استیضاح ترامپ چقدر جدی است؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از مهر، پنج روز از حمله به کنگره آمریکا می گذرد اما سیاستمداران، رسانه ها و مردم همچنان با هیجان در باره این موضوع بحث می کنند. شاید یکی از دلایلش آن باشد که اکنون بهترین فرصت برای تسویه حساب با مردی است که از دیپلماسی بویی نبرده و می خواهد امور خود را با دلالی و باج خواهی پیش ببرد.

آلمانی ها می گویند «دونالد ترامپ» به قلب دموکراسی آمریکا شلیک کرد، اتحادیه اروپا او را متهم به دو پاره کردن مردم کشورش می کند، روس ها گفتند که آمریکا دیگر نمی تواند الگوی دموکراسی در جهان باشد و چینی ها با طعنه زدن به مداخلات آمریکا، یادآوری کردند که برخلاف آنچه در واشنگتن روی داد؛ اعتراضات هنگ کنگ کشته ای در پی نداشت. اما در این میان، دموکرات ها فرصت طلب تر از همیشه، گفتند که باید این ننگ را از چهره آمریکا پاک کنیم. جمهوریخواهان هم بلاتکلیف تر از گذشته، در دوراهی انتخابِ گزینه های «بد» و «بدتر» گیر افتاده اند.

روند بازخواست از ترامپ در کنگره، یک فرایند قضائی نیست و حتی اگر او از بابت اغتشاشات ۶ ژانویه (۱۷ دی) مقصر شناخته شود، لزوماً مجرم تلقی نخواهد شد

۸ روز تا مراسم تحلیف جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا باقی مانده و آنچه که بیش از همه می شنویم صحبت درباره «برکناری» و «استیضاح» ترامپ است. اما واقعاً حساب پس گرفتن از مردی که در انتهای راه است چه حاصلی می تواند داشته باشد. به هر حال، روند بازخواست از وی در کنگره، یک فرایند قضائی نیست و حتی اگر او از بابت اغتشاشات ۶ ژانویه (۱۷ دی) مقصر شناخته شود، لزوماً مجرم تلقی نخواهد شد.

پس چرا دموکرات ها و حتی برخی جمهوریخواهان، اینگونه برای عزل و بازخواست او عجله دارند؟ این سوالی است که در تلاش برای سردرآوردن از اوضاع آشفته آمریکا، به دنبال پاسخی برای آن هستیم.

فراموش نکنیم که در حال حاضر چندین گره کور در سیاست داخلی آمریکا وجود دارد که تلاش برای بازکردن آنها با نیات و اهداف مختلفی پیگیری می شود.

*نخست آنکه یک نفر باید مسئولیت خدشه دار شدن وجهه جهانی آمریکا را بپذیرد که ظاهراً برای این موضوع، ترامپ بهترین گزینه است. به این ترتیب، اگرچه جای این زخم تا مدت ها باقی می ماند؛ اما دولت واشنگتن می تواند ننگ رسوایی جمعی را از خود مبرا کند. این تمایل برای گریز از مسئولیت پذیری جمعی، تنها وجه اشتراک دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در برهه زمانی فعلی است.

*دوم آنکه عزل ترامپ موضوعی متفاوت از استیضاح است که با صلاحدید «مایک پنس» معاون ریاست جمهوری و مشاوران کاخ سفید و با استناد به متمم ۲۵ قانون اساسی انجام می شود.

*سوم آنکه قضیه استیضاح ابعاد پیچیده تری دارد و اهداف بلندمدت تری را به ویژه برای حزب دموکرات دنبال می کند.

*در نهایت، همکاری حزب جمهوریخواه در تصمیم گیری درباره اینکه ترامپ در ازای خدشه دار کردن اعتبار آمریکا چه تاوانی را بپردازد بسیار مهم است حال آنکه به نظر نمی آید آنها در این باره به قطعیت رسیده باشند.

عزل یا استیضاح، دو طرح موازی دموکرات ها

امروز مجلس نمایندگان آمریکا که تحت کنترل دموکرات ها است؛ تلاش می کند قطعنامه ای غیرالزام آور را به تصویب برساند که براساس آن از «مایک پنس» معاون رئیس جمهور و کابینه ترامپ خواسته می شود که ظرف ۲۴ ساعت با اتکا به متمم ۲۵ قانون اساسی، ترامپ را از قدرت خلع کنند. اگر این اقدام راه به جایی نبرد؛ رای گیری نهایی (استیضاح) انجام خواهد شد.

عزل ترامپ موضوعی متفاوت از استیضاح است که به اجرایی کردن متمم ۲۵ قانون اساسی بستگی دارد

بعد از آن، با این پیش بینی که طرح استیضاح در مجلس نمایندگان رای خواهد آورد، نوبت به سنا می رسد تا درباره آن رای گیری کند. فراموش نکنیم که اگرچه با تصاحب ۲ کرسی سنای فدرال، دموکرات ها اکنون در این بخش از قوه مقننه آمریکا، دست برتر را دارند؛ هنوز به طور رسمی قدرت به آنها منتقل نشده و همچنان اکثریت سنا با جمهوریخواهان است.

راهبرد جمهوریخواهان چیست

همه چشم ها به مایک پنس معاون ترامپ دوخته شده که ظاهرً از بعد از جلسه ۶ ژانویه که طی آن آرای الکترال را به نفع بایدن تائید کرد؛ دیداری با او نداشته است. به نظر می آید که پنس با پذیرش پیروزی بایدن و موافقت برای حضور در مراسم تحلیف او، دِین خود را به قانون اساسی آمریکا ادا کرده باشد؛ پس اکنون نوبت بازگشت به وظایف حزبی است. در حال حاضر از آنجا که حزب جمهوریخواه دچار تفرقه شدید است، موافقت با عزل ترامپ شکاف درونی را عمیق تر می کند و معاون رئیس جمهور برای التیام زخم های حزبی که به آن التزام دارد، از اجرایی کردن متمم ۲۵ قانون اساسی طفره خواهد رفت.

گریز از مسئولیت پذیری جمعی در ماجرای حمله به کنگره تنها وجه مشترک دموکرات ها و جمهوریخواهان در برهه زمانی فعلی است

جمهوریخواهان می خواهند هزینه حمله به کنگره را به گردن ترامپ بیندازند اما واقعیت آن است که با برکناری او که متاسفانه نماینده حزبشان است، به طور ضمنی برای پذیرش جمعی مسئولیت ابراز آمادگی می کنند حال آنکه واقعاً چنین چیزی را نمی خواهند.

در مورد استیضاح نیز وضع به همین منوال است. «میچ مک کانل» رهبر اکثریت جمهوریخواه سنا گفته که دیگر هرگز با ترامپ حرف نخواهد زد اما او در حال حاضر مسئولیتی فراتر از دعوا با ترامپ دارد و باید به فکر بازیابی اقتدار شکننده حزب متبوع خود باشد. به همین دلیل، به این بهانه که سنا تا یک روز قبل از برگزاری مراسم تحلیف بایدن نمی تواند برای بررسی طرح استیضاح تشکیل جلسه دهد؛ عملاً با وقت کُشی، این اقدام دموکرات ها را خنثی کرده است.

راهکار دموکرات ها برای رهایی از بن بست جمهوریخواهان

دموکرات ها می خواهند ترامپ را از دریافت حقوق ماهانه، کمک هزینه سفر و مسکن، خدمات امنیتی ارائه شده به روسای جمهور سابق و از همه مهمتر، حق نامزدی در انتخابات ۲۰۲۴ محروم کنند

دموکرات ها در واکنش به عدم اجرایی شدن متمم ۲۵ قانون اساسی که به عزل ترامپ منجر خواهد شد؛ لایحه استیضاح او را در مجلس نمایندگان به رای خواهند گذاشت اما بعد از تائید، آن را برای رای گیری به مجلس سنا ارسال نخواهند کرد.

احتمالاً لایحه ۱۰۰ روز بعد از برگزاری مراسم تحلیف بایدن به سِنایی منتقل خواهد شد که در آن دموکرات ها کنترل امور را به دست دارند.

در یکصد روز نخست، کنگره درگیر تائید وزرای پیشنهادی بایدن و کمک به ترویج برنامه او برای مقابله با کرونا خواهد بود. اما بعداً سر فرصت، دوباره به ماجرای ترامپ بازمی گردد.

اما استیضاح مردی که دیگر رئیس جمهور نیست چه فایده ای می تواند داشته باشد؟

واقعیت آن است که آنها می خواهند به عنوان تنبیه، او را از دریافت حقوق ماهانه، کمک هزینه سفر و مسکن، خدمات امنیتی ارائه شده به روسای جمهور سابق و از همه مهمتر، حق نامزدی در انتخابات ۲۰۲۴ محروم کنند.

جمهوریخواهان حرف آخر را می زنند

حتی اگر توبیخ ترامپ ۱۰۰ روز هم به تعویق بیفتد؛ دموکرات ها برای پیشبرد لایحه استیضاح به رای ۱۶ سناتور جمهوریخواه نیاز خواهند داشتدر این میان، دشوارترین بخش تصمیم گیری با جمهوریخواهان است.

تصویب طرح استیضاح در سنا نیازمند رای دو سوم اعضا (۶۶ سناتور) است. بعد از تحلیف بایدن، سنا با تساوی ۵۰-۵۰ کار خود را آغاز می کند که در آن، رای «کاملا هریس» به عنوان معاون چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا، تعیین کننده است. با این حساب، حتی اگر توبیخ ترامپ ۱۰۰ روز هم به تعویق بیفتد؛ دموکرات ها برای پیشبرد لایحه استیضاح به رای ۱۶ سناتور جمهوریخواه نیاز خواهند داشت.

در حال حاضر، ۲ سناتور جمهوریخواه خواستار استعفای ترامپ هستند اما رسیدن به رقم ۱۶، ایده بلندپروازانه ای به نظر می رسد مگر آنکه بزرگان حزب به این قطعیت برسند که دیگر ترامپ را نمی خواهند.

درست است که خیلی از جمهوریخواهان سودای نامزد شدن در انتخابات ۲۰۲۴ را دارند و با وجود ترامپ شانس آنها در این مسیر کم رنگ می شود؛ اما کنار گذاشتن او هم به این سادگی ها نیست.

ترامپ بیش از ۷۴ میلیون رای مردمی دارد. طی هفته های گذشته مقادیر هنگفتی کمک مالی جمع کرده تا پیروزی بایدن را به چالش بکشد و اکنون می تواند این پول را صرف رقابت ۲۰۲۴ کند. او حتی پتانسیل آن را دارد که در داخل حزب جمهوریخواه جناح جدیدی ایجاد کند یا در صورت طرد شدن از این حزب، به خلق حزب سوم روی بیاورد- اقدامی که تا این لحظه از تاریخ آمریکا بعید بوده و در آینده هم دشوار خواهد بود.

پس حذف ترامپ از گردونه قدرت، بیش از آنکه به نفع جمهوریخواهان باشد، در جهت تامین منافع حزبی دموکرات ها است چراکه به این ترتیب، هم یک رقیب قدرتمند را از گردونه انتخاباتی ۲۰۲۴ حذف می کنند و هم حزب مخالف را در هم می کوبند.

ترامپ وصله ناجوری برای جمهوریخواهان است اما اگر او را از بدنه اصلی حزب جدا کنند؛ خود را درگیر یک خلاء امنیتی بزرگ کرده و بقایشان را به مخاطره می اندازند.