ضرب المثل عالم ناپرهیزکار، کوریست مشعله دار
در باره ي هركدام از اين ضرب المثل ها فكر كنيد و ببينيد از هر كدام چه برداشتي مي كنيد؟ به نظر شما هر يك از اين سخنان در چه موردي به كار ميروند؟ آيا مي دانيد بعضي از اين ضرب المثلها قسمتي از سخنان و اشعار بزرگاني چون حافظ ، سعدي ، مولوي، نظامي و...است؟ ضرب المثل در لغت به معناي مثال زدن است. مردم در گفتگوهايشان براي اينكه منظور خود را بهتر بفهمانند، از ضرب المثل ها استفاده مي كنند. ضرب المثل مي تواند يك بيت شعر يا فقط يك مصراع شعر يا جمله اي معروف باشد.مثلاً وقتي كسي مي گويد:« دو مار از يك سوراخ در نميآيد كه يكيش تركي بخواند يكيش فارسي»، منظورش اينست كه فرزندان يك پدر و مادر برابرند و بر يكديگر برتري ندارند. يا وقتي مي خواهند بگويند كاري خيلي بد بوده و مورد تأييد هيچكس نيست ، مي گويند :« سگ از جاش پا مي شود ، بد مي گويد يا تف و لعنت مي كند.» دانشمندان تاريخ و جامعه شناس در بررسي روحيات و اخلاق گذشتگان از مثل هاي جاري هر محلي استفاده مي كنند .دانستن مثل ها گفتن و نوشتن را آسان مي كند . چون اين جمله ها كوتاه و زيباست و بر دل مينشيند و گفتگوي دراز را كوتاه مي كند و اگر در جاي خود استفاده شود اثر حرف بيشتر مي شود . درست به كار بردن مثل هم خودش يك هنر است . اگر در جاي نامناسب گفته شود و يا با موضوعي كه در ميان است مطابق نباشد ممكنست صورت متلك به خود گيرد .
مفهوم و معنی ضرب المثل عالم ناپرهیزکار، کوریست مشعله دار
۱- یعنی عالمی که بی تقوایی می کند، مانند انسان نابینایی است که چراغ در دست دارد ولی از روشنایی آن فایده ای نمی برد.
منظور از چراغ و مشعل، همان علم و دانش شخص عالم است؛ وقتی گناه میکند و در مسیر اشتباه قدم بر می دارد، یعنی هر آنچه خوانده و دانسته را زیر پایش گذاشته و سودی به حالش نداشته است. یعنی عالم بی عمل.
به قول سعدی:
علمی که ره به حق ننماید، جهالتست
یعنی علم و دانشی که تو را به راه راست هدایت نکند و مسیر درست زندگی را نشانت ندهد، نه تنها علم نیست، بلکه عین جهل و نادانی است.
۲- ضرب المثلضرب المثل عالم ناپرهیزکار، کوریست مشعله دار قرابت معنایی دارد با ضرب المثل: چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد کالا؛ در هر دو ضرب المثل به انسان دانا و عالمی اشاره می کند که در مسیر نادرست قرار گرفته و می توانند خسارت های زیادی به خود و دیگران وارد کنند.
۳- ناپرهیزکار یعنی بی تقوا؛ کسی که امر خدا را اطاعت نکرده و نهی الهی را مرتکب می شود و از انجام گناه ابایی ندارد. اگر چنین شخصی عالم هم باشد، گناهش دو چندان است؛ زیرا می داند و علم دارد که کارش خطاست اما باز هم انجامش می دهد! (چون هوای نفسش بر او غالب گشته است.)
۴- همانطور که اگر انسان نابینا چراغی در دستش بگیرد، بازهم نمی تواند مسیر را پیدا کند، انسان دانشمندی هم که چراغ علم و دانش را دارد ولی گناه می کند، چشمِ دلش کور شده و علمش به او سودی نخواهد بخشید. چنین شخصی اگر به مادیات دست یابد، هرگز به مراتب معنوی بالا نمی رسد مگر با توبه خالص و اصلاح گذشته اش.
کاربرد ضرب المثل عالم ناپرهیزکار، کوریست مشعله دار
مفهوم ضرب المثل عالم ناپرهیزکار کوریست مشعله دار این مصرعی از شعر معروف سعدی است و در نقد عالمان بی عمل است.
آشنایی با ضرب المثل در حوضی که ماهی نیست قورباغه سپهسالار است
