اتابک در اصل لغت ترکی است که از زمان سلجوقیان رواج داشت و معنی آن پدربزرگ بود. لغت اتابک مرکب از دو کلمه آتا و بک مخفف بیوک، به معنی بزرگ است، این اصطلاح در دربارهای ایران معمول به معنی آموزگار سلطان و گاهی به معنی بزرگ ایل استفاده شده است. در دوره سلاجقه، لله ها و معلم سرخانه های فرزندان شاه را «اتابک» خطاب می کردند. این افراد گاه به مقام صدارت نیز می رسیدند. به تدریج و در دوره های بعد گاه به صدراعظم، اتابک یا اتابک اعظم نیز خطاب می شد. افرادی مانند علی اصغرخان اتابک و امیرکبیر، در دوره قاجاریه لقب «اتابک اعظم» داشته اند. در دوره مظفرالدین شاه، برخی از شاهزادگان مانند عین الدوله نیز، لقب اتابکی گرفتند.
مشخصات اسم اتابک
- جنسیت: پسر
- افراد دارای این نام: 2,491
- ابجد : 424
- ریشه نام: ترکی
- نام به انگلیسی: atabak
- تلفظ به فارسی: اتابک
- تلفظ نام به انگلیسی: /atābak/
معنی اسم اتابک در ثبت احوال
(تركي) ۱- پدربزرگ؛ ۲- (در قديم) در دوره ي قاجار, لقبي كه به وزيران داده مي شد؛ ۳- لقب هر يك از پادشاهان مستقل كه حكومت هاي محلي داشتند؛ كسي كه پرورش فرزندان پادشاه و بزرگان را بر عهده داشت؛ ۴- (اَعلام) ۱) میرزاعلی اصغرخان اتابک: [۱۲۷۴-۱۳۲۵ قمری] دولتمرد ایرانی، ملقب به امین سلطان، که در زمان سه پادشاه سه بار صدر اعظم شد و سرانجام به دست یکی از مجاهدان آذربایجانی کشته شد؛ ۲) نصرت الدین ابوبکر: از اتابکان آذربایجان [۵۸۷-۶۰۷ قمری] ملقب به اتابک ابوبکر، که از سپاهیان ملکه ي گرجستان شکست خورد و بخشی از قلمرواش را از دست داد.
معنی اسم اتابک در فرهنگ فارسی عمید
در دورۀ قاجار وزیر بزرگ، حاکم محلی، مربی کودک، به ویژه مربی شاهزادگان.
معنی اسم اتابک در فرهنگ معین
پدربزرگ، عنوانی که در دستگاه حکومتی سلجوقی به غلامان ترکی که از خود شایستگی نشان می دادند داده می شد و به عنوان مربی شاهزادگان تعیین می شدند، وزیر بزرگ.
معنی اسم اتابک در فرهنگ فارسی
پدر بزرگ، لالا و مؤدب مربی کودک (مخصوصا مربی شاهزادگان)، وزیر بزرگ، پادشاه.
معنی اسم اتابک در لغت نامه دهخدا
مرکب از دو کلمه ٔ ترکی اتا به معنی پدر و بک شاید مخفف بیوک به معنی بزرگ یا پدر بزرگ، لالا و مؤدب و مربی کودک بالخاصه شاهزادگان، وزیر بزرگ، پادشاه.
نام های هم آوا و مشابه با اتابک
آتا، آتابادی، ایبک، آبیک، دادبیک، ازبک، اترک، آتاشا، ارتاک، آتارا، بتابی، اباذر، بابک، ناوک،