انواع ساسات خودرو و نحوه عملکرد آنها

کاربراتور یکی از اجزای سیستم سوخت رسانی در خودروهای قدیمی تر است. سیستم سوخت رسانی در خودرو های دارای موتور احتراق داخلی مانند دستگاه گوارش در بدن عمل می کند. در واقع موتور خودرو برای کار نیاز به سوخت، هوا و انرژی برق دارد تا بتواند ایجاد جرقه و در پی آن تولید نیرو کند. انفجار رخ داده درون سیلندر اصلی ترین بخش در عملکرد موتور است و کیفیت این انفجار به طور مستقیم بر کیفیت فعالیت موتور خودرو تاثیر دارد. میزان سوخت، فشار تزریق آن، میزان هوا و فشار ورود آن به سیلندر و کیفیت جرقه زنی و تنظیم زمان بندی آن سه اصل مهم در انفجار صورت گرفته درون محفظه ی احتراق سیلندر هستند. در این میان سوخت توسط سیستم پیچیده سوخت رسانی به موتور خودرو می رسد.

به دلیل همین حساسیت وظایف سیستم سوخت رسانی، کاربراتورها با انژکتور جایگزین شدند. اما سیستم های کاربراتوری و انژکتوری از بعضی اجزای مشترک تشکیل می شوند، همچنین برخی از اجزای اختصاصی. ساسات یکی از قطعات مربوط به سیستم های کاربراتوری است که امروزه در خودروها کاربرد ندارد.

ساسات چیست ؟

ساسات یا Choke Valve را می توان دکمه دریچه هوای کاربراتور دانست. این قطعه به راحت تر روشن شدن خودرو در هوای سرد و روزهای زمستانی کمک می کند. برای توضیح کاملتر و دقیق تر، شاید بهتر باشد کمی درباره کاربراتور و سیستم سوخت رسانی کاربراتوری بدانیم.

کاربراتور که وظیفه سوخت رسانی به موتور را برعهده دارد حین انجام وظیفه خود، شرایط سوخت را در هر موقعیتی متناسب با شرایط موتور تنظیم و مخلوط سوخت و هوا را به نسبت مناسب موتور تهیه کرده به سمت آن ارسال می کند.

کاربراتور برای انجام این وظایف خود نیاز به خلاء در مجرای خروجی سوخت دارد. در سیستم این قطعه شاهد یک ورودی هوا، خروجی سوخت و هوا و مسیری در میان این دو دریچه هستیم. مسیر عبور سوخت و هوا، در میانه راه باریک تر می شود که این فضای باریکتر را ونتوری می نامند. سوخت توسط پمپ مخصوصش از ژیگلور به ونتوری می ریزد و هوا نیز از ورودی به سمت این قسمت هدایت می شود. با ورود هوا به ونتوری سرعت آن را بیشتر و فشارش را کاهش می دهد. کاهش فشار هوا، فضای لازم برای اضافه شدن سوخت را ایجاد می کند. ورود سوخت، منجر به تامین مخلوط مورد نیاز سیلندر شده که از خروجی مسیر، وارد سیلندر می شود. خروجی که دیرچه ی گاز نام دارد، با فشار بیشتر پدال گاز بازتر شده و اجازه ی ورود مخلوط بیشتری را به درون سیلندر می دهد. ساسات مانند یک شیر یا دکمه، مسیر ورود هوا به کاربراتور را با مدیریت دریچه هوای این سیستم تنظیم می کند. به این معنی که، در مواقع لازم با بسته نگه داشتن دریچه هوا، اجازه می دهد تا مخلوط سوخت و هوا با غلظت بیشتری وارد سیلندر شود. این عمل در زمان هایی که موتور نیاز به مخلوطی با درصد بیشتر سوخت دارد انجام می شود. مانند زمان هایی که هوا سرد است.

انواع ساسات خودرو

در دهه های اخیر، خودروهای کاربراتوری نیز به ساسات اتوماتیک مجهز شدند که با تنظیمات منیفولد خروجی و ورودی هوا، وظیفه خود را انجام می دهند. ساسات های اتوماتیک یا خودکار، از اجزایی شامل پوسته، پیستون، فنر ترموستاتی و دریچه تشکیل شده اند که برخلاف خودروهای قدیمی، دستی نیستند و به صورت اتوماتیک، دریچه هوا را باز و بسته می کنند. در ادامه، با نحوه کار هر دو نوع ساسات دستی و اتوماتیک آشنا خواهید شد.

نحوه عملکرد ساسات های اتوماتیک

داخل پوسته ساسات های اتوماتیک، پیستون و یک فنر ترموستاتی وجود دارد که به دریچه هوا متصل است. ساسات خودکار، از فنر فلزی برای باز و بسته شدن دریچه هوا استفاده می کند. با سرد شدن هوا و مکش هوای سرد داخل منیفولد ورودی، فنری پیچیده می شود و پیستون را به سمت دریچه متمایل می کند تا آن را مسدود کند. با گرم شدن موتور، فنر فلزی گرم شده و منبسط می شود؛ سپس می چرخد و دریچه ساسات را باز می کند.

نحوه عملکرد ساسات دستی

توجه به سرعت باز و بسته شدن ساسات، یکی از مسائل مهم هنگام استفاده از ساسات های دستی است. روش استفاده از ساسات های دستی، به شرح زیر است:

مرحله یک

قبل از شروع احتراق، باید دکمه دستی ساسات را بیرون بکشید تا ورودی هوا کاهش یابد و نسبت سوخت به هوا غنی تر شود. میزان بیرون کشیدن ساسات، باید بر اساس دمای موتور تنظیم شود.

مرحله دو

برای استارت زدن یک موتور سرد یا در یک روز سرد زمستانی، دکمه ساسات باید مقدار بیشتری بیرون کشیده شود. در روز های سرد، قطره های سوخت بیشتر و بخار سوخت کمتری داخل کاربراتور وجود دارد؛ بنابراین برای بهتر روشن شدن خودرو، نیاز است تا دریچه های هوا به مقدار بیشتری بسته شوند.

مرحله سه

در این مرحله با روشن شدن موتور، باید با فشار دادن آرام ساسات هم زمان با گرم شدن موتور، نسبت مخلوط سوخت به هوا را تنظیم کنید.

مرحله چهار

با گوش دادن به صدای موتور، متوجه خواهید شد که آیا درست کار می کند یا اصطلاحاً خفه کار می کند. در صورت شنیدن صدای پت پت یا لرزش موتور، باید وضعیت ساسات را بازبینی کنید.

مرحله پنج

برای تنظیم دقیق، باید ساسات راکمی بیرون بیاورید تا بررسی کنید که موتور به سوخت بیشتری نیاز دارد یا خیر؛ سپس یک بار دیگر، ساسات را کمی به داخل فشار دهید تا ببینید موتور به هوای بیشتری احتیاج دارد یا خیر. پس از هر بار تنظیم، باید با دقت به صدای موتور گوش دهید تا تأثیر باز و بسته شدن دریچه هوا را بر روی موتور خودرو بشنوید و موقعیت صحیح دریچه ها را مشخص کنید.

با گرم شدن موتور خودرو، ساسات دستی را به تدریج به داخل فشار دهید. وقتی موتور خودرو به دمای معمول رسید، ساسات دستی را کاملاً به داخل فشار دهید و به جای اولیه خود بازگردانید.

ساسات در خودروهای انژکتوری

در خودروهای انژکتوری که انژکتور وظایف کاربراتور را برعهده دارد، عملکرد ساسات نیز به دستور ECU و به صورت اتوماتیک انجام می شود. ECU با دریافت اطلاعات از سنسور دمای آب و بررسی شرایط موتور و دور موتور و هم چنین موقعیت دریچه گاز، دستورات لازم را به استپر خودرو ارسال می کند تا شرایط ایده آل مخلوط سوخت و هوا را برای موتور فراهم کند.

علائم خرابی ساسات

• زمانی که موتور گرم است و در دور آرام خاموش می شود و یا حتی در زمان سرد بودن موتور ، خودرو در دور آرام هم خاموش می شود و در کل وقتی موتور روشن می شود ولی دوباره خاموش می شود مشکل از ساسات است که نشان دهنده ی این است که ساسات گیر کرده است .
• زمانی که موتور خودرو بنزین زیاد مصرف می کند این هم نشانه ی این است که ساسات گیر کرده است .
• زمانی ساست گیر میکند باید ساسات را رفع گیر کنید .

محل های گیر کردن ساسات

اگر ساسات گیر کرده بود ابتدا شلنگ های ورودی و خروجی آب را چک کنید که آب گرفتگی نداشته باشد و اگر داشت رفع گیری کنید .

هم چنین اهرم ساسات را هم چک کنید زیرا امکان گیر کردن اهرم بندی وجود دارد که باعث بسته شدن دریچه ی ساسات می شود .

معرفی اصطلاحات آیرودینامیکی خودرو