قارچ سیاه نوعی نادر از عفونت های قارچی و غیر واگیردار است که به دلیل قرار گرفتن در معرض قارچ هایی به نام مایکرومایسیت ها ایجاد می شود. این قارچ ها به طور معمول در محیط، بخصوص روی برگ ها، خاک، کمپوست و سرگین حیوانات یافت می شود. مایکرومایسیت ها از طریق تنفس، استنشاق و زخم های روی پوست می توانند وارد بدن شوند.
انواع قارچ سیاه چیست؟
طبق تحقیقات انجام شده، عفونت قارچ سیاه می تواند از طریق جریان خون به انواع نقاط بدن منتقل شود و انواع ارگان ها و قسمت های بدن را آلوده کند.
- قارچ سیاه ریوی: این دسته از بیماری، بیش تر بین بیماران مبتلا به سرطان و افرادی که پیوند سلول های بنیادی یا پیوند عضو انجام داده اند، رایج است.
- قارچ سیاه بینی یا سینوسی: این دسته، یک نوع عفونت در سینوس های فرد است که به مغز سرایت می کند. این دسته از قارچ سیاه اغلب در بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده و در بیماران پیوند کلیوی دیده می شود.
- قارچ سیاه پوستی: زمانی که قارچ از طریق پوست زخمی ( که به دلیل جراحی، سوختگی شدید و یا هر گونه جراحت پوستی ایجاد شده)، وارد بدن فرد شود، به آن عفونت پوستی می گویند.
- قارچ سیاه دستگاه گوارش: اغلب در میان کودکان خردسال بخصوص خردسالان با وزن کم در هنگام تولد و نوزادان نارس کم تر از یک ماه که عمل جراحی داشته اند و یا دارو مصرف می کنند که در نتیجه آن، باعث کاهش قدرت بدن برای مبارزه با عفونت می شود، یافت می شود.
- قارچ سیاه منتشر شده: این دسته از بیماری قارچ سیاه معمولا بر مغز تأثیر می گذارد، اما هنگامی که عفونت از طریق جریان خون گسترش می یابد، می تواند سایر قسمت ها و اندام های بدن مانند قلب، طحال و پوست را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم قارچ سیاه چیست؟
علائم این بیماری بستگی به محل رشد قارچ در بدن دارد. اگر هر گونه علائمی مرتبط با علائم قارچ سیاه دارید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.علائم بیماری قارچ سیاه در سینوس و مغز عبارت است از:
- تورم یک طرف صورت
- سردرد
- گرفتگی بینی یا سینوس
- تشدید سریع لکه های سیاه روی پل بینی یا بالای دهان
- تب
علائم قارچ در حال رشد در ریه همانند بخشی از علائم کرونا ویروس است. این علائم شامل موارد زیر است:
- تب
- سرفه و خلط خونی یا تیره
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
علائم قارچ سیاه پوستی موارد زیر را دربرمی گیرد:
- درد صورت
- حباب کوچک پر شده از سرم (serum) روی پوست
- سیاه شدن پوست عفونی
- گرما و قرمزی بیش از حد پوست
- تورم در اطراف عفونت
- عفونت پوستی در ناحیه کیسه های هوایی پشت پیشانی، بینی، استخوان گونه، بین چشم و دندان
علائم قارچ سیاه در دستگاه گوارشی عبارت است از:
- درد شکم
- تهوع و استفراغ
- خونریزی دستگاه گوارش
علائم قارچ سیاه منتشر شده موارد زیر را در بر می گیرد:
- این گونه در بیمارانی اتفاق می افتد که قبلا از بیماری های دیگر یا بیماری های مزمن رنج می بردند و تشخیص علائم آنها دشوار است زیرا بیماران در حال حاضر علائم دیگری نیز دارند. عفونت منتشر شده بیشتر بر مغز و سیستم عصبی مرکزی تاثیر می گذارد و موقعیتی مانند کما یا سایر مراحل روانی ایجاد می کند.
- پلک متورم زمانی است که یا پلک پایین یا بالا (یا هر دو) بزرگ شده و مایعاتی از چشم ترشح شود.
- فلج شدن عضلات پلک
پزشکان می گویند که بیماران با در نظر گرفتن این علائم به شکل عادی دیر به بیمارستان مراجعه می کنند. بخاطر شیوع عفونت چشم، چشم بعضی از بیماران به دلیل سرایت بیماری به مغز از طریق چشم، به وسیله جراحی تخلیه می شود. در بعضی موارد، هر دو چشم بیمار باید تخلیه شود و در برخی افراد آلوده تر، فک بیمار نیز باید جدا شود. این مورد اغلب در بیماران مبتلا به عفونت قارچ سیاه پس از بیماری کرونا دیده می شود.
بیماری قارچ سیاه بیشتر در چه افرادی دیده می شود؟
عفونت موکورمایکوزیس می تواند برای هر فردی در هر سنی رخ دهد. بیشتر افراد در برهه ای از زندگی خود با قارچ ها در تماس خواهند بود. اما اگر به دلیل دارویی که مصرف می کنید یا به دلیل شرایط سلامت مانند مواردی که در زیر به آنها اشاره شده است از سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار باشید، احتمال این که بیمار شوید نیز بیشتر می شود:
- دیابت به ویژه زمانی که این بیماری زیر کنترل نباشد.
- اچ آی وی یا ایدز
- سرطان
- پیوند عضو
- پیوند سلول های بنیادی
- نوتروپنیا (تعداد کم گلبول های سفید خون)
- استفاده بلندمدت از استروئید
- استفاده از مواد مخدر تزریقی
- سطوح بالای آهن در بدن (هموکروماتوز)
- وضعیت بد سلامت ناشی از تغذیه نامناسب
- سطوح نامتعادل اسید در بدن (اسیدوز متابولیک)
- تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد
تشخیص عفونت قارچ سیاه چگونه انجام می شود؟
اگر در مورد ابتلا به موکورمایکوزیس مشکوک هستید، پزشک یک معاینه بدنی از شما خواهد داشت. اگر در تماس با غذاهای فاسد یا مکان هایی بوده اید که گرده های قارچ اغلب در آنها یافت می شود، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر این گونه به نظر می رسد که به یک عفونت ریه یا سینوس مبتلا هستید، پزشک ممکن است نمونه ای از مخاط بینی یا گلوی شما بگیرد. همچنین، ممکن است نمونه برداری از بافت انجام شود و یک بخش کوچک از بافت عفونی برای آزمایش برداشته شود. همچنین، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن تجویز کند.
روش های درمان قارچ سیاه
موکورمایکوزیس یک بیماری جدی عفونی است که در صورت عدم درمان سریع آن، کشنده است. در مواردی که عفونت در مراحل اولیه تشخیص داده شد، اغلب بیماران کاملا بهبود یافتند. درمان های بیماری قارچ سیاه به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:
- داروهای ضد قارچی مانند آمفوتریسین بی لیپوزوم، پوساکونازول و ایساکونازول که از طریق سیاهرگ یا دهان مصرف وارد بدن می شود. آمفوتریسین بی لیپوزوم یک داروی ضد قارچ موثر است که برای درمان عفونت های قارچی جدی مصرف می شود ولی عوارض جانبی قوی نیز دارد مانند وجود خون در مدفوع، مشکلات نورولوژیکی مانند تشنج، اختلال عملکرد کلیه، تجمع مایعات در ریه، زردی و سکته مغزی
- اغلب نیاز به جراحی برای جدا کردن بافت عفونی است.
اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به قارچ سیاه
متوقف کردن تنفس هاگ قارچ ها به دلیل پراکنده بودن آن ها در محیط غیرممکن است. در حال حاضر واکسنی برای توقف این بیماری نیست و مردمی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، باید موارد زیر را رعایت کنند:
- بهداشت شخصی از جمله حمام کامل با اسکراب را رعایت کنید.
- از رفتن به اماکن در حال ساخت یا غبارآلود پرهیز کنید. در صورتی که رفتن به این اماکن اجباری است، حتما از ماسک N95 استفاده کنید.
- از انجام فعالیت هایی که با غبار و خاک ارتباط مستقیم دارند، خودداری کنید. در هنگام انجام فعالیت های مرتبط با خاک حتما از دستکش و کفش های بلند استفاده کنید.
- جراحات پوستی را با آب گرم و مایع ضدعفونی کننده تمیز کنید تا از ایجاد عفونت پوستی جلوگیری شود.
- اگر شما عمل پیوند سلول های بنیادی یا پیوند عضو داشته اید، با پزشک خود در مورد داروهای ضد قارچی برای جلوگیری از بیماری قارچ سیاه یا سایر عفونت های قارچی مشورت کنید.
- کنترل دقیق قند خون( 110 - 180 ميلي گرم در دسی ليتر در بیماران دیابتی)
- استفاده منطقی و اجتناب از دوزهای غير ضروری كورتيكواستروئيدهای سيستميك
آنچه باید درباره بیماری هرپانژین بدانید.
