یکی از مهم ترین انواع قرابت بر اساس قانون مدنی ، قرابت نسبی است . قرابت نسبی به نوعی از خویشاوندی گفته می شود که بر مبنای خون و نژاد مشترک میان اشخاص شکل گرفته و دارای آثار حقوقی مهمی است . اما سوال مهمی که در خصوص قرابت نسبی ممکن است مطرح شود آن است که اقربای نسبی چه کسانی هستند ؟ پاسخ دادن به این سوال از آن جهت مهم است که گاهی در قانون اقربای نسبی از طبقه و درجه خاص مورد حکم قانونگذار قرار گرفته و آثار خاصی بر آنها بار می شود . لذا به منظور پاسخ دادن به این سوال ، نخست به بررسی قرابت نسبی پرداخته و سپس اقسام قرابت نسبی و طبقات اقربای نسبی را مورد بررسی قرار خواهیم داد .
مهم ترین اثر در رابطه میان زوج و زوجه چیست؟
مهم ترین اثر در رابطه میان زوج و زوجه، ارث زوجین از یکدیگر می باشد. درقانون ایران نسب و سبب ازموجبات ارث می باشد وتنها اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند وچنانچه نوع نکاح واقع شده میان زن و شوهر،نکاح دائم باشدوهریک ازآنها که درحین فوت دیگری زنده باشد ازیکدیگرارث خواهند بردوطرفین عقد ازدواج را با تکالیف ومحدودیت هایی مواجه می کند، ازجمله اینکه مرد ملزم به پرداخت مهریه، نفقه وسایر حقوق مالی به زن بوده و زن نیز باید آثارریاست همسرخود برخانواده من جمله حق تعیین محل سکونت رابپذیرد وخویشاوندان سببی دیگردرمقابل همدیگر حقوق وتکالیفی ازجهت مالی ندارندوبه عبارتی بین اقارب سببی به استثنای زن وشوهرکه ازیکدیگر ارث می برند وبه زن مهریه ونفقه تعلق می گیرد،هیچ گونه رابطه مادی ومالی به وجود نمی آید به طور مثال پدرومادرزن یا مردازداماد وعروس خودارثی نمی برندوعروس یا داماد نیزازآنها ارثی نخواهد برد.
قرابت نسبی چیست؟
بر اساس قانون مدنی ، قرابت نسبی ، خویشاوندی مربوط به خون است . به عبارت دیگر ، قرابت نسبی رابطه ای است بین دو نفر که یکی از آنها از نسل دیگری است و یا اینکه هر دوی آنها از نسل شخص ثالثی می باشند . لذا قرابت نسبی بین کسانی وجود دارد که دارای خون و نیاکان مشترکی هستند . بر خلاف قرابت سببی که از طریق ازدواج یا عقد نکاح به وجود می آید .
اقسام قرابت نسبی؟
قرابت نسبی به قرابت در خط مستقیم و قرابت در خط اطراف تقسیم می شود . قرابت در خط مستقیم رابطه ای است خونی بین دو نفر که یکی از آنان بی واسطه ( مانند فرزند ) یا با واسطه ( مانند نوه ) از دیگری تولد یافته باشد . اما قرابت در خط اطراف رابطه ای است خونی بین افرادی که از نسل شخص ثالثی باشند . مانند خویشاوندی برادران و خواهران .
اقربای نسبی کدامند؟
بر اساس ماده 1032 قانون مدنی ، قرابت نسبی شامل سه طبقه است و هر یک از طبقات ، شامل درجاتی است . بر اساس این ماده ، قرابت نسبی به ترتیب طبقات ذیل است :
- طبقه اول : پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد ؛
- طبقه دوم : اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها ؛
- طبقه سوم : اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها یعنی ( عموها ، عمه ها ، خاله ها و دایی ها ) . در هر طبقه درجه دوری و نزدیکی قرابت نسبی به عهده نسل ها در آن طبقه معین می گردد . مثلا در طبقه اول قرابت پدر و مادر با اولاد در درجه اول و نسبت به اولاد اولاد در درجه دوم خواهد بود . همچنین در طبقه دوم ، قرابت برادر و خواهر و پدر بزرگ و مادر بزرگ در درجه اول از طبقه دوم و اولاد برادر و خواهر و جد پدر در درجه دوم از طبقه دوم خواهد بود . در طبقه سوم ، قرابت عمو و عمه و دایی و خاله در درجه اول از طبقه سوم و درجه اولاد آنها در درجه دوم از آن طبقه است .
قرابت سَببی
یکی دیگر از انواع قرابت که در کنار قرابت نسبی از اهمیت فراوانی برخوردار است، قرابت سببی است. قرابت سببی نوعی از خویشاوندی است که به موجب ازدواج میان اشخاص پدید می آید. یکی از مصادیق بارز قرابت سببی رابطه زن و شوهری است. به موجب ماده ۱۰۳۳ قانون مدنی هرکس که با دیگری ازدواج کند ، با تمام اقربای نسبی او قرابت سببی خواهد داشت. به عنوان مثال ، پدر و مادر زن یک مرد اقربای سببی آن مرد نیز محسوب می شوند.
قرابت رضاعی
بر اساس قانون مدنی یکی دیگر از اقسام قرابت ، قرابت رضاعی است . خویشاوندی رضاعی در صورتی بوجود می آید که یک طفل با شرایط معینی که در ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی مشخص شده اند از زنی به غیر مادر خود شیر بخورد که در این صورت قرابتی میان طفل و آن زن بوجود می آید که به آن قرابت رضاعی گفته می شود. لذا یکسری از محدودیت هایی برای ازدواج ایجاد می شود که مطابق محدودیت های قرابت نسبی برای ازدواج است . یعنی همانطور که شخص نمی تواند با خواهر یا مادر خودش ازدواج کند، با خواهر و مادر رضاعی اش نیز نمی تواند ازدواج کند .
موارد ممنوعیت نکاح به دنبال قرابت سببی
کسانی که نکاح با آنان به موجب قرابت سببی ممنوع شده است، به سه دسته ذیل قابل تقسیم هستند : کسانی که نکاح با آنان عینا ممنوع است، یعنی به محض ایجاد قرابت ، حرمت ابدی تحقق می یابد، مانند مادر زن . (ماده ۱۰۴۷ قانون مدنی) کسانی که نکاح آنان جمعا ممنوع است، یعنی نکاح بر فرض وجود و بقای قرابت ممنوع است، مانند خواهر زن . ( ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی ) کسانی که نکاح آنان بدون اذن همسر ممنوع است ، مانند ازدواج با دختر برادر زن یا دختر خواهر زن . (ماده ۱۰۴۹ قانون مدنی) در میان خویشان سببی توارث وجود ندارد و تنها زن و شوهر از هم ارث می برند. شوهر مکلف به انفاق است و در برابر این تکلیف ریاست خانواده را نیز بر عهده دارد. بنابراین اقامتگاه ، تابعیت و گاه حتی نام خانوادگی او نیز بر زن تحمیل می شود. خویشاوندی سببی در برخی از موارد مانع ازدواج است، بر این اساس ، شخص نمی تواند با مادر زن خود ازدواج کرده یا زن سابق پدر خود را بگیرد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
آثار نسب نامشروع چیست؟
