اگر لب هایتان کبود شوند، نشان می دهد بدن شما دچار کمبود اکسیژن شده است.وقتی در معرض سرمای شدید قرار می گیرید، بدن شما جریان خون را در سطح پوست کمتر کرده و برای حفظ گرما در اندام های حیاتی مثل قلب، مغز و کلیه ها، خون را به درون بدن هدایت می کند. این کار اکسیژن را در مویرگ های سطحی پوست کم کرده و رنگ پوست را در لب ها، آبی (کبود) نشان می دهد.کبودی لب ها ممکن است نشانه کمبود اکسیژن خون در اثر سیگار کشیدن یا استنشاق گازهای سمی باشد.
اگر لب هایتان کبود و پوستتان رنگ پریده است، ممکن است دچار کم خونی فقر آهن باشید. آهن جزئی حیاتی در هموگلوبین (ماده ای که رنگ قرمز به خون می دهد) است. غیر از کمبودهای تغذیه ای، از دیگر عوامل کمبود آهن خون، قاعدگی خانم ها و زخم را می توان نام برد، یعنی هر چیزی که باعث کم شدن خون بدن شود.در کودکان، کبودی لب ها و سرفه شدید ممکن است نشانه خروسک شدید باشد که بسیار شایع است.
لب هایی که ناگهان کبود شوند – همراه با تنگی نفس و تند شدن ضربان قلب – زنگ خطری برای بیماری قلبی یا شش ها (ریه ها) هستند. در این حالت احتمالا دچار ناراحتی شدید قلب شده اید، یا شش هایتان در اثر سینه پهلو، برونشیت، آسم یا آمفیزم، اکسیژن کافی دریافت نمی کند. وجود لخته خون در شش هم این حالت را ایجاد می کند و باید فورا به اورژانس مراجعه کرد.
کبودی لب ها نشان دهنده چیست؟
تغییرات سیانوتیک مانند کبودی لب ها ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود. در شرایط دیگر، تغییر ممکن است به تدریج رخ دهد. کبودی باید پس از رفع مشکل پزشکی اساسی از بین برود. به طور کلی، کبودی لب ها و سایر اشکال سیانوز به تنهایی بیماری نیستند. در عوض، آنها علائم نشان دهنده یک بیماری و یا موضوع پزشکی زمینه ای هستند. معمولاً این وضعیت نشان می دهد که بخشی از بدن شما اکسیژن کافی دریافت نمی کند. کبودی لب ها ممکن است گاهی اوقات به دلیل قرار گرفتن در یک محیط بسیار سرد ایجاد شوند.
چرا لب ها تغییر رنگ می دهند؟
پوست لب ها معمولا نسبت به عوامل خارجی مانند سیگار حساس است. بیماری های متعدد نیز باعث بروز تغییراتی در ظاهر لب ها می شود. نتایج برخی از پژوهش ها نشان می دهند که ظاهر بافت نرم صورت نشان دهنده وضعیت بافت های سخت زیر پوست است. تغییرات به وجود آمده در رنگ لب ها اغلب نشان دهنده بروز مشکلاتی مانند دهیدراته شدن بدن یا همان کم آبی، کمبود ویتامین و مواد مغذی و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب است. این تغییر رنگ همچنین می تواند در نتیجه وجود بیماری های قلبی عروقی، بیماری های تنفسی، آنکولوژی و مشکلات خونی بروز کند.
داشتن تغذیه متعادل و سالم که حاوی تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است به کاهش خطر کم خونی و تغییر رنگ لب ها کمک می کند. مصرف آب کافی نیز به تامین آب مورد نیاز بدن کمک کرده و مانع از دهیدراته شدن آن می شود. عدم مصرف دخانیات نیز نتایج فوق العاده ای در حفظ سلامت دهان، ارتقای سلامت دستگاه تنفسی و قلبی عروقی دارد
لب های مایل به سفید
لب های سفید یا رنگ پریده معمولا در نتیجه دهیدراته شدن بدن و کاهش میزان گلبول های قرمز خون یا کم خونی بروز می کنند. به طور کلی، سفیدی لب ها با رنگ پریدگی در دیگر نقاط بدن مانند سفیدی داخل چشم، لثه ها و زیر ناخن های دست و پا همراه است.به عقیده متخصصان رایج ترین عامل دهیدراته شدن بدن بخصوص در کودکان و نوجوانان اسهال است. علاوه براین، از دست دادن آب بدن می تواند به خون ریزی داخلی یا خارجی مانند خونریزی دوران قاعدگی مربوط شود.در اکثر بیماران، کم خونی اغلب در نتیجه کمبود مواد مغذی بدن ایجاد می شود. به این ترتیب که جذب اندک آهن، ویتامین B۱۲ و اسیدفولیک می تواند عامل بروز کمخونی شود. علاوه براین برخی از بیماری های ارثی مانند تالاسمی یا هموفیلی نیز می توانند عامل این مشکل باشند.
لب های آبی
رنگ آبی یا کبود لب ها، پوست و دیگر مخاط بدن از نظر بالینی با عنوان «سیانوز» شناخته می شود. رنگ قرمز خون حاصل وجود و غلظت هموگلوبین است. با این حال براساس نتایج پژوهش ها، خون به دلیل سطح پایین اکسیژن به رنگ تیره یا بنفش درمی آید و این مسئله باعث بروز سیانوز یا کبودی پوست می شود.
لب ها، انگشت ها و مخاط آبی نیز معمولا حاصل بیماری های تنفسی و قلبی عروقی است. بیماری انسداد مزمن ریوی، آسم، خفگی مکانیکی و نارسایی تنفسی جزو رایج ترین عوامل این مشکل محسوب می شوند. علاوه بر این، نارسایی قلبی، شوک، افت دما، سپسیس (عفونت خونی) و مسمومیت با حشره کش ها نیز می تواند از عوامل بروز کبودی در لب ها و مخاط شوند. برخی اختلالات مادرزادی مانند ناهنجاری های عروقی نیز از جمله عوامل کبودی لب ها محسوب می شوند.
لب های سیاه
لب های مایل به سیاه معمولا با آسیب های مخاط دهان یا فرآیند های پاتولوژیک که عامل تولید ملانین هستند در ارتباط است. پررنگ شدن لب ها و پوست یک امر رایج در بیماری آدسیون است. این بیماری نوعی اختلال نادر غدد فوق کلیوی است که در آن بدن نمی تواند به اندازه کافی دو هورمون مهم کورتیزول و آلدوسترون را تولید کند. نتایج پژوهش ها نشان می دهند که مصرف مداوم دخانیات و سیگار نیز روی رنگ تیره مخاط لب ها و لثه موثر است. علاوه براین، کبودی های ناشی از ضربه ها و سوختگی نیز می تواند رنگ لب ها را سیاه و تیره کند.
لکه های تیره روی لب ها
وجود لکه ها با قطر و شکل های متفاوت روی لب ها با عوامل متعددی در ارتباط است. رایج ترین علت آن نیز پررنگ شدن قسمت هایی از پوست لب ها به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب است. علاوه براین وجود مشکلاتی مانند «هموکروماتوز» یا وجود آهن زیاد در خون، «سندرم لاگیر هونزیکر»، «سندرم پوتز جگرز» (بیماری ژنتیکی که می تواند خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان را افزایش دهد)، سرطان دهان، مصرف دارو های ضدروان پریشی مانند «کلرپرومازین» نیز جزو عوامل بروز لکه روی لب ها هستند.
دلایل پزشکی کبودی لب
به طور کلی، کبودی لب ها و سایر ویژگی های سیانوتیک را می توان در افراد مبتلا به انواع مختلف بیماری ها و مشکلات پزشکی یافت. بیماری قلبی یک علت بالقوه اصلی است که باید بررسی شود. در یک نوزاد تازه متولد شده، ممکن است کبود شدن لب ها نشانه ای از یک مشکل مادرزادی قلبی باشد که ممکن است نیاز به ترمیم جراحی داشته باشد. در بزرگسالان، ممکن است نشانه ای از نارسایی قلبی، مشکل دریچه قلب یا نوع دیگری از مشکلات قلبی باشد. مشکلات جدی ریوی یکی دیگر از نگرانی های اصلی در زمینه آبی شدن لب ها است. بسیاری از انواع مختلف مشکلات ریوی ممکن است منجر به آبی شدن لب ها و سایر علائم سیانوتیک شوند. برخی از نمونه ها شامل آسم، آمبولی ریه، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یا ذات الریه است. علت دیگر کبودی لب ها، مشکل جدی در سیستم عصبی مرکزی است. در شرایطی که مغز باعث شود فرد کمتر از حد معمول نفس بکشد (هیپوونتیله)، این می تواند باعث آبی شدن لب ها شود. به عنوان مثال، این وضعیت ممکن است در هنگام مصرف بیش از حد دارو، تشنج تونیک-کلونیک یا خونریزی شدید در داخل مغز اتفاق بیفتد. برخی از علل بالقوه دیگر کبودی، عبارتند از:
- شوکه شدن
- آپنه انسدادی خواب
- ارتفاعات بسیار بالا
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- اختلال ژنتیکی خون، مانند هموگلوبینوپاتی
به ندرت، لب های آبی و سایر ویژگی های سیانوتیک ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض یک سم (مانند نمک های نقره) یا برخی داروها مانند آمیودارون ایجاد شوند. این نوع شرایط که کاذب سیانوز نامیده می شود، نشان دهنده مشکلی در میزان اکسیژن در گردش نیست.حتی اگر نگران کننده باشد، کبودی لب ها لزوماً نشان دهنده این نیست که بخشی از بدن شما به دلیل دریافت نکردن اکسیژن کافی آسیب دیده است.
به عنوان مثال، نوزادی که با انواع خاصی از بیماری های قلبی متولد می شود، ممکن است کبودی لب هاداشته باشد و سطح اکسیژن حمل شده در خون کمتر از حد طبیعی باشد. با این حال، هنوز هم ممکن است اکسیژن کافی به بافت ها برسد تا چیزی آسیب نبیند. مکانیسم های دیگر در بدن ممکن است بتوانند حداقل به طور موقت این مشکل را جبران کنند (مانند افزایش تولید گلبول های قرمز خون).
علت زمینه ای کبود شدن لب ها چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر فردی لب هایش کبود یا آبی شده مهم است که به سرعت علت اصلی آن را بررسی کنید. بسته به موقعیت، ممکن است یک وضعیت زیاد جدی نباشد، اما باید به سرعت ارزیابی شود. برسی تشخیص اصلی این وضعیت به سابقه مشکلات پزشکی گذشته و علائم فعلی فرد بستگی دارد. معاینه پزشکی همچنین می تواند اطلاعات کلیدی در مورد قلب، ریه ها و سایر سیستم های مهم بدن فرد ارائه دهد. همچنین مهم است که سایر قسمت های بدن را برای وجود احتمالی سیانوز یا کبودی بررسی کنید. سایر نواحی مستعد سیانوز مانند زبان، داخل دهان و دست ها و پاها باید بررسی شوند. همچنین مهم است که تغییرات در شکل نوک انگشتان را بررسی کنید (به نام “کلاب”) که ممکن است به معنای مشکل طولانی مدت کاهش اکسیژن در خون باشد. بسیاری از آزمایش ها می توانند در تشخیص مناسب علت اصلی وضعیت شما موثر باشند. این آزمایش ها همچنین می توانند سرنخ هایی در مورد علل بالقوه زمینه ای ارائه دهند. برخی از این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شمارش کامل خون
- گاز خون شریانی
- کواکسیمتری
- اشعه ایکس قفسه سینه
- توموگرافی کامپیوتری قفسه سینه (CT) اسکن
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
- اکوکاردیوگرافی
محدود کردن تشخیص به وضعیت بالینی خاص بستگی دارد. لب های آبی که در بدو تولد وجود دارند اغلب ناشی از نقص مادرزادی قلب هستند. در بزرگسالان مبتلا به بیماری مزمن، مانند COPD، ممکن است نشانه بدتر شدن وضعیت سلامتی آنها باشد. در نوزادان، یک بیماری معمولاً بی ضرر به نام آکروسیانوز می تواند باعث ایجاد رنگ آبی در دست ها و پاها شود. این وضعیت موقتی است و باید با گرم شدن نوزاد از بین برود. آکروسیانوز گاهی اوقات می تواند ناحیه اطراف دهان را تحت تأثیر قرار دهد، اما خود کبودی لب ها معمولاً دیده نمی شوند.
درمان کبودی لب ها
درمان به موقع و سریع می تواند از بروز هرگونه عوارض بعدی در کاهش اکسیژن خون جلوگیری کند. اگر سیانوز دارید، احتمالاً اکسیژن درمانی برای کمک به افزایش سریع سطح اکسیژن خون دریافت خواهید کرد اما هرگونه درمان اضافی که ممکن است برای سیانوز انجام دهید، به علت اصلی بیماری شما بستگی دارد.
به عنوان مثال، درمان بیماری انسدادی مزمن ریوی ممکن است شامل کورتیکواستروئیدهای استنشاقی و توانبخشی ریوی باشد. درمان پنومونی بسته به علت آن، ممکن است شامل آنتی بیوتیک یا ضد ویروس باشد. برای درمان فشار خون ریوی ممکن است داروهای مدر و ضد انعقاد خون توصیه شود.
علل کبودی و سیاهی دور چشم و درمان آن
