آموزش فص اول زیست شناسی پایه دهم به همراه نمونه سوال

خلاصه فصل اول زیست دهم

روش علمی :

روش منطقی برای کشف پدیده های اطراف که از یک سری مراحل پشت سرهم تشکیل شده است

مراحل روش علمی :

• بیان هدف ( مسئله )
• جمع آوری اطلاعات
• فرضیه سازی
• جمع آوری نتایج ازمایش
• تفسیر نتایج
• انتشار گزارش

فرضیه :

حدس و گمانی که بر اساس اطلاعات جمع آوری شده بیان میشود و درستی و نادرستی آن اثبات نشده .

نظریه :

فرضیه ای که بر اساس آزمایشات مختلف درستی آن ثابت شده است .

فرضیه های تایید شده به ایجاد ویا تکمیل یک نظریه ختم می شوند. یک نظریه علمی حاصل فرضیه هایی است که جامعه علمی آنها را تایید کرده است.زیرا شواهد به دست آمده از آزمایش ها ومشاهدات متعدد در طی سالیان متمادی از این فرضیه ها پشتیبانی می کنند .مانند نظریه سلولی که حاصل کار دانشمندان مختلف از جمله رابرت هوک ، ماتیاس اشلایدن، تئودور شوان و ردولف فیرخو می باشد.

آزمایش کنترل شده :

همه ی عوامل ثابت و فقط یک عامل متغیر است .

آزمایش کنترل شده : آژمایشی که در آن همه عوامل موثر بر آزمایش جز موردی که می خواهند اثر آن را بر آزمایش بررسی کنند ثابت می باشد. به همین خاطر حداقل دو مورد آزمایش انجام که یکی به عنوان شاهد ( کنترل ) و دیگری نمونه می باشد ، انجام می پذیرد.

نکته : روش علمی برای کارهایی خوب است که بتوان آن را مشاهده کرد و همچنین قابل اندازه گیری باشد .

مثال : روح انسان و خداوند را نمی توان مشاهده و آزمایش کرد .

روابط بین متغیر ها :

• هم زمانی
• همبستگی
• علت و معلول

:(Biology) زیست شناسی

شاخه ای از علوم تجربی که به بررسی علمی موجودات زنده و عوامل موثر بر آن ها می پردازد

برای درک بهتر چکیده علوم زیستی از وبلاگ زیست شناسی تربت حیدریه را مطالعه نمایید.

تقسیم بندی موجودات زنده :

1. سلسله مونرا باکتری ها تک سلولی پروکاریوت به جای هسته ناحیه نوکلئوئیدی
2. سلسله پروتیستا آغازیان
3. سلسله قارچ ها
4. سلسله گیاهان
5. سلسله جانوران

نکته :گروه 2 و 3 و 4 و 5 یوکاریوت هستند .

موجودات زنده از لحاظ هسته:
1-پرو کاریوت:هسته واقعی ندارد اندامکهای غشاءدار ندارند-ایتدایی اند-تک سلولی هستند-ریبوزم کوچک و ابتدایی است که شامل باکتری ها و سیانو باکتری ها هستند
2-یو کاریوت:هسته واقعی دارند و هسته دارای پوشش دو لایه هستند و اندامکهای غشاءدار دارندو پیچیده ترند و هم انواع تک سلولی و هم پر سلولی دارند و ریبوزم بزرگ و پیچیده ترند و شامل آغازیان ،قارچها،گیاهان ،جانوران

ویروس :

حد واسط موجود زنده و غیر زنده

ویژگی های موجود زنده :

1) نظم و ترتیب : موجودات زنده برای حفظ نظم و ترتیب خود نیازمند مصرف انرژی هستند

2) هم ایستایی ( هموئوستازی ) : مجموعه فعالیت هایی که برای ثابت نگه داشتن شرایط درون ارگانیسم صورت می پذیرد .

3) رشد(تغییرات کمی ) و نمو ( تغییرات کیفی )

4) فرایند جذب و استفاده از انرژی ( متابولیسم ) : مجموعه واکنش های شیمیایی که درون موجود زنده صورت میگیرد .

• آنابولیسمی: ساختن : مجموع واکنش هایی که در جهت تولید ترکیبات مختلف به کار می رود
• متابولیسم
• کاتابولیسمی:سوختن : واکنش هایی که باعث تجزیه مواد و ترکیبات می شوند

5) پاسخ به محیط : نسبت به محرک های بیرونی و درونی واکنش می دهد .

مثال: ساقه ای که به سمت نور خم میشود .

6) تولید مثل: هر موجود زنده باید بتواند گونه ای شبیه به خود را تولید کند .

7) سازش با محیط: توانایی پیدا کردن سازگاری با محیط

سطوح مختلف حیات:

• اتم
• مولکول
• اندامک
• یاخته
• بافت
• اندام
• دستگاه
• جاندار
• جمعیت
• اجتماع
• بوم سازگان
• زیست بوم
• زیست کره

یاخته ( سلول ) :

واحد عملکردی و ساختاری موجودات زنده

نظریه سلولی :

1) سلول کوچکترین واحد سازنده پیکر موجود زنده است .

2) پیکر موجودات زنده از سلول ساخته شده و واکنش های شیمیایی اساسی درون آن انجام میشود .

3) هر سلول از تقسیم سلول های دیگر انجام میشود .

جمعیت :

مجموعه افرادی از یک گونه که در زمان مشخص و در مکان مشخصی زندگی میکنند .

اجتماع :

مجموعه ای از چند جمعیت که درگونه های مختلف و در یک مکان وجود دارند .

بوم سازگان ( اکو سیستم ) :

مجموعه منظم از موجودات زنده و غیر زنده که در یک مکان مشخص وجود دارند و با هم در ارتباط اند .

دو بخش دارند : تولید کننده

1) عوامل زنده ( بیوتیک ) مصرف کننده

تجزیه کننده

2) عوامل غیر زنده ( آبیوتیک ) : مثال : آب – خاک – سنگ – هواکره

زیست بوم ( بیوم ) :

از چند بوم سازگان تشکیل می شود .دارای ویژگی های زیر است:

1. ساختاری متشکل از گیاهان و جانوران که خصوصیات عمومی و مشترکی دارند
2. در آب و هوای مشابه یافت می شوند
3. در مقیاسی بزرگتر از قاره ها یافت می شوند
4. هر بیوم متشکل از هبیتیت های مختلفی می باشد.

زیست کره ( بیوسفر ) :

شامل همه جانداران – همه زیستگاه ها – همه زیست بوم های زمین است .

1) هواکره ( اتمسفر ) 2)سنگ کره ( لیتوسفر ) 3) آب کره ( هیدروسفر )

یگانگی و گوناگونی حیات :

تنوع زیستی :

1) تنوع ژن ها 2) تنوع گونه ها 3) تنوع اکوسیستم ها

میکروبیوم :

اجتماعات میکروبی که در اطراف موجودات زنده هستند و بر روی آنها تاثیر می گذارند .

ژن شناسی ( مهندسی ژنتیک ) :

شاخه ای از علم زیست شناسی که به بررسی ژن ها و چگونگی انتقال آنها از فردی به فرد دیگر می پردازد .

1) تولید دارو 2) شبیه سازی 3) ایجاد جاندار تراژن 4) ژن درمانی

جاندار تراژن :

جانداری است که یک ژن یا چند ژن دریافت کرده است .

کاربرد های ژن شناسی :

1) سلامت و تامین منابع غذایی ( در ایران هر هکتار 3 تن _ در دنیا هر هکتار 20 تن )

2) حفاظت از بوم سازگان ( دریاچه ارومیه دارد خشک میشود و نمک آن ضرر های بسیار دارد )

3) جنگل زدایی ( جنگل های بلوط در غرب کشور برای تامین ذغال )

4) انرژی تجدید پذیر – سوخت زیستی ( بیودیزل )

پیوند استری :

حاصل اسید های چرب که حاصل واکنش یک الکل با مواد لیپیدی تجدید پذیر می باشد .

بیودیزل (گازوئیل زیستی ) :

عبارتند از ترکیب استر های مونوالکیلی زنجیره بلند اسید های چرب که حاصل واکنش یک الکل با مواد لیپیدی تجدید پذیرمی باشد .

فواید بیودیزل :

1) 78 % دی اکسید کربن کمتر

2) الودگی سولفات و گوگرد ندارد ( باران اسیدی کمتر تولید میشود )

3) 94 % عوامل سرطان زا کمتر است

4) منوکسید کربن کمتر

5) ذرات دوده آن کمتر است

6) عمر موتور را افزایش می دهد