اثرات مصرف نوشیدنی انرژی‌زا بر بدن

با توجه به افزايش واردات انواع و اقسام نوشابه هاي انرژي زا و مصرف زياد آن از سوي افراد در كشور ما، براساس تحقيقات دانشگاه هاي معتبر علوم طبي جهان، اين نوشابه ها عوارض بسياري از جمله ابتلا به بيماري هاي قلبي، افزایش وزن، مشکلات گوارشی و مشکلات دیگری را براي فرد به دنبال خواهد داشت.

افزایش عملکرد مغزی

مردم به دلایل مختلفی نوشیدنی انرژی زا مصرف می کنند. یکی از محبوب ترین دلایل، افزایش هوشیاری ذهنی با افزایش عملکرد مغزی است. اما آیا تحقیقات علمی نیز این موضوع را اثبات می کنند؟تحقیقات زیادی هستند که نشان می دهند نوشیدنی های انرژی زا می تواند سبب افزایش عملکرد مغزی مثل حافظه، تمرکز و زمان پاسخ دهی و همین طور کاهش خستگی ذهنی شود.تحقیقی نشان می دهد که مصرف ۵۰۰ میلی لیتر ردبول می تواند سبب افزایش تمرکز و تقویت حافظه به میزان ۲۴ درصد شود. اغلب در این تحقیقات ادعا می شود که این اثر ناشی از وجود کافئین است، درحالی که دیگران می گویند ترکیب شکر و کافئین برای ایجاد این اثر ضروری است.

نوشیدنی انرژی زا سبب می شود تا در عین خستگی به فعالیت بپردازید

یکی از دلایل دیگر مصرف این است که افراد می خواهند وقتی خسته هستند یا کمبود خواب دارند، همچنان به کارکردن ادامه بدهند. راننده ها معمولا در مسیرهای طولانی و شب ها از نوشیدنی انرژی زا استفاده می کنند تا همچنان پشت فرمان هشیار باقی بمانند.تحقیقات زیادی نشان می دهند که استفاده از این تحریک کننده ها می تواند سبب افزایش کیفیت رانندگی و غلبه بر خواب آلودگی شود؛ حتی اگر راننده کمبود خواب داشته باشد.

کارگران شیفت شب نیز از نوشیدنی های انرژی زا برای هشیارماندن در ساعات های بیداری استفاده می کنند. هر چند تحقیقات زیادی این اثر را اثبات کرده اند اما تحقیقی وجود دارد که می گوید این نوشیدنی ها سبب اختلال در نوبت بعدی خواب آنها می شود.

تاثیر نوشیدنی های انرژی زا بر کلیه ها

یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۵، مطالعات انجام شده بر نوشیدنی های انرژی زا را با هدف ارزیابی تاثیرات آن ها بر سلامت بررسی کرد. این مطالعه دریافت که مقدار کافئین این نوشیدنی ها دفع ادرار را افزایش می دهد.

افزایش دفع ادرار مشکلی است که می تواند به کم آبی بدن در هنگام ورزش کردن در محیط گرم منجر شود. از آنجایی که چنین محصولاتی سرشار از کافئین هستند، بهتر است از مصرف آن ها اجتناب کرده و از تاثیرات منفی این نوشیدنی ها بر کلیه ها پیشگیری کرد.این مطالعه یک مورد نارسایی کلیوی را در نتیجه مصرف مقادیر زیاد نوشیدنی های انرژی زا گزارش داد. در حالی که این گزارش تنها شامل یک نفر بوده اما توجه را به این نکته جلب کرد که نوشیدنی های انرژی زا می توانند آسیب های جدی به کلیه ها برسانند.

مشکلات قلبی

تحقیقات نشان می دهد که نوشیدنی های انرژی زا می توانند باعث ایجاد مشکلات قلبی شوند. تحقیقی نشان می دهد که نوشیدنی انرژی زا در چندین مورد سبب ایجاد مشکلات قلبی اورژانسی شده است.

همچنین در آمریکا سالانه ۲۰ هزار نفر به خاطر مصرف نوشیدنی های انرژی زا به اورژانس مراجعه می کنند. علاوه بر این پژوهش های زیادی روی انسان انجام شده که نشان می دهد این نوشیدنی ها سبب افزایش فشار خون و ضربان قلب و کاهش عملکرد رگ های خونی می شود که برای سلامتی قلب مضر است.اغلب کارشناس ها باور دارند که مشکلات قلبی ناشی از نوشیدنی انرژی زا به خاطر کافئین است. این دلیلی منطقی است، چون افرادی که این مشکلات را پیدا کرده اند، در زمان حمله قلبی، ۳ عدد یا بیشتر، نوشیدنی انرژی زا همراه با الکل مصرف کرده بودند.اگر سابقه ی بیماری های قلبی دارید بهتر است در مصرف نوشیدنی های انرژی زا تجدیدنظر و به میزان خیلی کم آنها را مصرف کنید.

سرشار از شکر

اغلب نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی شکر هستند. به عنوان مثال هر ۲۵۰ میلی لیتر نوشیدنی ردبول حاوی ۲۷ گرم (۷ قاشق چای خوری) شکر است. یک قوطی مانستر (۴۷۲ گرم) حاوی ۵۴ گرم (۱۴ قاشق چای خوری) شکر است.

مصرف این مقدار شکر سبب افزایش قند خون می شود. اگر شما مشکل قند خون یا دیابت دارید، بهتر است در مصرف نوشیدنی های انرژی زا تجدیدنظر کنید. مصرف نوشیدنی های پرشکر مثل اغلب نوشیدنی های انرژی زا سبب افزایش قند خون می شود که برای سلامتی به خصوص دیابتی ها مفید نیست.

این افزایش سطح قند خون می تواند باعث افزایش استرس و التهاب شود که سبب گسترش بیماری های مزمن خواهد شد، اما حتی افرادی که دیابت ندارند باید در مورد شکر موجود در این نوشیدنی ها نگران باشند. مطالعه ای نشان می دهد که مصرف روزانه ۱ یا ۲ نوشیدنی حاوی شکر باعث افزایش ۲۶ درصدی احتمال خطر ابتلابه دیابت نوع ۲ می شود.

خوش بختانه شرکت های تولیدکننده سعی می کنند تا میزان شکر مصرفی را پایین تر بیاورند یا آن را به کلی حذف کنند. این مدل ها برای افراد مبتلابه دیابت و آنهایی که رژیم کم کربوهیدرات دارند، بسیار مفید است.

کاهش کیفیت خواب

پس از نوشیدن یک نوشیدنی انرژی زا، قبل از خواب، با عواقب ناخواسته ای روبرو خواهید شد و تضمین می شود که کیفیت خواب شما افت کند. طبق گفته دانشکده بهداشت عمومی هاروارد، مصرف کنندگانی که هر نوع نوشیدنی سرشار از تورین، کافئین و کوکتل تهیه شده از سایر مواد شیمیایی تقویت کننده انرژی می نوشند، باید انتظار کاهش کیفیت خواب را داشته باشند.
کاهش کیفیت خواب از متابولیسم ما ناشی می شود که در نتیجه مصرف نوشیدنی ها به سرعت تغییر می کند. اگر تصمیم دارید بعد از ظهر با یک نوشیدنی انرژی زا، انرژی خود را ارتقا دهید، مراقب باشید، این کار ممکن است در استراحت خوب شما در شب، بیش از حد انتظارتان، تداخل ایجاد کند.

آسیب دندانی

در حالی که نوشیدنی های انرژی زا به ما کمک می کنند تا در طول روز پیش برویم، ممکن است آسیب هایی بر سلامت دهان ما وارد کنند و باعث مراجعات ناخواسته به دندان پزشک شود؛ مانند نوشابه و آب میوه، نوشیدنی های انرژی زا به دندان آسیب جدی می رسانند. نوجوانان به دلیل افزایش مصرف نوشیدنی، با خطر خاصی روبرو می شوند. این خبر بدی برای سلامت دندان است.

سردرد

ممکن است برخی از ما برای مهار سردرد به یک نوشیدنی انرژی زا متوسل شویم، اما در نهایت این نوشیدنی ها باعث سردرد بیشتر یا حتی میگرن می شوند. مصرف کافئین، جریان خون اطراف مغز را تغییر می دهد و نتایج متفاوتی را در مصرف كنندگان نشان می دهد. کافئین موجب می شود فشار خون اطراف مغز تا بیش از ۲۷% کاهش یابد و بر میزان تنشی که احساس می کنید تأثیر بگذارد. بر اساس میزان کافئین موجود در نوشیدنی انرژی زا، ممکن است پس از نوشیدن یک وعده از این نوشیدنی ها، دچار تنش شدید مغزی شوید. از کافئین اضافی خودداری کنید تا جلوی این عارضه دردناک را بگیرید.

آیا همه می توانند نوشیدنی های انرژی زا مصرف می کنند؟

بیشترین نگرانی در مورد این نوع نوشیدنی ها به خاطر کافئین است. توصیه می شود که بزرگسالان روزانه بیشتر از ۴۰۰ میلی گرم کافئین مصرف نکنند.

هر ۲۳۷ میلی لیتر نوشیدنی انرژی زا حاوی ۸۰ میلی گرم کافئین و تقریبا برابر با یک فنجان قهوه است. مسئله اینجاست که اغلب این نوشیدنی ها در ظرف هایی بزرگ تر به فروش می رسند. همچنین بعضی از آنها کافئین بیشتری دارند.

علاوه بر آن تعدادی از این محصولات حاوی گورانا هستند که خود یک منبع طبیعی برای کافئین است و حدود ۴۰ میلی گرم کافئین دارد. شرکت های سازنده نیز مجبور نیستند وجود گورانا را روی برچسب محصولات قید کنند که مصرف کننده بداند میزان کافئین محصول افزایش یافته است. هرچند مصرف یک نوشیدنی به صورت اتفاقی نمی تواند برای شما مشکلی ایجاد کند.

اگر تصمیم به استفاده از این نوشیدنی ها گرفته اید، بهتر است روزانه بیشتر از ۴۷۲ میلی لیتر استفاده نکنید و مصرف تمام نوشیدنی های کافئین دار دیگر را هم محدود کنید. زنان باردار، کودکان و نوجوانان باید از مصرف این محصولات خودداری کنند.

چرا مصرف نوشابه های انرژی زا در بارداری ممنوع است؟

این نوشیدنی ها حاوی ترکیباتی هستند که به راحتی از جفت عبور کرده و سلامت مادر و جنین را در خطر قرار می دهند از جمله: مقادیر زیادی از شکر و کافئین همچنین تورین، کارنیتین، اینوزیتول و ... جینسینگ ، یک ماده رایج دیگر در این نوشابه ها است که برای استفاده در دوران بارداری توصیه نمی شود. به همین سبب باید از مصرف نوشیدنی های انرژی زا در دوران بارداری خودداری کنید.

چه مواد خطرناکی در نوشابه های انرژی زا وجود دارد؟

مواد تشکیل دهنده نوشیدنی های انرژی زا بسته به شرکت سازنده آنها متفاوت خواهد بود. بسیاری از نوشیدنی های انرژی زا حاوی معجونی از مواد انرژی زا است که مهمترین آنها کافئین است. همانطور که می دانید مصرف بیش از حد کافئین در بارداری ممنوع است به همین دلیل است که باید حتی خوردن یک نوشابه انرژی زا در بارداری صرف نظر کنید.

کافئین

کافئین یکی از مواد اصلی در نوشیدنی های انرژی زا است و ثابت شده که سیستم عصبی سمپاتیک را به شدت فعال می کند. مصرف بیش از حد کافئین می تواند باعث تشنج، روان پریشی و آریتمی قلبی شود متخصصان می گویند: "کافئین زیاد می تواند فشار خون و ضربان قلب را افزایش داده و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث تحریک پذیری، عصبی شدن و بی خوابی می شود. بعلاوه به زنان باردار توصیه می شود که کافئین خود را در دوران بارداری به "200 میلی گرم یا کمتر، یعنی مقدار یک فنجان قهوه در روز محدود کنند.

شیرین کننده های مصنوعی

برخی از نوشیدنی های انرژی زا حاوی شیرین کننده های مصنوعی هستند. این نوع شیرین کننده ها شیرین تر از شکر بوده و کالری کمتری دارند به همین دلیل در تهیه این نوشابه ها بسیار پر کاربرد خواهند بود. مصرف بسیاری از این شیرین کننده ها در بارداری مجاز نیستند و در مورد برخی از آنها هنوز تحقیقات کافی در دسترس نیست بنابراین بهتر است که از این شیرین کننده ها در بارداری استفاده نکنید.

شکر

اگر از شیرین کننده های مصنوعی برای تولید این نوشابه ها استفاده نشود، بدون شک حاوی مقادیر زیادی شکر خواهند بود. خوردن مقدار زیادی شکر می تواند کالری زیادی را به بدن شما وارد کرده، که خود می تواند منجر به افزایش وزن بیش از حد شود.

تورین

برخی از نوشیدنی های انرژی زا حاوی تورین، یک آمینواسید حاوی گوگرد است که به طور طبیعی در منابع حیوانی یافت می شود و از رشد سلول های عصبی پشتیبانی می کند و میزان آب و مواد معدنی موجود در خون را تنظیم می کند. از آنجا که مغز و شبکیه جنین و نوزاد انسان در بدو تولد کاملاً رشد نکرده اند، ممکن است در برابر اثرات ناشی از مصرف تورین آسیب پذیر باشند. درباره تأثیر تورین در دوران بارداری، که در نوشابه های انرژی زا وجود دارد، اطلاعات کمی در دست است بنابراین، توصیه می شود از مصرف آن در دوران بارداری خودداری کنید.

جینسینگ

جینسینگ ، که اغلب با نام لاتین آن، Panax ginseng خوانده می شود، یک مکمل گیاهی آسیایی است که بیش از 2000 سال از کشف آن می گذرد. مصرف جینسینگ و مواد غذایی حاوی آن در نوزادان، کودکان و زنان باردار و شیرده ممنوع است.

علاوه بر این، از شایع ترین عوارض مصرف جینسینگ می توان به سردرد، اختلالات خواب مانند بی خوابی و علائم گوارشی اشاره کرد. بعلاوه مصرف جینسینگ می تواند بر قند خون و فشار خون تأثیر بگذارد، بنابراین اگر شما دیابت یا فشار خون دارید باید از خوردن جینسینگ اجتناب کنید.

گوارانا

گوارانا منبع دیگری از کافئین است که به طور طبیعی از یک گیاه بدست می آید. این ماده اغلب به دلیل پتانسیل افزایش عملکرد و تمرکز ورزشی به نوشیدنی های انرژی زا اضافه می شود. از آنجا که زنان باردار باید میزان مصرف کافئین مصرفی خود را کنترل کنند، باید از مصرف نوشیدنی های انرژی زا با کافئین و گوارانا خودداری کنند.

ال کارنیتین

ال کارنیتین از لیزین و متیونین مشتق شده است. این ماده معمولا برای بهبود عملکرد ورزشی به نوشیدنی های انرژی زا اضافه می شود که می تواند به ذخیره گلیکوژن در عضلات کمک کند. از آنجا که این ماده تقریبا در تمامی نوشابه های انرژی زا وجود دارد، نوشابه های انرژی زا در دوران بارداری ممنوع است.

یوهیمبه

یوهیمبه، Yohimbe که معمولاً در محصولات کاهش وزن استفاده می شود، با بی خوابی، اختلال خلقی، اختلالات عصبی و اضطراب همراه است و از آنجا که درمورد تاثیر آن بر بارداری تحقیقی انجام نشده است نباید از آن استفاده کنید.

به دلایل مختلف نوشیدنی های انرژی زا در سراسر دنیا مصرف می شود، اما اگر باردار هستید باید از مصرف آنها خودداری کنید حتی اگر مجبورید در بارداری کار کنید، درس بخوانید و یا خستگی ناشی از بارداری بیش از حد شما را آزار می دهد، مصرف نوشابه های انرژی زا در بارداری راه حل مناسبی برای افزایش انرژی بدنتان نیست.

چه کسانی نباید نوشابه انرژی زا بخورند؟

محققان درباره استفاده از نوشابه های انرژی زا بویژه در بیماران قلبی و مبتلا به فشار خون بالا هشدار داده اند و گفته اند که مصرف این نوشیدنی ها ممکن است حتی مرگ افراد را در موارد حاد به دنبال داشته باشد.

مؤسسه ملی سلامت آمریکا اعلام کرده است که مراجعه اورژانسی کسانی که از نوشابه های انرژی زا استفاده می کنند به ویژه در افراد بالای ۴۰ سال بین سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۱ دو برابر شده است.نوشابه های انرژی زا از آنجایی خطرناک هستند که مقادیر بالایی کافئین در آنها وجود دارد و همین امر باعث بالا رفتن جدی ریتم قلب و بروز مشکلاتی در جریان خون و فشار خون می شود.

محققان انجمن قلب آمریکا هشدار داده اند نوشابه های انرژی زا به ویژه برای افرادی که از قبل مبتلا به فشار خون بالا یا مشکلات قلبی بوده اند، می تواند مهلک باشد و حتی زندگی آنها را به خطر بیاندازد.این نوشابه ها همچنین الگوی خواب را مختل می کنند، باعث تپش قلب و اضطراب شده، منجر به بروز مشکلات گوارشی می شوند، فشار خون را بالا می برند و سبب کم آبی بدن می شوند. در موارد خطرناک، نوشیدن این قبیل نوشابه ها می تواند منجر به مرگ شود.

پزشکان توصیه می کنند که افراد سعی کنند تا حد امکان بدون استفاده از نوشابه های انرژی زا انرژی بدن خود را بالا ببرند. این مسئله به ویژه در کودکان و دانش آموزان اهمیت بیشتری دارد؛ به طوری که محققان تاکید می کنند در کودکان باید آب و چای سبز جایگزین نوشابه های انرژی زا شود.

مضرات نوشیدن بیش از اندازه ی قهوه چیست؟