شاید والدین به منظور رشد رضایت بخش یک کودک نیازمند دانستن مراحل رشد مغز کودکان باشند: مغز انسان بلافاصله پس از تولد رشد خواهد کرد بین سنین 5 تا 6 سالگی حدود 70% مغز رشد می کند. زمانی که انسان به سن نوجوانی(10 تا 11 سالگی) می رسد تقریبا 90% مغز او رشد کرده است. مغز انسان درست قبل از رسیدن به بزرگسالی(20 سالگی) به رشد کامل رسیده است.
رشد مغز در دوران کودکی به نسبت سایر سال های دیگر زندگی افراد جامعه می تواند تاثیر بسزایی در آینده افراد بگذارد و این فرآیند با عوامل بسیاری از جمله روابط کودک و تجربیات او با همنوعان و همسالان خود و البته محیط هایی که کودک در آن قرار می گیرد می تواند تحت تاثیر باشد.
والدین توجه داشته باشند از سنین کودکی انواع مهارت از جمله یادگیری انواع زبان، یادگیری موسیقی، ورزش کردن، کتاب خواندن را در برنامه ریزی های کودکان خود قرار دهند، زیرا این موارد می تواند در رشد مغز آنها حائز اهمیت باشد.
برخلاف تصور غلط رایج، کودک باید در محیطی آرام و شاد بیاموزد نه به سبک یادگیری “نظامی” که در آن کارهای کلاسی سخت و کسل کننده است.
نشانه های سندرم ادوارد یا تریزومی 18 در کودکانضمنا منظم بودن مهم است اما موثرترین راه برای به ظهور رساندن استعداد مادرزادی یک کودک نیست. مهم است که در طول دوره پیش دبستانی و کل دوران دبیرستان پایه محکمی برای کودک ایجاد کنیم. راهنمایی کودکان در یک مسیر درست در مراحل اولیه مهم است زیرا تصحیح آنها در مراحل بعد دشوارتر و نیازمند تلاش بیشتری خواهد بود.
رشد مغز در دوران 9 ماهۀ داخل رحم
مغز جنین در داخل رحم مادر رشدی سریع دارد، مخصوصاً در ماههای دوم و سوم دوران حاملگی، رشد مغز دردوران داخل رحمی بیشتر از سایر اعضای بدن می باشد. در این دوران رشد سلولهای مغز جنین به طور عجیب و شگفت آوری زیاد می شود به طوریکه در هر دقیقه 250000 سلول عصبی به وجود می آید. این سلولها در ابتدا در حالت درهم ریختگی و بی نظمی هستند ولی به سرعت هرکدام به طرف مقصد و جایی که برای آنها تعیین شده است خواهند رفت و در آنجا مستقر خواهند شد. در حقیقت برای هر یک از آنها دستورالعملی تعیین شده است که به کجا بروند و چه قسمتی از مغز را تشکیل دهند. این دستورالعملها در ژنها نهفته است.
نحوه تنبیه کلامی کودکانرشد مغز درسال اول تولد
یکی از اختصاصات مغز بعد از تولد، رشد سریع آن می باشد. به این ترتیب که وزن مغز در هنگام تولد 400 گرم و در شش ماهگی تقریباً دو برابر و در سن سه سالگی سه برابر خواهد شد. این افزایش سریع وزن مغز، درنتیجۀ تکامل سلولهای مغز (نرون ها) و اضافه شدن غلاف میلین (مادۀ نرمی که آکسونهای سلولهای عصبی را می پوشاند) می باشد، ولی تعداد سلولهای عصبی زیاد نخواهد شد.
تعداد سلولهای مغز کودک بعد از تولد حدود 200 بیلیون می باشد، ولی به تدریج سلولهایی که کامل نشده اند از بین می روند، به طوری که در سنین بزرگسالی در حدود 100 بیلیون سلول باقی می ماند. بعد از تولد، ارتباط بین سلولهای مغز بسیار کم است و در سال اول تولد است که ارتباط بین سلولها بیشتر می شود و به تدریج این ارتباط کامل تر می گردد.
چون مغز کودک در سال اول تولد رشد سریع دارد و ارتباط بین سلولها به وجود می آید، بنابراین تغذیۀ صحیح کودک در این دوران در رشد مغز او بسیار اهمیت دارد.
اگر تغذیۀ کودک در سال اول تولد، کافی و کامل باشد و کودک نیز از شرایط یادگیری مناسبی برخوردار باشد، مغز او تکامل طبیعی خواهد داشت. مغز کودک در سال اول تولد، غیر از تغذیۀ کافی و کامل به محرکهای مغزی و آموزش نیاز دارد، زیرا مغز نوزاد از لحظۀ تولد برای یادگیری آماده است.
اگر پدر و مادر و اطرافیان با کودک صحبت کنند و او را در معرض اشیاء مختلف قرار دهند، مغز کودک به طور طبیعی رشد خواهد کرد، سپس مغز توانایی پیدا خواهد کرد که اعمال را به خوبی انجام دهد.
از کجا بفهمیم نوزاد از شیر سیر شده است؟رشد مغز درپنج سال اول تولد
در حدود 90 درصد مغز کودک ، در 5 سال اول تولد رشد می نماید و تکامل پیدا می کند، سپس مغز بعد از سال هفتم تولد بسیار آهسته و کند می شود. مغز کودک از سه قسمت تشکیل شده است: قسمت فوقانی و جلویی مغز؛ قسمت میانی مغز؛ قسمت تحتانی مغز.
هریک از این سه قسمت مغز به وسیلۀ شبکه های سلولهای عصبی با یکدیگر ارتباط دارند، ولی از طرفی هرکدام نیز کار خود را جداگانه انجام می دهند. در بعضی از مواقع هر سه قسمت مغز به طور هماهنگ با یکدیگر کار می کنند، در این صورت رفتار و اعمال انسان، مناسب و پسندیده می باشد.
اما بعضی از مواقع قسمتی از مغز با واسطه های شیمیایی آن قسمت، بر قسمتهای دیگر مغز غلبه پیدا می کند، در این مواقع انسان دچار هیجان، خشم و رفتارهای غیرطبیعی می گردد و ممکن است مشکلاتی برای خود و دیگران به وجود آورد.
رفتار و اعمال مناسب پدر و مادر سبب می شود هر سه قسمت مغز کودک به طور متعادل و هماهنگ عمل کند. بازیهای حسی و حرکتی، در آغوش گرفتن، نرمش دادن، محرکهای مناسب دیداری، شنیداری، لبخند، نوازش و گفتگو به رشد مغز کودک کمک می کند.
