اشک به راحتی و سلامت چشم ها کمک می کند،.با این حال اشک غیرقابل کنترل یا آبریزش چشم ها می تواند بر سلامت و زندگی روزمره تاثیر بگذارد. آبریزش چشم در هر سنی رایج است که همیشه نشانه ی وضعیت نگران کننده نیست. آبریزش چشم زمانی که چشم ها بیش از حد اشک تولید کنند، اتفاق می افتد. آبریزش چشم می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. معمولا آبریزش چشم ناشی از آلرژی، سرماخوردگی یا گل مژه خود به خود برطرف می شود، با این حال آبریزش چشم می تواند علامت یک عفونت جدی باشد. پزشک می تواند علت آبریزش چشم را تشخیص دهد. در زیر نگاهی دقیق تر به برخی از دلایل خواهیم داشت.
علائم آبریزش چشم چیست؟
میزان آبریزش چشم ممکن است کم یا زیاد باشد و حتی ممکن است همراه با علائم دیگری چون قرمزی چشم، وجود رگ های خونی بزرگ و قابل مشاهده، درد چشم، دردهای تیز، تورم پلک، تاری دید و حساسیت به نور باشد.
دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
ترشح بیش از حد اشک معمولا به دلیل تحریک یا التهاب سطح چشم اتفاق می افتد. چیزهای زیادی می تواند عامل این تحریک یا التهاب باشد از جمله آلرژی ها یا مشکلاتی که برای مژه و پلک رخ می دهد. کسانی که خشکی چشم دارند هم گاهی با اشک ریزی زیاد روبرو می شوند چون چشم سعی می کند با تولید اشک بیشتر با تحریک و خشکی چشم مبارزه کند.
جسمی در چشم، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
وقتی گرد و غبار یا مژه در چشم می رود، چشم اشک بیشتری تولید می کند تا آن را خارج کند. حتی اجسامی که بسیار کوچک هستند و دیده نمی شوند مثل ذرات دوده یا ماده شیمیایی پیاز باعث تحریک چشم می شوند. به محض اینکه مشکل رفع شود، اشک چشم قطع می شود، اما مشکلات دیگری هستند که باعث می شوند چشم اشک بیشتری تولید کند.
خشکی چشم، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
وقتی چشم ها سریع خشک شوند یا بین آب و چربی و مخاط چشم تعادل وجود نداشته باشد اشک کافی در بدن تولید نخواهد شد و «خشکی چشم» اتفاق می افتد. عوامل زیادی باعث این مشکلات می شوند، از جمله می توان به وزش باد و بروز بیماری ها اشاره کرد. این عوامل هرچه باشند چشم با تولید اشک واکنش نشان می دهد.
چشم صورتی – ورم ملتحمه، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
«چشم صورتی» عامل شایع آبریزش چشم است که در دو گروه کودکان و بزرگسالان دیده می شود. این عارضه باعث قرمز یا صورتی شدن یک یا هر دو چشم می شود. خارش چشم و احساس اینکه چیزی مثل شن در چشم ها وجود دارد از علایم چشم صورتی است. عفونت های باکتریایی یا ویروسی شایع ترین علت ورم ملتحمه هستند. عفونت های ویروسی به درمان نیاز ندارند، اما برای عفونت های باکتریایی از قطره های آنتی بیوتیک استفاده می شود.
آلرژی، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
آبریزش و خارش چشم اغلب با سرفه، آبریزش بینی و علایم همیشگی آلرژی همراهند؛ اما ممکن است «آلرژی چشمی» به تنهایی دیده شود. مصرف داروهای آلرژی، قطره ها و اجتناب از محرک ها مثل ذرات گرد و غبار راهکارهای کمک کننده هستند. سرماخوردگی هم موجب آبریزش چشم می شود، اما خارش به همراه ندارد. این یک راه تمایز آلرژی و سرماخوردگی است.گل مژه باعث پر اشک شدن چشم می شود، اما علایم دیگری وجود دارند که بارزترند.
انسداد مجرای اشک، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
به طور طبیعی اشک از غدد اشک بالای چشم ترشح می شود و روی کره چشم پخش و از طریق مجرای اشک در گوشه چشم خارج می شود؛ اما اگر این مجرا بسته شود اشک تجمع پیدا می کند و چشم ها خیس و پر آب می شوند. این مشکل به علل زیادی ایجاد می شود که از آن میان می توان به عفونت، جراحت و حتی بالا رفتن سن اشاره کرد.
بیماری های پلک چشم، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
پلک مثل یک سایه بان است که چشم را تمیز هم می کند. با هر پلک زدن اشک روی چشم پخش می شود و رطوبت اضافی را از روی چشم پاک می کند، اما گاهی پلک ها به درستی کار نمی کنند. ممکن است مژه یا خود پلک به داخل چشم برگردند و چشم را دچار سایش کنند، به این عارضه «آنتروپیون» می گویند. اگر پلک به خارج برگردد به آن «اکتروپیون» می گویند. در این حالت پلک نمی تواند به خوبی سطح روی چشم را تمیز کند. هر دو این مشکلات باعث پر آب شدن چشم می شوند. ممکن است برای درمان دایمی نیاز به عمل جراحی باشد.
خراش چشم، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
کثیفی، ماسه و لنز چشمی می تواند سطح خارجی چشم –قرنیه- را بخراشد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است چشم درد بگیرد، قرمز و پر آب شود و به نور حساسیت پیدا کند. این خراش ها ظرف یک یا دو روز بهبود می یابند، اما مراجعه به پزشک ضروری است. برای جلوگیری از عفونت باید تحت درمان قرار بگیرید.
گل مژه، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
«گل مژه» باعث پر اشک شدن چشم می شود، اما علایم دیگری وجود دارند که بارزترند. تورم، قرمزی، وجود توده دردناک لبه پلک از جمله این علایم هستند. عامل گل مژه باکتری است و ممکن است ظرف چند روز به خودی خود از بین برود. هیچ وقت سعی نکنید گل مژه را بترکانید، با این کار عفونت را پخش می کنید. گذاشتن حوله گرم روی چشم، درد آن را تخفیف می دهد.مشکلات جسمی زیادی منجر به پرآب شدن چشم ها می شوند.
بیماری های مژه، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
تا به حال با موی ابرویی مواجه شدید که به شکل نادرستی رشد کرده است؟ این اتفاق برای مژه هم می افتد. اگر مژه به جای رشد به خارج، به سمت داخل رشد کند، چشم را می ساید. به این عارضه «تریشیازیس» می گویند و ممکن است پس از یک عفونت، جراحت یا مشکلات دیگر بروز کند. برای اینکه از ناراحتی و آبریزش چشم خلاص شوید پزشک مژه را بر می دارد یا آن را در جهت درست هدایت می کند.
بلفاریت، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
این عارضه باعث تورم پلک، معمولا نزدیک مژه ها می شود. چشم می سوزد و دچار آبریزش، قرمزی، خارش و پوسته می شود. عوامل زیادی منجر به «بلفاریت» می شوند که از آن میان می توان به عفونت، روزاسه و آلرژی اشاره کرد. با اینکه بلفاریت معمولا به خودی خود درمان می شود، اما درمان های کمک کننده هم وجود دارند.
بیماری غدد چربی، از دلایل ترشح بیش از حد اشک چشم
غدد ریز لبه چشم که با نام «میبومین» خوانده می شوند، چربی هایی تولید می کنند که باعث حفظ سلامت چشم خواهند شد. این غدد از خشک شدن چشم جلوگیری می کنند و مانعی ایجاد می کنند تا در مواقع لزوم اشک را روی چشم نگه دارند، اما اگر این غدد مسدود شوند و چربی کافی تولید نکنند، چشم ها ملتهب و پر آب می شوند. قرار دادن کمپرس گرم روی چشم راهی برای باز کردن انسداد غدد است.
مشکلات جسمی زیادی منجر به پرآب شدن چشم ها می شوند؛ مثلا فلج بل، سندرم شوگرن، عفونت مزمن سینوس، مشکلات تیروییدی و آرتریت روماتویید. البته درمان هایی مانند شیمی درمانی و اشعه درمانی هم می تواند باعث آبریزش چشم شوند. برخی داروها مثل اپی نفرین و قطره های چشمی به ویژه اکوتیوپات آیوداید و پیلوکارپین هم باعث ریزش بیش از حد اشک می شوند. اگر بیشتر اوقات چشم هایتان پر آبند و علت آن را نمی دانید، حتما به پزشک مراجعه کنید. درمان ها به بهبود شما و وضوح دیدتان کمک می کنند.
آبریزش چشم را چگونه درمان کنیم؟
- بهداشت فردی: دست های خود را به طور مرتب بشویید و از دست زدن به صورت و چشم ها ی خود بپرهیزید.آبریزش چشم ممکن است بدون درمان بهبود یابد و در صورت لزوم با تشخیص عامل ایجاد کننده، آن را درمان می کنند.
- اجسام خارجی: جسم خارجی را با آب تمیز و ملایم از چشم بشویید. اگر از لنزهای چشمی استفاده می کنید،ابتدا دستان خود را با آب و صابون بشویید، سپس لنز را بردارید.لنزها را روزانه تمیز کنید و در صورت قدیمی یا منقضی شدن، از آنها استفاده نکنید.اگر پس از برداشتن جسم خارجی هنوز آبریزش، درد یا سایر علائم چشمی را دارید،به پزشک خود مراجعه کنید.
- آلرژی: آبریزش چشمی ناشی از آلرژی معمولا فصلی است.از عوامل شناخته شده ی محرک- مانند گرده – در طول ماه های بهار اجتناب کنید. برای برطرف کردن آبریزش چشم و سایر علائم آلرژی تنها با صلاحدید پزشک می توان از دارو استفاده کرد. داروهای ضد آلرژی باعث کاهش پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی و از بین رفتن علائم می شوند.
- عفونت و التهاب: اکثر عفونت های ویروسی چشم بدون درمان بهبود می یابند.عفونت های باکتریایی چشم یا پلک را پزشک با تجویز قطره یا پماد های آنتی بیوتیک درمان می کند. از کمپرس آب گرم برای تسکین تورم و از آب استریل برای شستن ترشحات استفاده کنید.
- انسداد مجاری و تغییرات پلک: انسداد مجاری اشکی ممکن است خود به خود یا با درمان آنتی بیوتیکی عفونت ها بهبود یابد.از کمپرس آب گرم همراه با آب استریل جهت پاکسازی هرگونه آلودگی در چشم استفاده کنید. در برخی موارد مجاری اشکی مسدود شده را با عمل جراحی باز می کنند، همچنین تغییرات پلک را نیز با عمل جراحی ترمیم می کنند.
- بوتاکس: تجربه بالینی نشان می دهد که تزریق سم بوتولینیوم (بوتاکس) به شل شدن عضلات نزدیک به مجاری اشکی و درمان آبریزش چشم کمک می کند.
- آبریزش چشم کودکان: به طور معمول آبریزش چشم در نوزادان خود به خود بهبود می یابد.باز شدن کامل مجاری اشکی نوزادان چند ماه طول می کشد و ممکن است نیاز باشد که چندین بار در روز چشم ها را با پنبه ی مرطوب استریل تمیز کنید.
- محافظت از چشم: هنگام خروج از خانه با استفاده از عینک های آفتابی از چشم خود محافظت کنید.محدود کردن زمان استفاده از صفحه های نمایش مانند موبایل،تلویزیون و.. و استفاده از عینک های آفتابی باعث کاهش فشار بر چشم می شود.
پیشگیری از آبریزش چشم
آبریزش چشم مهم تر از همه به دلیل مشکل در سیستم اشکی است. بنابراین انجام اقدامات لازم برای اطمینان از اینکه سیستم اشکی مشکلی پیدا نکند، مهم است. در اینجا چند راهنمایی برای جلوگیری از آبریزش چشم ارائه شده است:
- حفاظت از چشم ها در برابر نور خورشید، آسیب دیدگی، و سوختگی با استفاده از عینک های محافظ مانند عینک آفتابی، عینک ایمنی یا ماسک صورت تا حد ممکن
- همواره از آلرژن های شناخته شده دور بمانید یا قبل از ورود به محیطی که حاوی یک عامل آلرژی زا است، اقدامات احتیاطی را انجام دهید (برای مثال سی دقیقه قبل از وارد شدن به محیط آنتی هیستامین خوراکی مصرف کنید)
- یک رژیم غذایی متعادل در طول زندگی خود استفاده کنید.
- هنگامی که در چشم خود احساس خارش و سوزش دارید آن را لمس نکنید و نمالید.
- از تماس داشتن با افرادی که عفونت ویروسی یا باکتریایی دارند خودداری کنید. اگر عفونت ویروسی یا باکتریایی دارید، اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از انتقال عفونت را انجام دهید. وسایل مشترک خانگی را استریل کنید، دستان خود را مرتب بشویید، و ملحفه، لوازم آرایش، یا قطره های چشم را به اشتراک نگذارید.
- برای جلوگیری از پخش شدن میکروب دستان خود را بطور مکرر بشویید.
- هر چه سنتان بالاتر می رود برای معاینات معمول به تعداد دفعات بیشتری به چشم پزشک مراجعه کنید.
آبریزش چشم در نوزادان
در نوزادان معمولاً این مشکل در طی چند هفته برطرف می شود. بعضی اوقات ممکن است یک مایع چسبنده در اطراف چشم کودک شکل بگیرد. برای تمیز کردن چشم می توانید از تکه ای پنبه که در آب استریل خیس شده است استفاده کنید.آب استریل باید جوش بیاید، اما مطمئن شوید که آن را قبل از فرو بردن پنبه خنک کنید.گاهی اوقات با ماساژ دادن مجاری اشک می توان اشک را خارج کرد. با اندکی فشار در قسمت بیرونی بینی می توان این کار را انجام داد.