵۰ کشور، از جمله ایران و آمریکا، عضو آن هستند نیز توجه داشته باشند.
