آسیب و شکستگی دندان می تواند به دلایل مختلفی از جمله زمین خوردن، حوادث ورزشی یا تصادفات جاده ای رخ دهد. اگر ضربه ای به صورتتان بخورد، ممکن است دندان هایتان شل، لب پریده و یا از جا کنده شوند.
شکستگی دندان از شکستگی های جزئی (شامل لب پریدگی لایه های بیرونی دندان موسوم به مینا و عاج) تا نوع شدید دندان شکسته (شامل شکستگی های قطری، عمودی یا افقی دندان و/یا ریشه) را در برمی گیرند. مینا و عاج، دو لایه بیرونی محافظ دندان هستند.
ترومای (آسیب) صورت یا شکستگی دندان می تواند به دلیل تصادفات اتومبیل، زمین خوردن و آسیب های ناشی از ورزش های مختلفی از جمله راگبی، هاکی، فوتبال، والیبال، بسکتبال و بیس بال رخ دهد.فرسودگی و ساییدگی ناشی از پوسیدگی ها و دندان قروچه و جویدن یا گاز زدن به اجسام سفت مانند خودکار، یخ، آجیل و آب نبات، نیز می تواند منجر به شکستگی شود.
آسیب های دندانی که با صدمات سر و گردن همراه نیستند را معمولاً می توان در یک مطب دندانپزشکی ارزیابی و درمان کرد. چنین آسیب هایی شامل شکستگی دندان، از جا کنده شدن، یا جابجایی ناگهانی دندان توسط یک نیروی بیرونی هستند. این آسیب ها معمولاً با ورم لثه و سایر بافت های درون دهان همراهند.مینای دندان، قوی ترین بافت بدن به شمار می رود؛ اما این بافت قوی نیز ممکن است در اثر بی احتیاطی و یا اتفاقات غیرقابل پیش بینی، آسیب ببیند، بشکند و یا ترک بردارد. از جمله عوامل تاثیرگذار در شکستگی دندان عبارت اند از:
- مواد غذایی سخت و یا مخرب دندان که طبق اعلام انجمن دندانپزشکی آمریکا، 9 غذایی که بیشتر از سایر مواد به دندان شما آسیب می رسانند عبارت اند از: آب نبات های سخت، یخ، مرکبات، قهوه، میوه های خشک، چیپس سیب زمینی، سودا، الکل و نوشیدنی های ورزشی
- پوسیدگی دندان یا ایجاد حفره در دندان نیز، می تواند منجر به تضعیف دندان ها و افزایش شکنندگی دندان هنگام جویدن غذاهای سخت گردد.
- تراشیده شدن بیش از حد دندان
- ریفلاکس اسید یا سوزش سر دل
- افزایش سن
- دندان قروچه
- آسیب جسمی
- ماده پر کننده دندان که می تواند ساختار باقی مانده دندان را تضعیف کند.
- تغییر ناگهانی دمای دندان مانند نوشیدن چای داغ و بلافاصله بعد از آن نوشیدن آب یخ، نیز می تواند دندان را شکسته و از بین ببرد.
انواع مختلف شکستگی دندان:
شکستگی کاسپ دندان
کاسپ به سطح برجسته جونده دندان گفته می شود و شکستگی کاسپ هم به معنای آسیب به این ناحیه است. این شکستگی درد زیادی ندارد و ممکن است پزشک برای ترمیم یا درمان آن از روکش استفاده کند.
شکستگی کلی یا دندان نصف شده
زمانی این نوع از شکستگی دندان اتفاق خواهد افتاد که بیمار از درمان دندان ترک خورده خود غفلت کند. در این حالت دندان به قسمت های مختلفی شکسته خواهد شد. ترمیم این نوع از شکستگی دندان دشوارتر از شکستگی کاسپ دندان است.
دندان ترک خورده
ترک خوردگی دندان در برخی مواقع می تواند سطحی باشد. اما عدم رعایت و پیگیری برای درمان ممکن است این ترک را تا ریشه دندان برساند. در این حالت ترمیم دندان شکسته دشوارتر از زمانی است که شکستگی سطحی باشد.
شکستگی عمودی تا ریشه
این نوع شکستگی با درد بسیاری همراه است. زیرا شکستگی از سطح دندان به صورت عمودی تا ریشه ادامه خواهد داشت. درد این نوع شکستگی به دلیل التهاب و عفونت عصب های اطراف ریشه است.
ترک های مویی
ترک های مویی در بیرونی ترین سطح دندان یعنی مینای دندان رخ می دهند که کِریز لاین هم نامیده می شوند. این مدل از شکستگی به ندرت باعث ایجاد درد در بیمار می شود.
درمان زگیل دهانی
شکستگی ناشی از پوسیدگی
همان طور که از نام این مورد مشخص است این مدل شکستگی به دلیل پوسیدگی رخ خواهد داد. در این حالت به دلیل پوسیدگی سطحی، دندان استحکام بیرونی خود را از دست خواهد داد و به راحتی دچار ترک و شکستگی خواهد شد.
اگر دندانی دچار ترک شود هیچ راه درمان خانگی برای آن وجود ندارد و حتما باید به پزشک مراجعه شود. هر چند ممکن است با وجود ترک درد زیادی احساس نکنید و گاهی با تغییر دمای فضای دهان این درد کمی واضح تر شود. که این درد ناشی از تحریک و آسیب به اعصاب دندان است که زمان باز و بسته شدن دهان و همچنین جویدن غذا بیشتر خواهد شد. اما هرگز نباید ترمیم دندان شکسته خود را پشت گوش بیندازید.
تشخیص شکستگی ریشهٔ دندان چه طور صورت می گیرد؟
گاهی خود شکستگی با چشم دیده نمی شود و در رادیوگرافی های عادی و حتی پیشرفته دیده نمی شود.دندان پزشکان باتجربه ممکن است از روی مجموعهٔ علامت های یک مشکل، تشخیص شکستگی ریشه را بدهند.در معاینه مجموعهٔ علائمی وجود دارد که یک دندان پزشک مجرب را می تواند مطمئن در تشخیص شکستگی ریشه بکند.گاهی رادیوگرافی های پیشرفته مانند سی تی اسکن محدود دندانی (cbct) می تواند شکستگی را مشخص کند.متخصص های درمان ریشه (اندودنتیست ها) از حمله دندان پزشکانی هستند که در تشخیص شکستگی های ریشه متبحر هستند.
مقصر شکستگی ریشه دندان چه کسی است؟
وقتی شکستگی ریشهٔ دندان پیش می آید، تنها کاری که هیچ فایده ای ندارد گشتن دنبال مقصر است!دلایلی که موجب شکستگی ریشه می شوند گاهی یک علت نیست و پیچیده و گاهی حتی قابل تفکیک و شناخته شدن نیست.شکستن ریشهٔ دندان بعد از درمان ریشه و پر شدن دندان یک بدشانسی محض است که در خیلی از موارد ممکن است قابل پیش بینی نباشد.شیوع شکستگی ریشه بالا نیست ولی متأسفانه موارد بروز آن بسیار افسرده کننده است. چراکه تقریباً بیشتر موارد ترک ها و شکستگی های ریشه به کشیده شدن دندان منجر می شود
