از آنجا که وانیل طبیعی پس از زعفران، دومین ادویه گران قیمت دنیا می باشد، معمولا از نوع مصنوعی و ارزان تر آن برای استفاده در خوراکی های وانیلی استفاده می کنند.وانیل طبیعی فواید زیادی برای بدن دارد که اینجا به طور کامل خواص پودر وانیل، روغن و دمنوش وانیل را برای سلامتی، لاغری، فشار خون، بارداری و پوست و مو شرح می دهیم.
درخت وانیل گیاهی است پایا خزنده یا بالا رونده، دارای ساقه سبز دراز، برگ‌های متناوب، پهن، نرم، ضخیم، بیضی شکل و نوک تیز سبز و تعداد زیادی ریشه های هوایی که از کنار هر برگی بیرون می‌اید که با کمک آن‌ها به تنه درختان مجاور می‌چسبد و بالا می‌رود.
ماده معطر وانیل از میوه این گیاه گرفته می‌شود. میوه آن به شکل غلاف لوبیا است و قبل از اینکه کاملاً برسد آن را می‌چینند و خشک می‌کنند در موقع چیدن، میوه ها عطری ندارند ولی پس از اینکه چیده شد در دوران خشک کردن و عمل آوردن ان، عطر مطبوع وانیل در آن ایجاد می‌شود.
این ادویه در علم آروماتراپی نیز طرفداران خاص خود را دارد. در طب معاصر از آن برای درمان تب و تقویت میل جنسی استفاده می‌شود و از آنجایی که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است، با رادیکال‌های آزاد بدن مبارزه می‌کند.
در ایران وانیل را به شکل پودر سفید و تقریباً گران قیمتی می‌شناسند و از آن استفاده می‌کنند. این پودر در اصل محصولی شیمیایی است به نام «وانیلین» که بر اساس بو و مزه وانیل اصلی تهیه و تولید می‌شود و به مقدار زیاد و با قیمت ارزان در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. وانیلین تنها یکی از 36 بوی گوناگون وانیل را دارد و از دیگر خواص طبیعی وانیل در پودر وانیلین خبری نیست.
وانیل اصل به شکل یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که باید آن را به وسیله یک چاقوی تیز شکافت و با پشت چاقو خمیر درون آن را درآورد و داخل سس‌ها یا خمیرها ریخت.
از دیدگاه طب سنتی وانیل نیز همچون دیگر ادویه ها دارای ویژگی‌های خاص خود است. تأثیر وانیل بر روی سیستم عصبی و مغز انسان موجب کاهش ترس و واهمه شده، افسردگی را نیز کاهش می‌دهد. در موارد بالا البته گرانیول (Geraniol) که در انواع گل‌های رُز نیز موجود است این تأثیرات را دارد.
خواص وانیل
- طبیعت وانیل گرم و خشک می باشد. وانیل حاوی مقادیر بالای کلسیم، منگنز، منیزیم، پتاسیم، آهن، روی، ویتامین B1، ویتامین B2، ویتامین B3، ویتامین B5 و ویتامین B6 می باشد.
- پوسته وانیل دارای دانه‌های ریز معطری است که در شیرینی پزی و ساخت لوازم آرایشی کاربرد دارد. این دانه‌ها دارای مولکول‌هایی هستند که در جوان ماندن و شادابی و طراوت پوست موثر است.
- در گذشته از وانیل تازه برای مراقبتهای پوستی در مقابل نور خورشید استفاده می‌کردند. تحقیقات نشان می‌دهد که دانه‌های وانیل دارای مولکول‌هایی هستند که خاصیت التیام بخشی و ترمیمی پوست را دارند.
- بر اساس آزمایشات، مولکول‌های وانیل عملکرد پوست را تحریک می‌کند و باعث تسریع در رشد پوست می‌شود. متخصصان اظهار کردند: مولکول‌های وانیل در انسجام پوست، فرآیند جذب آب، طراوت، تازگی و استحکام پوست موثر هستند.
- وانیل در تمام دنیا در درمان‌های پیری پوست کاربرد دارد. از ترکیب وانیل با روغن کنجد یا آفتابگردان خمیری بدست می‌آید که از خشکی پوست جلوگیری کرده و باعث نرمی و لطافت آن می‌شود.
- روغن وانیل به صورت موضعی برای درمان سوختگی، زخم پوستی و تقویت و افزایش رشد موی سر استفاده می شود.
- بوییدن روغن وانیل باعث احساس آرامش شده و برای درمان فشار خون بالا، استرس، اضطراب، افسردگی و بی خوابی مفید است. علاوه بر این ها بوییدن روغن وانیل به درمان حالت تهوع، معده درد و گرفتگی روده هم کمک می کند.
ماسک وانیل برای پوست صورت
- 5 عدد لوبیای وانیل را بشکنید تا دانه های آن بیرون بیاید، این دانه ها را پودر کرده و با 3 قاشق غذا خوری شکر قهوه ای و 2 قاشق غذا خوری روغن وانیل ترکیب کنید و بر روی صورت بمالید و خوب ماساژ دهید سپس اول با آب گرم و بعد با آب سرد خوب بشویید.
ماسک وانیل برای تقویت رشد مو
- 10 قطره روغن وانیل را با 1/4 فنجان روغن حامل مانند روغن زیتون، روغن جوجوبا، روغن نارگیل یا روغن بادام ترکیب کنید و بر روی حرارت گرم کنید حالا 10 روغن اسطوخودوس به آن اضافه کنید و کاملا مخلوط کنید. این روغن ها را بر روی مو ها و ریشه ی مو بمالید و به مدت 2 تا 3 دقیقه در حرکات دایره ای ماساژ دهید، بگذارید 30 دقیقه بماند سپس با آب گرم و شامپو خوب بشویید.
ماسک نرم کننده طبیعی مو
- 5 قطره اسانس وانیل را با 2 قاشق غذا خوری روغن بادام و یک قاشق غذاخوری شی باتر ترکیب کنید و بر روی مو ها بمالید، بگذارید 10 تا 15 دقیقه بماند و سپس با آب گرم و شامپو بشویید.
وانیل برای جنین و زنان باردار
- وانیل به دلیل مقادیر بالای ویتامین های گروه B برای سلامت جنین و زنان باردار در دوران بارداری مفید می باشد.
- مقادیر بالای آنتی اکسیدان های موجود در وانیل به تقویت سیستم ایمنی زنان در دوران بارداری کمک می کند.
- بوییدن روغن وانیل برای درمان حالت تهوع و استفراغ زنان باردار مفید است.
طرز تهیه دمنوش وانیل
- مواد لازم برای تهیه دمنوش وانیل
- آب جوش – 1 فنجان
- چای سیاه – 1 قاشق چای خوری
- شیر بادام (شیر گیاهی) – 2 قاشق غذاخوری
- عصاره وانیل – 1/2 قاشق چای خوری
- شکر یا قند وانیلی – 1 قاشق چای خوری
- پودر دارچین – 1/2 قاشق چای خوری
یک لیوان بزرگ بردارید و آب جوش را در آن بریزید، چای سیاه را به آب اضافه کرده و بگذارید 5 دقیقه دم بکشد حالا از صافی رد کنید و شیر بادام، شکر، عصاره وانیل و دارچین را به چای اضافه کنید. نوش جان...
مضرات وانیل
- در شرایطی که از وانیل (یا وانیلین) به مقدار زیاد استفاده می‌شود امکان پیش آمدن حالت هیپنوز و بی حسی کامل وجود دارد. وانیلین در مواردی نیز اثراتی مشابه کافئین از خود نشان می‌دهد که تأثیر آن بر سیستم عصبی و فشارخون بسیار شبیه به آثار کافئین است.
- ماده استیل کولین موجود در وانیلین نیز می‌تواند همچون ماده (Kobratoxin) که در زهر مارهای سمی وجود دارد عمل کند. استفاده زیاد از وانیلین می‌تواند آثاری شبیه (Phencyclidine) از خود بروز دهد. این ماده که با نام (Angel Dust) معروف است دارای توانایی تخدیر می‌باشد.
