عمل جراحی فک چیست و چرا انجام میشود؟
معمولا به کسانی که دندان های کج و نامرتبی دارند توصیه میشود که به یک متخصص اراتودنسی مراجعه کنند تا مشکشان حل شود. اما ارتودنسی همیشه به تنهایی نمیتواند دندان ها را مرتب کند زیرا فک ها نیز میتوانند مشکلاتی برای شخص به وجود بیاورند. اگر شما هم جزء افرادی هستید که مشکلات فک و عدم هماهنگی فک و دندان هایتان به تنهایی و فقط با ارتودنسی برطرف نمیشود، احتمالا نیازمد عمل جراحی فک هستید.برای حل مشکلات اینچننی در برخی بیماران، ابتدا لازم است که ارتودنسی دندان به اتمام برسد آنگاه متخصص ارتودنسی، شما را به یک جراح دهان و فک و صورت ارجاع میدهد تا ادامه درمان شما را برعهده بگیرد.
به جراحی فک عمل ارتوگناتیک (or-thog-NATH-ik) نیز گفته میشود. انجام این عمل بی نظمی استخوان های فک و تمام ناهماهنگی های مربوط به فک ها با دندان ها را اصلاح می کند تا نحوه کارکرد یا عملکردشان بهبود یابد. انجام تمام این اصلاحات همچنین میتواند ظاهر صورت افراد را به طرز چشمگیر و فوق العاده ای بهبود بخشد.
عمل جراحی فک به چه منظوری انجام میشود؟
این عمل برای درمان، بهبود و یا اصلاح مشکلات زیر در نظر گرفته میشود:
- برای کسانی که مشکل جویدن دارند و نمیتوانند غذا را به خوبی جویده و بلع کنند. این عمل قادر است به بهبود جویدن غذا کمک کند.
- مشکلات گفتار
- سایش بیش از حد و خراب شدن دندان ها
- مشکلات بایت دندان (مشکلات مربوط به عدم هماهنگی فک های بالا و پایین مثل اپن بایت، دیپ بایت، اروبایت، کراس بایت و …)
- عدم تعادل ظاهری صورت (عدم تقارن)
- مشکل عدم بسته شدن کامل لب ها
- درد ناشی از اختلال در مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و سایر مشکلات فک
- آسیب های صورت یا نقایص مادرزادی فک ها
- آپنه خواب و مشکلات تفسی دیگر
از دست دادن یک یا چند دندان
مهمترین علت تحلیل استخوان از دست دادن یک یا چند دندان و جایگزین نکردن آن با ایمپلنت است. استخوان دندان فک از طریق فشار و نیرویی که هنگام جویدن از طرف دندان و ریشه آن به استخوان وارد می شود؛ تحریک شده و رشد می کند. زمانی که دندان خود را از دست می دهید؛ استخوان ها توسط بدن جذب می شوند. زیرا استخوان به تدریج حل شده و وارد جریان خون می شود. تقریباً می توان گفت یک سال پس از کشیدن دندان و جایگزین نکردن آن با ایمپلنت های دندانی، ۲۵ درصد است استخوان فک زیر ناحیه ای که دندان از دست رفته، تحلیل می رود و اگر درمان نشود این تحلیل استخوان همچنان ادامه خواهد یافت.
زمانی که هنوز دندان هایتان سالم است ریشه هایی که در استخوان فک قرار گرفته اند؛ اعصاب موجود در استخوان فک را با میکرو جابجایی هایی تحریک می کنند. این جابجایی ها، سیگنال هایی را به بدن می فرستند و به استخوان فک فرمان می دهند تا تراکم خود را برای حفظ و نگهداری دندان حفظ کند. اگر یک یا چند دندان خود را از دست بدهید؛ استخوان زیر آن ناحیه دیگر توسط ریشه های دندان حمایت نمی شود چون سیگنالی هنگام جویدن غذا به آن ارسال نمی شود به همین علت استخوان فک دیگر در آن ناحیه رشد نکرده و کم کم تحلیل می رود.
به همین علت استخوان فک معمولاً به محض اینکه آن را می کشید؛ شروع به جمع شدن میکند. پس از کشیدن دندان یک لخته خونی شکل می گیرد و سلول های سفید خون به محلی که دندان خود را کشیده اید وارد می شوند تا باکتری ها و بافت های آسیب دیده را از بین ببرند تا چند هفته بعد سلول های جدید در آن منطقه تمیز کردن را ادامه می دهند. اما پس از چند ماه سلولهایی به نام استئون (Osteon) که در حضور ریشه دندان موجب تقویت رشد استخوان می شدند تا دندان را ساپورت کنند؛ رشد خود را متوقف می کنند چون دیگر دندانی وجود ندارد و استخوان نیز وظیفه ای ندارد که چیزی را ساپورت کند. به همین علت این سلول ها دیگر استخوان جدید تولید نمی کنند و تحلیل استخوان فک پیشرفت می کند.
اما با کاشت ایمپلنت همه چیز تغییر می کند. چون پایه ایمپلنت به عنوان ریشه داخل استخوان فک قرار می گیرد این سلول ها موظف می شوند که پایه ایمپلنت را به جای ریشه دندان ساپورت کنند. به همین علت مجددا شروع به رشد کردن میکنند از تحلیل استخوان جلوگیری می شود.
مشکلات دندانی و فکی انواع مختلفی دارند. برای درمان انواع مختلف مشکلات یک زمان یکسان وجود ندارد. هر یک از مشکلات فکی باید در زمان مشخص خود درمان شود. در غیر این صورت ممکن است درمان برگشت پذیر باشد یا درمان نتیجه موفقیت آمیزی نداشته باشد. همانطور که می دانید مشکلات دهانی به دو دسته دندانی و فکی تقسیم بندی می شوند.
مشکلات دندانی تنها به وضعیت نادرست دندان ها کنار یکدیگر می گویند که عامل اصلی به وجود آمدن آن ها نگهداری نادرست از دندان ها و نبود فضای کافی در قوس دندانی برای رویش دندان ها می باشد. این مشکل هیچ ربطی به مشکلات فکی نداشته و محدودیت سنی یا زمان خاص برای درمان وجود ندارد، در هر سنی می توان این مشکل را بر طرف کرد.
اما مشکلات فکی را نمی توان در یک زمان معینی برطرف کرد باید هر نوع از مشکلات فکی را در زمان خود انجام داد.
دسته دوم از مشکلات دهانی مربوط به ناهنجاری های فکی است. زمانی که فرد از ناهنجاری های فکی رنج می برد معمولا تغییر شکل در صورت فرد نیز به وجود می آید. در کنار مشکلات فکی امکان به وجود آمدن نامرتبی و مشکلات دندانی نیز هست.
افرادی که هم از ناهنجاری های دندانی و هم از ناهنجاری های فکی رنج می برند معمولا طول درمان آن ها سخت تر و طولانی تر از بقیه بیمارانی است که تنها از یک مشکل رنج می برند. افرادی که به مشکلات فکی دچار هستند معمولا از فرم لبخند و فرم صورت خود شکایت دارند و موجب کاهش اعتماد به نفس آنان می شود.
مقاله مرتبط: ارتودنسی و اعتماد به نفس
ریشه انواع مشکلات فکی چیست؟
کوچک یا بزرگ بودن اندازه فک ها، جلو یا عقب بودن فک بالا یا پایین که به ناهنجاری های بایت شناخته شده اند و هماهنگ نبودن فک ها با یکدیگر باعث تغییر شکل در ناحیه لب و صورت می شود. بیشترین علت به وجود آمدن مشکلات فکی ریشه وراثت دارد. اگر یکی از والدین به مشکلات فکی دچار شده باشد آنگاه ممکن است فرزند آن ها نیز از این مشکل رنج ببرد.