بیل ویلیامز، معامله گر معروف و یکی از چهره های تاثیرگذار تحلیل تکنیکال معاملات بورس جهان است. ویلیامز از اندیکاتورهایی در تحلیل تکنیکال خود استفاده می کند که شناخته شده ترین آن الیگیتور است.قبل از هر چیز اگر بخواهیم تعریفی از اندیکاتور بیان کنیم درواقع ابزاری است که با اعمال روابط ریاضی مشخص روی قیمت سهم یا حجم معاملات یا هر دو شکل می گیرد. که در جهت تحلیل قیمت سهام یا شاخص بازار کاربرد دارد. اسیلاتورها یا نوسانگرها نیز یکی از زیرمجموعه های اندیکاتورها محسوب می شوند که حول یک خط مرکزی یا میان سطوح معینی نوسان می کنند و سعی دارند ما را از میزان هیجانات خریدوفروش در معاملات بورس آگاه سازند.
در مباحث آموزش بورس اندیکاتورها معامله گران را جهت تحلیل تکنیکال سهم کمک می کنند. بیل ویلیامز برای درک ساختار جامع بازار، توصیه کرد تا بازار از پنج جهت تجزیه و تحلیل شود :
- اولین بعد بازار Space یا فاصله نام دارد که با اندیکاتور Fractal شناسائی می شود
- دومین بعد بازار انرژی نام دارد که با اندیکاتور Awesome Oscillator شناسائی می شود
- سومین بعد بازار نیرو نام دارد که با اندیکاتور Acceleration/Deceleration Oscillator شناسائی
می شود - بعد چهارم بازار، Zone Trading است که ترکیب ابعاددوم و سوم است
- بعد پنجم بازار نیز، Balance Trading می باشد
بیل ویلیامز برای تبیین این پنج بعد بازار ابتدا اقدام به معرفی دو گونه از شرایط بازار یعنی بازار “روند (Trend) و مسطح (Range) ” با معرفی یک اندیکاتور به نام تمساح کرده است.
اندیکاتور تمساح (Alligator)
این اندیکاتور از ترکیب سه میانگین متحرک ساده که هر یک نامی از اجراء دهان تمساح گرفته، تشکیل شده است شامل :
- آرواره (Jaws) که میانگین متحرک ساده ۱۳ دوره ای است و با رنگ آبی در اندیکاتور مشخص شده است.
- دندان (Teeth) که میانگین متحرک ساده ۸ دوره ای است و با رنگ قرمز در اندیکاتور مشخص شده است.
- لب ها (Lips) که میانگین متحرک ساده ۵ دوره ای است و با رنگ سبز در اندیکاتور مشخص شده است.
این اندیکاتور مانند دیگر اندیکاتور های بر مبنای خطوط میانگین متحرک، یک اندیکاتور تاخیری محسوب می شود به این معنی که معمولا” بعد از شروع روند، اخطار به شروع آن می دهد.اندیکاتور تمساح زمانی که چهار عنصر قیمت، لب ها، دندان و آرواره به ترتیب قرار بگیرند در یک روند بوده(تمساح در حال شکار است) و زمانی که داخل همدیگر بروند به معنی Range شدن بازار می باشد (تمساح در حال استراحت است). معمولا” تمساح بعد از یک استراحت، گرسنه شده و اقدام به شکار می کند و بعد از شکار نیز به استراحت می پردازد. به چارت زیر توجه نمائید که اندیکاتور تمساح، دو روند نزولی که بین آن تمساح استراحتی کوتاه می کند را نشان می دهد. در چارت زیر، مشاهده می نمائید که چهار عنصر مذکور به ترتیب قرار دارند به گونه ای که قیمت در زیر لبها ، لبها در زیر دندان و دندان در زیر آرواره قرار گرفته است (در روند صعودی ترتیب قرارگرفتن آنها، معکوس می باشد به طوری که قیمت در بالای لب ها، لب ها در بالای دندان و دندان در بالای آرواره قرار می گیرد).
اندیکاتور فراکتال بیل ویلیامز
فراکتال ها به صورت فلش هایی هستند که در بالا و پایین کندل ها (شمع ها) قرار می گیرند. این فراکتال ها زمانی که پنج کندل مجزا داشته باشیم شکل می گیرد. وجود پنجمین کندل یا میله سبب می شود تا بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت پدیدار شوند. درواقع زمانی که یک کندل بالا یا پایین تشکیل دهد اگر از دو کندل قبلی و بعدی خود بالاتر یا پایین تر باشد یک فراکتال به وجود آورده است.
فراکتال در تحلیل تکنیکال به دو صورت ایجاد می شود:
- Bullish Fractal، شامل سه کندل صعودی و دو کندل نزولی است.
- Bearish Fractal، شامل سه کندل نزولی و دو کندل صعودی است.
هر فراکتال که تشکیل می شود در صورت صعودی بودن تمام فراکتال های صعودی قبل از خود را باطل می کند و اگر نزولی باشد تمام فراکتال های نزولی قبل خود را بی اعتبار می نماید. درواقع فراکتال های پیش رو دارای اهمیت بوده و در سفارش گذاری کاربرد دارند.از طرفی فراکتال هایی که داخل خطوط الیگیتور تشکیل می شوند، فاقد اعتبار هستند. بااین وجود اگر فراکتال جدیدی داخل خطوط تمساح تشکیل شود بازهم فراکتال های ماقبل خود را باطل می کند.
سیگنال مربوط به دومین بعد بازار،Awesome Oscillator
این اندیکاتور از مجموعه اندیکاتورهای بیل ویلیامز است که با نام اختصاری AO در چارت نمایش داده می شود و فاصله ی بین دو میانگین متحرک ۳۴ دوره ای و ۵ دوره ای را با خطوط هیستوگرامی سبز و قرمز نشان می دهد که در آن، هر گاه طول یک کندل در چارت از طول کندل قبلیش بیشتر باشد خط هیستوگرام سبز شده و اگر طول یک کندل از کندل قبلیش کمتر باشد خط هیستوگرامی آن قرمز می شود. شکل زیر چارتی را نشان می دهد که این اندیکاتور به آن اضافه شده است.
در مجموع شش نوع سیگنال در خطوط هیستوگرامی سبز و قرمز این اندیکاتور به شرح زیر وجود دارد
سیگنال خرید بشقابی (DiB) : سیگنال خرید شامل سه خط هیستوگرامی متوالی در بالای خط صفر این اندیکاتور می باشد به گونه ای که خط اول بلند تر از خط وسطی بوده و می تواند به هر دو رنگ سبز یا قرمز باشد، خط وسطی قرمز بوده و خط سوم که خط سیگنال است می بایست سبز باشد
سیگنال فروش بشقابی (DiS) : سیگنال فروش شامل سه خط هیستوگرامی متوالی در زیر خط صفر این اندیکاتور می باشد به گونه ای که خط اول بلند تر از خط وسطی بوده و می تواند به هر دو رنگ سبز یا قرمز باشد، خط وسطی سبز بوده و خط سوم که خط سیگنال است می بایست قرمز باشد.
سیگنال خرید تقاطع خط صفر (CrB) : این سیگنال زمانی حادث می شود که خطوط هیستوگرام، خط صفر را به سمت بالا قطع می کنند، در این حالت اولین خط سبز هیستوگرام سیگنال خرید است.
سیگنال فروش تقاطع خط صفر (CrS) : این سیگنال زمانی حادث می شود که خطوط هیستوگرام، خط صفر را به سمت پائین قطع می کنند، در این حالت اولین خط قرمز هیستوگرام سیگنال فروش است.
سیگنال خرید قله های دوقلو (۲pB) : این سیگنال زمانی حادث می گردد که خطوط هیستوگرام دو قله در پائین خط صفر ایجاد نمایند به گونه ای که قله دوم نزدیک تر از قله ی اول به خط صفر باشد.
سیگنال فروش قله های دو قلو (۲pS) : این سیگنال زمانی حادث می گردد که خطوط هیستوگرام دو قله در بالای خط صفر ایجاد نمایند به گونه ای که قله دوم نزدیک تر از قله ی اول به خط صفر باشد.
نکته مهم : سیگنالهای فوق از دو قانون مهم تبعیت می کنند : ۱- هر کدام از سیگنالهای فوق تنها زمانی معتبر می شوند که بعد از شکل گیری آنها، در چارت قیمت یک فرکتال در بیرون از آرواره تمساح (خط آبی) شکل گرفته باشد. ۲- در زمان ورود به بازار با پوزیشن خرید می بایست رنگ هیستوگرام در لحظه ورود به بازار سبز بوده و برای ورود به بازار با پوزیشن فروش باید رنگ هیستوگرام در لحظه ورود به بازار قرمز باشد.
اندیکاتور AC بیل ویلیامز ( Accelerator Oscillator):
در تحلیل تکنیکال اگر بتوانیم حرکت روند سهم را قبل از شروع آن متوجه شویم، می توانیم زودتر وارد عمل شویم. قبل از اینکه اندیکاتور AOتغییر جهت دهد اندیکاتورAC تغییر جهت می دهد. درواقع این اندیکاتور بیل ویلیامز قبل از رسیدن به موقعیت خرید یا فروش هشدار می دهد.به عبارت دیگر آخرین چیزی که در چارت تغییر جهت می دهد قیمت است که قبل از آن AO و قبل از این اندیکاتور، AC تغییر جهت می دهد.
AC تنها یک مدل سیگنال دارد و کراس AC از خط صفر هیچ معنایی ندارد. در اندیکاتور AO زمانی که الیگیتور دهانش را به یک سمت باز می کند. بر اساس سه سیگنال وارد معامله می شویم اما در AC زمانی سیگنال داریم که پرایس بارها یا بالای خط صفر باشد یا پایین خط صفر تشکیل شود.
در روند صعودی دو حالت پیش می آید:
- اگر AC بالای خط صفر باشد، بعد از دو پرایس بار سبز، در پرایس بار سبز سوم یک سیگنال برای خرید دریافت می کنیم.
- اگر AC پایین خط صفر باشد، بعد از سه پرایس بار سبز، در پرایس بار سبز چهارم وارد معامله خرید می شویم.
در روند نزولی دو حالت داریم:
- اگر AC بالای خط صفر باشد، بعد از سه پرایس بار قرمز، در پرایس بار قرمز چهارم وارد معامله فروش می شویم.
- اگر AC پایین خط صفر باشد، بعد از دو پرایس بار قرمز، در پرایس بار قرمز سوم وارد معامله فروش می شویم.
- AC قبل از AO بازار را پیش بینی می کند و هرگاه AOواکنش نشان می دهد، قیمت شروع به حرکت می کند
Zone Trading : سیگنال مربوط به بعد چهارم بازار
بعد چهارم بازار در سیستم معاملاتی بیل ویلیامز مربوط است به ترکیب دو اندیکاتور AO و AC به گونه ای که خطوط هیستوگرامی هر دو اندیکاتور یک رنگ باشند ( برای این حالت بهتر است چارت قیمت در حالت بار قرار بگیرد).
- سیگنال خرید زمانی حادث می گردد که حداقل دو هیستوگرام سبز رنگ متوالی در هر دو اندیکاتور شکل گرفته باشد به گونه ای که در چارت قیمت، قیمت بسته شدن در Bar متقارن هیستوگرام دوم، بالاتر از قیمت بسته شدن Bar متقارن هیستوگرام اول باشد.
- سیگنال فروش زمانی حادث می گردد که حداقل دو هیستوگرام قرمز رنگ متوالی در هر دو اندیکاتور شکل گرفته باشد به گونه ای که در چارت قیمت، قیمت بسته شدن در کندل متقارن هیستوگرام دوم، پائین تر از قیمت بسته شدن کندل متقارن هیستوگرام اول باشد.
- .تعداد خطوط هم رنگ معمولا” بین ۵ تا ۷ خط می باشند که بهتر است معامله پس از پنجمین خط هیستوگرامی هم رنگ بسته شود
سیگنال مربوط به بعد پنجم بازار: Balance Line Trading
بعد پنجم بازار در سیستم معاملاتی بیل ویلیامز مربوط است به ترکیب اندیکاتور Alligator به عنوان Balance Line و بارهایی از چارت قیمت به عنوان Base Bar که در آن بالاترین قیمت کمتر از بالاترین قیمت در بار قبل ازآن می باشد (برای این حالت بهتر است چارت قیمت در حالت بار قرار بگیرد).
سیگنال خرید بالای خطوط اندیکاتور Alligator : برای این منظور فرض کنید از بارهای چارت قیمت در عکس زیر تنها بار شماره ۱ و بارهای قبل از آن را می بینید (بار شماره ۱ را Base Bar در نظر می گیریم زیرا بالاترین قیمت در آن کمتر از بالاترین قیمت در بار قبل از آن می باشد). در این حالت یک Buy Stop یک پیپ بالای High ی بارقبل از بار شماره۱ قرارمی دهیم، حال، بارشماره ۲ شکل می گیرد و چون High آن کمتر از High بار شمار ۱ است، این دفعه بار شماره ۲ را Base Bar در نظر می گیریم و Buy Stop قبلی را کنسل کرده و یک Buy Stop جدید، یک پیپ بالاتر از High ی بار شماره ۱ قرار می دهیم. این کار را تا زمانی که به Base Bar اصلی، یعنی بار B برسیم تکرار می کنیم (بار B به این دلیل Base Bar اصلی است چرا که وقتی بار شماره ۴ شکل می گیرد دیگر High آن کمتر از High ی بار B نیست) در این حالت Buy Stop را در بالای بار شماره ۳ قرار داده و تا زمانی که Base Bar تغییر نکند آن را کنسل نمی کنیم. حال بار شماره ۵ شکلمی گیرد هنوز به حد خرید در حال انتظار خود (Bye Stop) نرسیده ایم و بار اصلی نیز تغییر نکرده است. زمانیکه بار شماره ۶ شکل می گیرد وارد بازار شده ایم.
سیگنال خرید زیر خطوط اندیکاتور Alligator: فرض کنید به بار اصلی یعنی B رسیده ایم (در این حالت به ۲ بار احتیاج داریم که High ی آنها بیشتر تر از High بار B باشد که در شکل روبرو بارهای ۳ و ۱ هستند). وقتی بارهای ۴ و ۵ شکل می گیرند هنوز بار اصلی تغییر نکرده است و خرید در حال انتظار ما (Buy Stop) یک پیپ بالاتر از بار شماره ۳ قرار دارد. زمانی که بار شماره ۶ شکل می گیرد خرید در حال انتظار ما اجرائی می شود.
سیگنال فروش بالا و پائین خطوط اندیکاتور Alligator: بر عکس حالات گفته شده می باشد به گونه ای که برای فروش زیر خطوط اندیکاتور همانند خرید بالای این خطوط عمل کرده (با این تفاوت که در این حالت به جای یک High به یک Low که از Low کندل اصلی پائین تر باشد احتیاج داریم) و برای فروش بالای خطوط اندیکاتور نیز همانند خرید زیر این خطوط عمل میکنیم (با این تفاوت که در این حالت به جای دو High به دو Low که از Low کندل اصلی پائین تر باشند احتیاج داریم). شکل زیر مربوط به فروش بالای خطوط اندیکاتور Alligator می باشد.