موزه میراث روستایی گیلان یکی از جذابترین دیدنی های رشت است. این موزه مکانی عالی برای آشنایی با معماری، فرهنگ، سبک زندگی، غذاهای محلی، صنایع دستی، پوشاک و... مردم مناطق مختلف استان گیلان است. 28 مجموعه مسکونی در این موزه جای گرفتهاند و فضاهای روستایی دیگر مانند شالیزار و کاهدان، لانه مرغ و... در آن بازسازی شدهاند. موزه میراث روستایی گیلان تجربهای فراموشنشدنی را برای هر بازدیدکننده رقم میزند. با ساعد نیوز در گشتوگذار در این موزه همراه باشید.
در این اکوموزه بزرگ علاوه بر بازدید از فضاهای روستایی و آشنایی با فرهنگ و معماری مناطق مختلف استان، میتوانید با لباسهای محلی عکاسی کنید، از غذاهای محلی بچشید و از بازارچه صنایع دستی خرید کنید. کارگاههای آموزش و تولید صنایعدستی، نظیر گمجسازی و سفالگری، مرواربافی، رشتیدوزی و... ، محوطهی بازیها و نمایشهای بومی، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردمشناسی، پارک کودک، باغهای پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل و دو مجموعه مهمانپذیر با الهام از معماری روستایی در این موزه در نظر گرفته شده است.
هدف موزه میراث روستایی گیلان، تنها انتقال بناهای روستایی نیست، بلکه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و دانش نانوشتهای است که در روستاهای گیلان وجود داشته است. در این مجموعه، علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، سایر عناصر فرهنگی مربوط به ابزارهای زندگی و کار، خوراک، پوشاک و... هم به نمایش آمده است.
فضایی متفاوت نسبت به موزه های دیگر دارد و در فضای باز برپا شده است.
فرصت خوبی برای آشنایی با فرهنگ و معماری گیلان به شما می دهد و در آن می توانید صحنه هایی ملموس از زندگی سنتی را ببینید.
در پارک جنگلی سروان رشت واقع شده است و فضایی دلپذیر و آرامش بخش دارد.
در اینجا خانه هایی را مشاهده می کنید که از محل اصلی شان به این موزه انتقال یافته و به همان شکل سنتی سرپا شده اند.
همیشه برای تشکیل یک ایده، به جرقه نیاز است. ساخت موزه میراث هم با یک جرقه آغاز شد. جرقهای که تلخی بسیار داشت؛ اما نتیجه حاصله توانست کمی از تلخی آن بکاهد. در سال 1369 در گیلان و زنجان زلزله رخ داد و در اثر این حادثه سرعت تخریب بناهای سنتی افزایش پیدا کرد. در این میان دکتر محمود طاقلانی ایده ساخت چنین موزهای را مطرح کرد. مطالعات مقدماتی برای ساخت چنین پروژه بزرگی در سال 1381 شروع شد.
اولین گام مطالعه برای یافتن مکانی مناسب برای موزه بود. تنیجه این بررسیها انتخاب پارک سراوان بود. این پارک توپوگرافی مناسبی دارد که بسیار شبیه به توپوگرافی گیلان است. از طرف دیگر این مکان تأسیسات زیربنایی مناسب دارد. دشوارترین قسمت کار، انتقال خانهها بود. افرادی برای شناسایی خانههای مناسب به روستاهای اطراف رفتند و بعد از مطالعات مردمشناسی و معماری خانه مناسب برداشته میشد. برای اینکه دوبارهسازی امکان پذیر شود، خانهها را پلاک گذاری میکردند. خانه واچینی میشد و بعد از انتقال مصالح به موزه به نام فروشنده یا مالک، دوباره چینی میشد. مساحت مجموعه موزهای 45 هکتار است که در وسط سایت موزه قرار دارد.
ایده تاسیس این موزه برای نخستین بار پس از زمینلرزه خرداد 1369 گیلان-زنجان توسط دکتر محمود طالقانی شکل گرفت. این زمینلرزه روند تخریب بناهای سنتی را شدت بخشیده بود. فاز مطالعات مقدماتی موزه، از اوایل سال 1381 آغاز شد. ابتدا، مطالعات گسترده جهت مکانیابی مناسب برای اجرای پروژه انجام شد. پس از بررسیهای فراوان، پارک جنگلی سراوان، بهعلت دارا بودن توپوگرافی مناسب و مشابه گیلان، دسترسی آسان و وجود تاسیسات زیربنایی مناسب بهعنوان محل اجرای پروژه انتخاب شد.
اساس کار جهت انتقال بناها به این ترتیب بود که ابتدا، گروهی از کارشناسان جهت شناسایی بناها به روستاها اعزام شدند. بناهای دارای ارزش برای انتقال به موزه شناسایی و مطالعه شدند. این مطالعات شامل مردمشناسی و معماری بود. پس از تکمیل مطالعات، بنا برداشت معماری و پلاکگذاری شد تا دوبارهسازی آن میسر شود. پس از واچینی و انتقال مصالح به موزه، به نام اهداکننده یا فروشنده بنا، در محل معین دوبارهچینی شدند. مساحت مجموعه موزهای، بالغ بر 45 هکتار است که در هستهی مرکزی سایت قرار دارد.
برای رسیدن به این موزه باید به پارک جنگلی سراوان که در کیلومتر 18 آزادراه رشت – قزوین قرار دارد، بروید. نرسیده به پلیسراه که در کیلومتر 3 جادهی سراوان – شفت قرار دارد، موزه روستایی گیلان را مشاهده خواهید کرد. تابلوهای راهنمایی و رانندگی این منطقه نیز دقیق بوده و کمک زیادی به شما میکنند.
این موزهی بزرگ که نمایشگر معماری دیرینهی گیلان است، فرهنگ و آداب محلی را نیز به شما میشناساند. در این موزه میتوانید لباسهای محلی گیلانی را به تن کنید و با آنها عکس بگیرید. همچنین در بخشی از موزه، غذاهای محلی گیلان طبخ میشود که میتوانید از آنها بچشید و نحوهی پخت آنها را از مردم بومی بیاموزید.
بازارچهی صنایعدستی موزه نیز کار دست مردم گیلان را برای فروش به نمایش گذاشته است؛ میتوانید از این بازارچه سوغاتیهای رنگارنگی را خریداری کنید. وجود کارگاههای آموزشی و تولیدی صنایعدستی هم سبب شده تا گردشگران کشش زیادی به صنایعدستی پیدا کنند. گمجسازی، سفالگری، رشتی دوزی، حصیربافی، مرواریدبافی و… از صنایعدستی پرطرفدار گیلان هستند.
در قسمتی از موزه، محوطهای برای بازیهای محلی و نمایشهای بومی وجود دارد که میتوانید به همراه بومیها در این بازیها مشارکت کنید. وجود پارک کودک هم به شما کمک میکند تا اگر کودکی به همراه دارید، او را با خود همراه کرده و بازدید از موزه را برای او هم جذاب کنید.
این موزهی وسیع، چند حوزه دارد که هرکدام ویژگیهای جغرافیایی و فرهنگی مخصوص به خود را دارند. در ادامه با این حوزهها آشنا شوید.
جلگهی شرق: حوزهی جلگهی شرقی در منطقهی جلگهی شرق سپیدرود واقع شده است. در این قسمت میتوانید باغهای سبزی و صیفیجات، انبارهای برنج، مسجد، قهوهخانه، کورهی زغالگیری سنتی، نمایشها و بازیهای سنتی، بازارچهی صنایع دستی و طویله و تلمبار را مشاهده کنید.
جلگهی غرب: جلگهی غربی در مناطق جلگهای غرب گیلان که از شهرستان شفت تا آستارا را در بر میگیرد، واقع شده است. در این حوزه، خانههای قدیمی موسیزاده، محمودی، حقیقی، حسنی، موسوی و محتشم طلب قرار گرفته است. دیگر فضاهای تشکیل دهندهی این حوزه، چاه آب، لانهی مرغ، طویله، انبار برنج، باغچهی سبزی و صیفیجات و قهوهخانه هستند.
جلگهی مرکزی: جلگهی مرکزی در قسمتهای جلگهای مرکز استان گیلان قرار دارد. این حوزه خانههای سنتی امینی، مرادی، دانش، صادقی و بیالوا را در بر گرفته است. از ویژگیهای این بناها میتوان به اسکلتهای چوبی، پوشش بامها از کلوش و دیوارهای چینهای و زگالی اشاره کرد. در این بخش هم با فضاهایی چون کارگاه آهنگری، طویله، لانهی مرغ و… آشنا شده و شالیکاری را از نزدیک مشاهده خواهید کرد.
کوهستان شرق: کوهستان شرقی، ییلاقات گیلان در شرق رودخانهی سپیدرود را شامل میشود. در این بخش کوهستانی، خانههای محسنیان و محمد نژاد قرار دارد که با دیوارهای سنگچین و بامهای پوشیده شده با لت، خودنمایی میکنند. دامداری در این منطقه به دلیل نوع پوشش گیاهی، شغل غالب محسوب میشود.
کوهپایهی شرق: این کوهپایه در واقع کوهپایهی کوهستان شرقی محسوب میشود و خانههای بهزادی، جامع و رستمی را در بر گرفته است. انبارهای برنج، گندم، کاه و تنورهای نان، نشان دهندهی شغل شالیکاری، دامداری و گندمکاری در این ناحیه هستند. دیوارهای زگالی و زگمهای به همراه بامهای پوشیده از لت، معماری تاریخی این حوزه را به تصویر کشیدهاند.
کوهستان غرب: حوزهی کوهستان غرب در مناطق کوهستانی غرب گیلان قرار دارد. خانهی حجت پور تنها خانهی قدیمیای است که در این ناحیه به چشم میخورد. دیوارهای این خانه، تختهای، زگالی، سنگچین و زگمهای بوده و بام آن از لت ساخته شده است. دامداری نیز شغل غالب این ناحیه است.
کوهپایهی غرب: در کوهپایهی غربی که در واقع پایین کوهستان غربی واقع شده است، خانههای رحمانی، طربی و لطفی به چشم میخورد. در این ناحیه نیز انواع مشاغل کشاورزی مربوط به مناطق شمالی مشاهده میشود.
دو حوزهی سواحل شرقی و غربی: موزه روستایی رشت شامل دو ساحل شرقی و غربی است. خانهی موسوی در ساحل شرقی این موزه قرار گرفته و در ساحل غربی نیز میتوانید خانهی آصفی را مشاهده کنید.
موزه میراث روستایی گیلان موزهای در پارک جنگلی سروان رشت در استان گیلان است. این موزه در زمینی به مساحت حدود 260 هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 بزرگراه خلیج فارس (جاده رشت-تهران) ساخته شده است.
