بیماری مونونوکلئوز نوعی بیماری عفونی مربوط به دهان است، که می تواند در هر سنی بروز کند. هر چند پزشکان معتقدند که شیوع این بیماری در بین جوانان به مراتب کمتر است.عامل ایجاد این بیماری عفونی ویروس اپشتین بار است. مونونوکلئوز در بسیاری از منابع به عنوان بیماری بوسه نیز شناخته می شود. دلیل این نام گذاری این است که در برخی از مواقع بوسیدن منجر به انتقال این بیماری و آلوده کردن فرد می شود.
مونونوکلئوز در برخی از افراد هیچ علائمی از خود نشان نمی دهد، بنابراین به صورت درمان نشده رها می شود. از این رو ممکن است در طولانی مدت عوارض غیرقابل جبرانی را در پی داشته باشد.
چه عواملی باعث مونو می شود؟
مونونوکلئوز ، یا مونونوکلئوز عفونی ، معمولاً توسط ویروس Epstein-Barr (EBV) ایجاد می شود. اکثر بچه ها در زمان بزرگ شدن در برخی موارد در معرض EBV قرار می گیرند.نوزادان و کودکان خردسال آلوده به EBV معمولاً علائم بسیار خفیفی دارند یا اصلاً علائمی ندارند. اما نوجوانان و جوانان آلوده غالباً علائمی دارند که نشان دهنده مونو می باشد .مونو معمولاً در سنین 15 تا 24 سال در کشورهای پیشرفته شایع تر است. در کشورهای در حال توسعه ، افراد در اوایل کودکی که علائم کمتری دارند بیشتر آلوده می شوند. در افراد بین 16 تا 20 سال حدود 8٪ علایم شامل گلودرد است. سالانه حدود 45 نفر از 100000 نفر در ایالات متحده به بیماری مونو عفونی مبتلا می شوند.ویروس های دیگر ، مانند سیتومگالوویروس ، گاهی اوقات نیز می توانند یک بیماری شبیه این بیماری ایجاد کنند.
مونونوکلئوز معمولا با چه علائمی همراه است؟
بیماری مونونوکلئوز نیز مانند هر بیماری عفونی دیگری با علائم و نشانه هایی همراه است. هر چند این علائم در همه افراد به صورت یکسان بروز نمی کند. اما در ادامه لیستی از رایج ترین علائم این بیماری را برای شما گردآوری کرده ایم.
- تب
- سردرد
- عفونت گلو
- خستگی بیش از حد معمول
- بروز برآمدگی متورم و عفونی در گردن یا زیر گلو
- لوزه های متورم با تنفس دشوار
- جوش های پوستی عفونی
- وجود لکه های سفید در پشت حلق
- بی اشتهایی
- تورم غدد لنفاوی پشت گردن
- افزایش احتمال ابتلا به هپاتیت و یرقان
- بزرگ شدن طحال و احساس درد در قسمت بالای شکم
- کم خونی
- بزرگ شدن کبد
تشخیص بیماری مونونوکلئوز عفونی
پزشک شما احتمالاً سوالاتى درباره علائم بیمارى از شما خواهد کرد و سپس براى تائید تشخیص آزمایش خون منو درخواست مى کند.یکى از آزمایش های رایج براى تشخیص این بیماری «تست منوسپات» است. در صورت قطعی نبودن پاسخ آزمایش منوسپات، نیاز به انجام سایر آزمایش هاى خونى است.
بزرگی طحال
نگرانى جدى اصلى درباره منونوکلئوز این است در جریان عفونت با این ویروس ممکن است طحال بزرگ شود و خطر پارگى آن وجود دارد. طحال مانند یک غده بزرگ است که در بخش بالایى سمت. چپ شکم قرار دارد. کارکرد طحال با خون ارتباط دارد.گرچه پارگى طحال در مبتلایان به منونوکلئوز نادر است، توصیه مى شود که نسبت به نشانه هاى آن هشیار باشید و در صورت مشاهده هر یک از آنها بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.نشانه هاى پارگى طحال شامل درد در بخش بالایى سمت چپ شکم (پایین سمت چپ قفسه سینه)، احساس سبکى در سر، احساس تند شدن و شدت ضربان قلب، خونریزى آسان تر از معمول و دشوارى تنفس هستند.
چگونه می توان از ابتلا به بیماری مونونوکلئوز عفونی پیشگیری کرد؟
در حالت کلی هیچ راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. زیرا از طرفی هیچ واکسن تایید شده ای برای ایمن سازی شما در برابر این بیماری وجود ندارد. از طرفی ویروس ایجاد کننده این بیماری به گونه ای است که می تواند، حتی پس از برطرف شدن نیز در بدن باقی بماند. بنابراین بزاق فرد آلوده تا آخر عمر می تواند منجر به انتقال این بیماری شود.
عدم استفاده از لیوان، قاشق و ظروف مشترک و پرهیز از بوسیدن افراد دارای علائم و یا افرادی که به تازگی بهبود یافته اند نیز می تواند راهی برای پیشگیری از آن باشد.
همه افراد بالغ بالای ۳۵ سال، احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. اما با توجه به این که هر فرد تنها یک بار در زندگی خود به این بیماری دچار می شود، بنابراین آنتی بیوتیک تولید شده در بدن برای مقابله با این ویروس تا آخر عمر برای فرد کافی خواهد بود.
مونونوکلئوز چگونه درمان می شود؟
بهترین راه درمان برای مونو استراحت و نوشیدن مایعات زیاد است ، به خصوص در اوایل بیماری که علائم شدیدتر است.داروی خاصی برای مونو وجود ندارد ، اما استامینوفن یا ایبوپروفن می تواند به تسکین تب و درد عضلات کمک کندآنتی بیوتیک ها کمکی به رفع این بیماری نمی کنند ، زیرا فقط در برابر باکتری ها موثر هستند. فردی که مونو دارد و آنتی بیوتیک مصرف می کند ، غالباً جوش می زند.هرگز به کودکی که دارای بیماری ویروسی است آسپرین ندهید زیرا استفاده از آن با سندرم ری ارتباط دارد ، که ممکن است باعث نارسایی کبد گردد و یا حتی کشنده شود.