هرپانژین یا تاول دهان نوعی بیماری دردناک دهانی است که موجب بروز زخم بر روی سقف دهان و پشت گلو خواهد شد. این بیماری بیشتر در کودکان و نوجوانان رواج دارد و از علائم آن می توان به تب ناگهانی، گلو درد، سر درد و درد گردن اشاره کرد. بیماری هرپانژین توسط ویروس های کوکساکی ایجاد شده و ممکن است با شرایطی همچون آفت، گلو درد استرپتوکوکی یا تبخال اشتباه گرفته شود.
علائم بیماری هرپانژین
علائم این بیماری در افراد مختلف، متفاوت است و در این قسمت قصد داریم تعدادی از نشانه های آن را مورد بررسی قرار دهیم:
- شروع ناگهانی تب
- گلو درد
- سر درد
- گردن درد
- تورم غدد لنفاوی
- دشواری به هنگام بلعیدن غذا
- از دست دادن اشتها
- استفراغ
زخم های کوچک در پشت دهان و گلو معمولا دو روز پس از عفونت اولیه ظاهر شده و حدودا طی هفت روز بهبود می یابند. افراد باید به محض بروز هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه نمایند:
- تب بالا و طولانی مدت
- زخم دهان و گلو دردی که بیش از پنج روز طول بکشد
- خشکی دهان
- خشکی اشک چشم
- خستگی
- کاهش تولید ادرار
- تیره بودن رنگ ادرار
- گودی چشم
علل بیماری هرپانژین
همانطور که گفته شد این بیماری معمولا توسط گروه A ویروس کوکساکی ایجاد می شود اما می تواند به وسیله گروه B ویروس کوکساکی، انترویروس و اکوویروس نیز به وجود آید. این ویروس ها بسیار مسری بوده و به راحتی می توانند بین افراد انتقال یابند، از این رو انتقال آن ها در مناطق شلوغ راحت تر خواهد بود. در نظر داشته باشید افرادی که به ویروس هرپانژین آلوده هستند، در طول هفته اول ابتلا به عفونت، بیشتر در معرض شیوع قرار دارند. این بیماری معمولا از طریق تماس با قطرات عطسه یا سرفه به افراد منتقل می شود، از این رو لمس اجسام آلوده شده ممکن است شما را به این بیماری مبتلا سازد، این ویروس ها می توانند بر روی سطوح یا اشیاء تا چند روز زنده بمانند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
بیماری هرپانژین می تواند هر فردی را تحت تاثیر خود قرار دهد اما عموما در کودکان 3 تا 10 ساله رخ خواهد داد. این وضعیت در مدارس، مهد کودک ها و سایر مراکز مراقبتی کودکان شایع تر است، از این رو باید بیشتر مراقب فرزندان خود باشید. در نظر داشته باشید افرادی که دست خود را به طور مرتب شستشو نمی دهند نیز بیشتر در معرض ابتلا قرار خواهند گرفت. در ایالات متحده، خطر ابتلا به این بیماری در تابستان و پاییز به مراتب بیشتر است.
راه های تشخیص و درمان بیماری هرپانژین
زخم های ناشی از هرپانژین کاملا منحصر به فرد می باشند، به همین خاطر پزشکان اغلب با انجام یک معاینه فیزیکی، این وضعیت را تشخیص می دهند؛ آن ها همچنین می توانند علائم و تاریخچه پزشکی فرد را به منظور تشخیص دقیق تر مورد بررسی قرار دهند و معمولا نیازی به آزمایش های تشخیصی دیگر نمی باشد. هدف اصلی درمان این بیماری، کاهش علائم خصوصا درد می باشد و انجام این کار بستگی به عوامل مختلفی از جمله سن، علائم و تحمل فرد در قبال مصرف داروهای خاص دارد. همانطور که گفته شد بیماری هرپانژین یک عفونت ویروسی می باشد، بنابراین مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان آن موثر نیستند و پزشک ممکن است مصرف موارد نامبرده شده زیر را به بیمار توصیه کند:
- ایبوپروفن یا استامینوفن: مصرف این داروها می توانند تب و درد فرد را تا حدودی کاهش دهند. توجه داشته باشید که هیچگاه از آسپرین برای درمان علائم عفونت ویروسی در کودکان یا نوجوانان استفاده نکنید، زیرا این کار می تواند موجب ایجاد سندرم ری در کودکان شده و باعث تورم و التهاب ناگهانی در کبد و مغز گردد که بسیار خطرناک بوده و تهدید کننده زندگی فرد می باشد.
- بی حسی موضعی: بعضی از داروهای ضد درد مانند لیدوکائین می توانند به درمان گلو درد و سایر دردهای دهانی مرتبط با بیماری هرپانژین کمک نمایند.
- افزایش مصرف مایعات: در زمان بهبودی باید از مایعات زیادی استفاده کنید که در میان آن ها شیر و آب سرد اهمیت ویژه ای خواهند داشت. خوردن سیب زمینی نیز می تواند تا حدی گلو درد را کاهش دهد، همچنین بهتر است از مصرف نوشیدنی های گرم و آب مرکبات نیز اجتناب ورزید زیرا ممکن است موجب بدتر شدن علائم شوند.
- پرهیز از برخی غذاها: برخی از غذاها می توانند زخم دهان و گلو را تحریک کنند مانند غذاهای گرم، سرخ شده، تند، شور و مرکبات. میوه های غیرمرکباتی نظیر موز و همچنین سبزیجات، لبنیات و سایر غذاهای تسکین دهنده گزینه های بهتری برای درمان این بیماری محسوب می شوند. با انجام مراحل درمانی و نکات گفته شده، معمولا علائم طی 7 روز ناپدید شده و اثری از آن ها بر جای نخواهند ماند.
جلوگیری از بیماری هرپانژین
بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد این بیماری، رعایت بهداشت می باشد. افراد باید همیشه دست های خود را به ویژه قبل از غذا و بعد از رفتن به دستشویی بشویند، همچنین مهم است که دهان و بینی خود را هنگام عطسه یا سرفه کردن به منظور جلوگیری از گسترش میکروب ها، با دستمال پوشش دهند. والدین باید به هنگام بروز چنین شرایطی نکات فوق را انجام دهند تا فرزندان نیز از آن ها یاد بگیرند.توجه داشته باشید که به هنگام مراقبت از یک کودک مبتلا به بیماری هرپانژین باید شستن دست را انجام داد، خصوصا هنگام تعویض پوشک و یا تماس دست با ترشحات کودک که نیاز به دقت بیشتری دارد.
تمامی سطوح و اشیاها مانند اسباب بازی باید به طور کامل ضدعفونی شوند، زیرا در غیر این صورت میکروب ها از بین نمی روند. توجه داشته باشید که به منظور جلوگیری از گسترش عفونت به دیگران، باید به مدت چند روز کودک خود را از رفتن به مدرسه یا مهد کودک بازدارید.
عوارض بیماری هرپانژین
این بیماری اگرچه بسیار مسری می باشد اما معمولا یک وضعیت خفیف بوده که ظرف مدت 7 تا 10 روز از بین می رود. شایع ترین عارضه این بیماری کمبود آب بدن است که این مورد نیز با مراقبت مناسب در منزل قابل حل می باشد و عوارض دیگر آن بسیار نادر است. در این بیماری مرگ و میر گزارش شده است اما بسیار نادر بوده و به طور عمده در نوزادان زیر یک سال رخ می دهد. هرپانژین در بزرگسالان رایج نیست اما برخی تحقیقات نشان می دهند در صورتی که زنان باردار آن را تجربه نمایند بیشتر در معرض خطر پیامدهای حاملگی نظیر کاهش وزن نوزاد هنگام تولد، کوچک بودن نوزادان و زایمان زودرس قرار خواهند گرفت.
خاصیت باورنکردنی عسل در درمان عفونت لثه
