هیپرپیگمانتاسیون که به نام لکه های تیره نیز معروف است انواع مختلفی دارد و هر کدام از آن ها دارای علت های متفاوتی هستند. انواع هیپرپیگمانتاسیون شامل لکه های پیری، ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب می باشد. این بیماری یک وضعیت پوستی بی ضرر است که افراد می توانند برای از بین بردن آن از درمان های آرایشی، کرم ها و داروهای خانگی کمک بگیرند. اگر فرد در کنار این بیماری، متوجه علائم دیگری شود، باید حتما به پزشک مراجعه نماید. در صورتی که یک فرد بخواهد به دلایل زیبایی این وضعیت را برطرف نماید، بهتر است از یک متخصص پوست درخواست مشاوره کند، زیرا پزشک می تواند بهترین روش های درمانی موجود را به او توصیه نماید. از شایع ترین دلایل ایجاد هیپرپیگمانتاسیون نیز می توان به قرار گرفتن در معرض نور خورشید، التهاب پوستی و ملاسما اشاره کرد.
معرفی انواع و نشانه های هیپرپیگمانتاسیون
- لکه های پیری: از این لکه ها به عنوان لکه های کبدی یا لنتیگین های خورشیدی نیز یاد می شود. این وضعیت با قرار گرفتن در معرض آفتاب موجب پیدایش لکه های قهوه ای و سیاه رنگ بر روی پوست شده و معمولا بر روی صورت، دست و یا نواحی که در معرض آفتاب قرار دارند، رخ می دهد.
- ملاسما: این وضعیت با نام chloasma یا نقاب بارداری نیز شناخته می شود. در این شرایط، لکه های بزرگ تیره اغلب در پیشانی، صورت و معده ظاهر می شود. زنان، افراد باردار، کسانی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند و افراد دارای پوست تیره، بیشتر دچار ملاسما می گردند.
- هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب: لکه های پوستی تیره پس از بروز یک بیماری التهابی پوست مانند آکنه یا اگزما رخ داده و معمولا بر روی صورت یا گردن ظاهر می شود. افرادی که دچار التهاب یا آسیب پوستی می شوند، بیشتر دچار این وضعیت می گردند.
چه علائم دیگری ممکن است با هیپرپیگمانتاسیون دیده شود؟
تیرگی پوست ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد. با توجه به بیماری زمینه ای، اختلال یا هر بیماری دیگر این علائم متفاوتند. شرایطی که به طور مداوم روی پوست تأثیر می گذارند ممکن است سیستم های دیگر بدن را نیز درگیر کنند.
تیرگی پوست ممکن است با علائم دیگری همراه شود که روی پوست تأثیر می گذارند، از جمله:
- احساس سوزش (در مواردی که پوست در معرض مواد شیمیایی بوده و به آن واکنش نشان می دهد)
- پوسته پوسته شدن، لایه لایه شدن (در برخی موارد)
- خارش پوست
- قرمزی، گرمی یا تورم
- علائمی که از یک مشکل جدی خبر می دهند
در برخی موارد، لکه های پوستی با علائمی همراه می شوند که ممکن است نشانه ی یک مشکل یا بیماری جدی باشد. در این موارد، مشکل باید توسط متخصص بررسی شود. اگر قسمت هایی از پوستتان تیره شده و همزمان، علائم خطرناک زیر را دارید، به سرعت نزد پزشک بروید:
- یبوست
- افسردگی یا تحریک پذیری و تغییر خلق و خو
- اسهال
- ادرار بیش از حد و عطش
- خستگی
- نوسانات فشار خون
- درد مفاصل
- بی اشتهایی یا کاهش وزن غیرمنتظره ای که با افزایش اشتها همراه است
- قاعدگی نامنظم و کاهش میل جنسی
- درد در سمت راست بالای شکم
تخت ویژه برنزه کردن بدن (اتاقک برنزه کردن)
طبق ادعای آکادمی پوست آمریکا و بخش سلامت انسانی این کشور، تشعشعات فرابنفش تخت های برنزه کردن پوست، اتاقک های مخصوص آن و همچنین لامپ های خورشیدی، حاوی موادی هستند که احتمال بروز سرطان در بدن را بالا می برند.قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش در فضاهای بسته ریسک بروز انواع سرطان های پوست را بالا می برد که از جمله آن ها نیز می توان به ملانوما ، سرطان سلول سنگفرشی و سرطان سلول بازال اشاره داشت.
استفاده از دستگاه های برنزه کردن پوست تا قبل ۳۰ سالگی، ریسک بروز ملانوما در افراد را تا ۷۵ درصد افزایش می دهد. تشعشعات فرابنفش در حین برنزه کردن منجر به افزایش سن پوست، هیپرپیگمانتاسیون، آسیب به چشم مثل آب مروارید و سرکوب سیستم ایمنی می شوند. بنابراین، متخصصان پوست استفاده از تخت های برنزه کردن، اتاقک های مخصوص برنزه کردن پوست و لامپ های خورشیدی را پیشنهاد نمی کنند.
دارو ها
مثل آنتی بیوتیک، هورمون ها و دارو های ضد تشنج که احتمال بروز هیپرپیگمانتسیون را افزایش می دهند.
سایر عوامل
- وراثت
- التهاب پوستی
- عادت به کندن پوست
دلایل ژنتیکی هیپرپیگمانتاسیون
تیرگی پوست ممکن است بر اثر اختلالات مادرزادی یا ژنتیکی ایجاد شود از جمله:
- آکانتوز نیگریکانس (Acanthosis nigricans)( نوعی مشکل پوستی که طی آن پوست قسمت هایی مانند زیر بغل، کشاله ی ران و گردن ضخیم و تیره می شود.
- اینکانتیننتا پیگمنتی (incontinenta pigmenti)(یک ناهنجاری نادر است که با تظاهرات عصبی، پوستی، چشمی و دندانی همراه است و بیشتر در زنان دیده می شود.)
- نوروفیبروماتوز (لک های شیر قهوه، که لکه های روشن یا قهوه ای تیره روی پوست هستند که از بدو تولد وجود دارند)
- گزرودرما پیگمنتوزوم (Xeroderma pigmentosum) (اختلال ژنتیکی ترمیم DNA )