قدومه طبیعتی گرم و تر دارد. از خواص قدومه می توان به رفع سرفه، درمان نقرس، رفع التهاب، رفع مشکلات کبدی و… اشاره کرد. از خواص قدومه و بارهنگ برای تهیه چهارتخمه استفاده می شود. این گیاه دانه های ریزی دارد و به راحتی به عنوان دمنوش، ادویه طبیعی، شربت و… قابل استفاده است.
تخم بارهنگ اگر در آب ریخته شود، لعاب تولید می کند و این لعاب برای نرم کردن سینه، بعنوان تب بر، معرّق، مدّر، ضد اسهال خونی ، ضد روماتیسم و همچنین برای رفع اختلالات کلیه به کار می رود.
همچنین از گیاه بارهنگ برای معالجه کولیک، مالاریا، سرفه و آسم برونشیتی و در موارد بیماری های مثانه و سوزاک استفاده می شود و ریشه و برگ و تخم بارهنگ به طور کلی قابض است و اثر نرم کننده دارد، خون را تصفیه می کند و برای اسهال های ساده اثربخش است.
مضمضه کردن دم کرده ریشه بارهنگ با آب برگ آن برای کاهش ورم مخاط دهان و تسکین درد دندان مفید است و آشامیدن فرآورده های دارویی بارهنگ به خصوص دمکرده تخم آن در موارد خونروی های ریوی، وجود خون در اخلاط، بیماری کبدی، زردی و برگرداندن غذا و جوشانده تخم بارهنگ در رفع بیماری های التهاب کلیه، مثانه و مخصوصا وجود خون در ادرار مفید است. در این مقاله از ساعد نیوز به معرفی این گیاه برای درمان سرفه می پردازیم.
گیاهشناسی قدومه
قدومه در زبان فارسی تاجیکی با نام چشم بلبل شناخته می شود. تودری و گیاه آوازخوان ها نیز سایر نام های این گیاه است. نام علمی آن Alyssum است. در ایران دو نوع قدومه شهری و شیرازی وجود دارد. قدومه شهری ظاهری کوچک تر نسبت به قدومه شیرازی دارد.
این گیاه به صورت یکساله و چندساله رشد می کند و ارتفاع آن به ۶۰ سانتی متر نیز می رسد. گل های این گیاه کوچک و به رنگ زرد هستند و بیشتر در کنار جاده ها رشد می کنند.
برگ های این گیاه به صورت کشیده، نوک تیز و قاشقی شکل هستند و در نیمه بالایی برگ های این گیاه، دندانه های کوچکی وجود دارد. دمبرگ های این گیاه دارای پرز و کرک هستند. گیاه قدومه شیرازی میوه ای به نام خورجینک دارد و زمانی که این میوه می رسد، به رنگ قرمز در می آید.
دانه های این گیاه گرد و پهن است و دارای خواص دارویی هستند. زمانی که میوه رسیده است، دانه های آن جمع آوری می شود. ترکیباتی مانند گلوکز اینولاتی و گوگرد درون دانه های این گیاه وجود دارد که خواص منحصر به فردی به آن می دهند.
گیاه قدومه دارای شاخه های منشعب و برگ های پرزی است. این گیاه میوه ای به نام خورجینک دارد. خورجینک در حالت رسیده، قرمز رنگ است. مهمترین بخش قدومه، دانه های آن است. از دانه های آن برای مصارف دارویی استفاده می شود. دانه ها به رنگ خاکستری هستند و ظاهری گرد دارند. همچنین پوششی نازک و لیزابی آن ها را احاطه کرده است. دانه های قدومه حاوی ترکیبات گوگرددار و گلوکز اینولاتی هستند.
در ایران این گیاه در ارتفاعات زاگرس و استان کهگیلویه و بویراحمد رشد می کند.
خاصیت قدومه برای سرفه و خلط سینه
یکی از مهمترین خواص قدومه برای سرفه ، التهاب گلو و نرم کردن سینه است. از گذشته از این گیاه در طب سنتی برای درمان سرفه استفاده شده است. امروزه نیز کاربرد خواص قدومه برای درمان مشکلات تنفسی، بسیار زیاد است. این گیاه خلط آور است و سینه را نرم می کند. از خواص قدومه برای سرفه خونی و خشک نیز استفاده می شود. همچنین از خواص قدومه و بارهنگ همراه با تخم مرو و به دانه برای تهیه چهارتخمه استفاده می کنند.
از قدومه عمدتاً به عنوان نرم کننده سینه، برطرف کننده سرفه و ملین استفاده می شود. در طب گذشته از قدومه به عنوان خلط آور و ضدالتهاب استفاده می کرده اند. یکی از خواص قدومه شیرازی درمان سرفه های خشک و خونی است. رای بازشدن صدا برای آواز و رفع التهابات گلو، مقداری از قدومه را در آب جوش و کمی نبات دم کرده، جرعه جرعه مصرف نمایید. برای خروج اخلاط غلیظ از ریه و سینه ابتدا بایستی قدومه را خیسانده و سپس جوشانده آن را در کیسه ای کوچک ریخته، داخل خمیر بگذارید و خمیر را بپزید آن گاه میل کنید. همچنین میتوانید قدومه را با عسل مخلوط کرده و روزی یک قاشق مرباخوری با کمی آب گرم بنوشید.
روغن معطر استخراج شده از قدومه حاوی ترکیب های سولفور است که وقتی با غشاء مخاطی دهان و گلو تماس پیدا می کند می تواند واکنش رفلاکسی ایجاد کند. این امر، به نوبه ی خود، جریان خون به سمت گلو و نایژه ها را افزایش می دهد و خارج کردن مواد مخاطی آزار دهنده از آن ها را راحت تر می سازد.
بنابراین، ممکن است این گیاه اثر مرطوب کننده ای بر سرفه، خارش گلو و التهاب داشته باشد.
به علاوه، این گیاه خواص خلط آور دارد و می توان از آن برای درمان التهاب حنجره ، خشکی گلو، یا مشکلات مربوط به صدا که از التهاب تارهای صوتی و نایژه ها ناشی می شوند استفاده کرد.
عوارض مصرف قدومه شیرازی
مصرف مقادیر زیاد قدومه ممکن است به طور موقتی باعث نفخ و بزرگی شکم شود و حتی خطر انسداد روده را دارد، همچنین بایستی کسانی که بیماری گواتر دارند، از خوردن قدومه خودداری کنند.
خواص و مضرات گیاه قدومه یا تودری
