عقد رهن چیست؟
مطابق با ماده ۷۷۱ قانون مدنی عقد رهن عبارتند از: رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین میدهد. رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن میگویند. مطابق با این ماده عقد رهن به زبان ساده یعنی شخصی به شخص دیگر بدهکار باشد و تا زمان پرداخت بدهی مالی را به عنوان وثیقه در اختیار شخص طلبکار قرار میدهد اما او حق استفاده از منافع و فروش آن را ندارد مگر اینکه طرفین با یک دیگر توافق کرده باشند.
اقسام رهن
وقتی کسی به دیگری بدهکار است می توانید مالی را به عنوان وثیقه در اختیار طلبکار خود بگذارد ؛ به قراردادی که بین این دو بسته می شود عقد رهن می گویند . عقد رهن را می توان با همه شروط عقد رهن منعقد کرد و بعد از اینکه یکی از موارد فک رهن ایجاد شد ، مال را آزاد کرد . البته با توجه به اینکه مال انواع متفاوتی دارد و دایره انواع اموال گسترده است ، رهن نیز به تبع آن می تواند اقسام متفاوتی داشته باشد . از این رو در این مقاله به موضوع اقسام رهن از جمله رهن تصرف ، رهن قرارداد ، رهن قضایی ، رهن مستعار ، رهن قطعی ، رهن دین و منفعت ، رهن مضاف و رهن مکرر می پردازیم .
- رهن تصرف: رهن تصرف یکی از انواع رهن است که مال مورد رهن بعد از اینکه به رهن گیرنده تحویل داده می شود ، در تصرف او می ماند و او از منافع مال مورد رهن می تواند استفاده کند .
- رهن قرارداد: این نوع از اقسام رهن ، همان عقد رهن است که در قانون از آن بحث شده است و در مقابل رهن قضایی به کار می رود .
- رهن قضایی: مقداری از مال یا اموال محکوم علیه که به موجب قرار تامین دادگاه توقیف می شود . یعنی بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی این مال آزاد نیست و در قید و رهن دادگاه است .
- رهن مستعار: در صورتی که کسی مال فرد دیگری را عاریه بگیرد و آن را به شخص سومی به رهن بدهد ، باعث شکل گرفتن رهنی به عنوان رهن مستعار می شود
- رهن قطعی سند رسمی: شامل معامله ناقل عینی را گویند . در مقابل سند بیع شرط ، رهن و معاملات با حق استرداد استعمال شده است .
- رهن دین و منفعت: یکی از انواع مال ، دین و منفعت است که بر اساس ماده 744 قانون مدنی ، رهن دادن آن باطل است . بنابراین رهن دین و منفعت را نمی توان یکی از انواع رهن دانست .
- رهن مضاف: اگر الف مالی را به ب رهن دهد ، الف یکی دیگر از اموال خود را به ب رهن دهد ، در صورتی که وام جدیدی از او نگرفته است ، رهن دوم را رهن مضاف می گویند . سند رهن دوم را در رهن مضاف ، سند متمم می نامند
- رهن مکرر : هرگاه مالی موضوع عقد رهن قرار بگیرد و قبل از اینکه فک رهن صورت بگیرد ، مالک مال رهینه ، آن را به دیگری به رهن بدهد ، رهن بعد از رهن اول را رهن مکرر می نامند .این رهن به دو صورت است:
- راهن در عقد رهن مکرر تصریح به رهن اول کرده است و با حفظ حقوق مرتهن اول اقدام به رهن دوم می کند مقصود ما از حفظ حقوق این است که طرفین رهن مکرر باید قبول کنند که ابتدا از مال طب مرتهن اول را بپردازند سپس مازاد آن برای طلب مرتهن دوم استیفاء شو، این مازاد را مازاد احتمالی می گوید.
- راهن اطلاعی از رهن اول به مرتهن ندارد در این صورت مرتهن دوم گمان می کند که مانعی برای رهن ملک نیست و اقدام به عقد رهن می گویند که به آن خیار عیب گویند همچنین راهن از آن جا که اطلاع ندارد نیازی به کسب اذن از مرتهن اول ندارد چون رهن دوم معارض با حقوق مرتهن دوم نیست و براساس قانون حقوق او محفوظ است.
در دفاتر اسناد رسمی قبل از تنظیم سند رهن دوم از مرتهن اول موافق و اجازه ای اخذ می کنند زیرا قیض در رهن شرط تحقق آن است و با رهن اول این قیض در تصرف مرتهن اول قرار گرفته است و ب و مطابق با قانون نمی توان مال دیگری را بدون اجازه به تصرف دیگری در آورد، بدین ترتیب موافقت مرتهن اول برای تنظیم سند رهن دوم الزامی است.
مطابق با قوانین مدنی هنگامی که راهن مال خود را به رهن گذاشته است برای هر باری که نزد همان مرتهن یا شخص دیگری برای بار دوم، سوم، چهارم رهن دهد این نوع رهن را رهن مکرر می گویند.
بر اساس ماده ۳۴ قانون ثبت: هرگاه مبیع شرطی از طرف بایع به استناد ماده مذکور برای دفعه یا دفعات بعد به وثیقه نهاده شود این بیع بعدی را می توان بیع شرط مکرر نامید و همین امر است که از تاریخ وضع ماده ٣۴ مکرر قانون ثبت بیع شرط را از صورت بیع ناقل مالک خارج کرده است.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
دعوای الزام به فک رهن ملک چیست؟
