سخت ترین بخش بدن انسان است. اما متاسفانه قابل بازسازی و احیا نیست. بنابراین مراقبت از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. مواردی مانند مصرف نوشیدنی های اسیدی، خشکی دهان، رفلاکس معده، برخی داروها مانند آسپیرین و آنتی هیستامین ها، ژنتیک و دندان قروچه می توانند باعث فرسایش مینای دندان شوند.
مینای دندان از دندان شما در برابر فعالیت های روزانه مانند :جویدن ، گاز گرفتن ، خرد کردن ، و … محافظت میکند. اگرچه مینای دندان محافظی قوی و سخت است، اما می تواند خراشبردارد یا ترک بخورد. مینا همچنین دندان ها را از درجه حرارت بالا و مواد شیمیایی دور نگه میدارد.
همان طور که در بالا گفته شد، این عارضه عوامل مختلفی دارد. در مرحله اول، لایه مینای دندان دچار تغییر رنگ جزئی می شود. این تغییر رنگ که در ابتلا به صورت لکه های سفید بروز می کند، نشانه شروع فرسایش مینای دندان است. خوشبختانه در این مرحله رعایت بهداشت دهان و دندان، رفع عامل ایجاد عارضه، و استفاده از روش های احیای مینای دندان مانند فلورایدتراپی می توانند به معکوس شدن جریان تخریب مینای دندان کمک کنند. عدم درمان و شناسایی به موقع، موجب می شود که مینای دندان تحلیل رفته و رنگ آن به زرد و سپس قهوه ای تغییر کند. دندان ها کدر به نظر می رسند زیرا مینا از روی دندان زدوده شده است. تخریب مینای دندان باعث ابتلا به پوسیدگی و در نهایت از بین رفتن دندان می شود.
انواع فرسایش دندان
فرسایش دندان به شکل های گوناگونی قابل مشاهده می باشد که برخی از این موارد مرتبط با مینای دندان می باشند که در زیر به مختصر توضیحاتی در این خصوص بسنده می کنیم.
ساییدگی دندان یا ابریژن
سایش دندان با مواد خارجی سبب خراشیدگی و ساییده شدن دندان می شود. عموم این ساییدگی با استفاده از مواد خارجی مانند مسواک های سفت، نخ دندان و یا خلال دندان و موارد این چنینی ایجاد می شود.علاوه بر این مواد می توان به مواد غذایی نیز اشاره کرد. از جمله این مواد غذایی می توان به تخمه آفتابگردان، آجیل و.. اشاره کرد.برخی دیگر از افراد نیز دچار عادات غلط می باشند که این موضوع نیز سبب آسیب به دندان و فرسایش مینا می شود.این عادات می تواند شامل جویدن مداد، جویدن ناخن و… باشد
اصطکاک با دندان های دیگر یا اتریشن
در صورتی که افراد دچار دندان قروچه باشند و یا دندان های خود را بر روی یکدیگر فشار دهند، در این صورت سایش دندانی نیز ظاهر خواهد شد و به دندان ها آسیب وارد می شود.اصطکام دندانی نه تنها باعث فرسایش مینای دندان می شود بلکه در صورت مداومت این حالت، دندان ها نیز کوتاه خواهند شد.با این حالت، دندان ها نسبت به مواد غذایی گرم و سرد، مواد ترش و شیرین و… حساس تر از قبل می شوند.
خوردگی دندان با اسید یا اروژن
در صورتی که از مواد غذایی که دارای اسید هستند به مدت طولانی استفاده کنید، شاهد حساس شدن دندان خواهید بود که این حساسیت به دلیل تحلیل و سایش دندان و مینای دندان می باشد.برای مراقبت دندان از این نوع فرسایش از مواد غذایی اسید، نوشیدنی های اسیدی، نوشابه و آب گاز دار و… خودداری کنید.
چه چیزی باعث فرسایش دندان می شود؟
ممکن است از درس شیمی دبیرستان به یاد داشته باشید که اسید می تواند در سطوح ایجاد خوردگی کند. این مورد برای مینای دندان نیز صدق می کند. قرار گرفتن مکرر در معرض عناصر اسیدی در رژیم غذایی ما و به خصوص نوشیدنی های گازدار (حتی آب گازدار)، میوه و آب میوه، شراب و دیگر نوشیدنی های اسیدی می تواند نقش مهمی را در از بین رفتن زودهنگام مینای دندان در افراد بازی کند.
در زیر به چند راه قرار گرفتن دندان ها در معرض اسید اشاره می کنیم:
- غذاها و نوشیدنی های اسیدی. مرکبات می توانند باعث خوردگی مینای دندان شوند. نوشابه، لیموناد و نوشیدنی های انرژی زا ازجمله آسیب زاترین نوشیدنی ها می باشند.
- شکر. باکتری های موجود بر روی دندان های شما از شکر تغذیه می کنند. این باکتری ها اسیدهای آسیب زایی را تولید کرده و باعث ایجاد خوردگی می شوند.
- ریفلاکس اسید. این عارضه باعث برگشتن اسید معده به درون مری و دهان می شود.
- استفراغ مکرر. عارضه هایی که استفراغ مکرر را به همراه دارند مانند پرخوری و اعتیاد به الکل، می توانند دندان های شما را در معرض اسید قرار دهند.
در طول روز مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی و شکری را کم کنید. زمانی که شما به صورت مرتب از این غذاها استفاده کنید، دندان های شما برای مدت زمان بیشتری در معرض اسید قرار گرفته و احتمال ایجاد خوردگی در مینای دندان افزایش پیدا می کند.
همچنین هر بار که شما یک غذای اسیدی یا شکری را مصرف می کنید، باید دهان خود را با مقداری آب شستشو دهید. همچنین می توانید از یک آدامس بدون شکر استفاده کنید تا جریان بزاق شما افزایش پیدا کند. بزاق دهان شما حاوی موادی مثل کلسیم و فسفات است که مینای دندان را مستحکم تر می کنند.
اگر به ریفلاکس اسید، اعتیاد به الکل و یا پرخوری مبتلا هستید، برای درمان به پزشک خود مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که دندان های خود را 2 بار در روز به مدت 2 دقیقه و با استفاده از یک خمیردندان حاوی فلوراید مسواک کنید. دهان شویه ی فلوراید نیز می تواند مؤثر باشد.