سل يك بيماري عفوني واگيردار مي باشد ، بيماري سل از سال هاي بسيار دور وجود داشته و افراد بسيار مشهوري نيز در دنيا به اين بيماري مبتال شده اند. اين بيماري از قديم در كشور ما شناخته شده بود. در گذشته به اشتباه تصور مي كردند كه نفرين كسي و يا شدت غم و غصه علت اصلي ابتال به بيماري سل است . در كتاب هاي غربي به اين بيماري توبركولوز )Tuberculosis )و به اختصار »تي بي« )TB )گفته مي شود. بيماري سل يكي از مهمترين بيماريهاي عفوني قرن حاضر مي باشد كه توانائي درگير نمودن كليه ارگان هاي بدن را دارد ولي ريه ها بيشتر به سل مبتال مي شوند. از سال 2891 همه پزشكان دنيا معتقد بودند كه اين بيماري تا سال 1222 كنترل و بحث آن فقط محدود به كتب پزشكي خواهد بود، ولي اين اميد ده سال بيشتر به طول نيانجاميد، به طوري كه در سال 2881 اين بيماري از طرف سازمان بهداشت جهاني)WHO )به عنوان يك فوريت جهاني اعـــــالم مي گردد. بروز 22 ميليون مورد جديد سل و درمان تنها دو سوم از آنها كه متأسفانه در بيش از 02 درصد موارد درمان ناقص بوده ، عمق فاجعه را در اين سالها نشان مي دهد. بروز سه همه گيري از اين بيماري در دو دهه اخير دور نماي كنترل اين بيماري را در آينده نزديك بسيار مبهم نشان مي دهد. ايجاد همه گيري بيماري ايدز و متعاقب آن سل مقاوم به دارو ، جهان كنوني را با تمام پيشرفت هاي عظيم در علم پزشكي از نظر كنترل بيماري سل ، بيش از يك قرن به عقب برگردانده است .
بیماری سل
بیماری سل (TB) یک بیماری عفونی باکتریال خطرناک است که به طور عمده روی ریه های فرد تأثیر می گذارد. باکتری های مایکو باکتریوم توبرکلوزیس که باعث سل می شوند از طریق شخص مبتلا و با قطرات ریز از طریق سرفه و عطسه فرد آلوده به هوا منتقل گردیده و به فرد سالم سرایت می شود.
عفونت سل در سال 1985 بطور ناگهانی و به شکل فزآینده ای افزایش یافته است، بخشی از آن به دلیل ظهور HIV، ویروسی که باعث ایدز می شود. HIV سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند بنابراین بدن نمی تواند با میکروب سل مبارزه کند. در ایالات متحده، به دلیل برنامه های کنترل قوی تر، سل در سال 1993 شروع به کاهش کرد، اما همچنان به عنوان یک عامل نگرانی است.افراد مبتلا به سل فعال باید چندین ماه برای از بین بردن عفونت و جلوگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی چندین نوع داروی آنتی بیوتیک را مصرف کنند.
انواع سل
دو نوع عفونت بیماری سل وجود دارد: سل پنهان و سل فعال.
سل پنهان (سل نهفته): در این حالت باکتری در بدن به شکل غیرفعال باقی می ماند. این نوع سل هیچ نشانه ای ندارد و مسری هم نیست، اما ممکن است به نوع فعال تبدیل شود. بنابر این تشخیص و درمان فرد مبتلا به سل نهفته و کمک به کنترل شیوع سل بسیار مهم است.
سل فعال: در این حالت باکتری فعال است و نشانه های سل در بیمار مشاهده می شود. این نوع سل به دیگران سرایت می کند. بنابر این تشخیص و درمان این بیماری حایز اهمیت فراوان هست.
علائم و نشانه های سل فعال عبارتند از:
- خستگی
- تب و لرز
- تعریق شبانه
- از دست دادن اشتها
- سرفه که سه هفته یا بیشتر طول کشده باشد .
- سرفه، گاهی اوقات همراه با خلط یا خون
- کاهش وزن خود بخودی بدون رعایت رزیم
- درد قفسه سینه یا تنفس و سرفه همراه با درد
سل معمولا بر ریه ها اثر می گذارد اما می تواند بخش های دیگری از بدن را نیز درگیر کند.
درمان سل؛ آیا بیماری سل درمان دارد؟
در بسیاری از موارد ابتلا به سل، می توان این بیماری را با داروی مناسب و روش صحیح استفاده از آن درمان کرد. تشخیص دقیق نوع آنتی بیوتیک و طول درمان با آن به سن بیمار، سلامت عمومی، مقاومت احتمالی فرد نسبت به دارو، نوع سل (فعال یا پنهان) و محل عفونت (ریه ها، مغز، کلیه) بستگی دارد.افراد مبتلا به سل پنهان ممکن است فقط به یک نوع آنتی بیوتیک سل نیاز داشته باشند؛ درحالی که افراد مبتلا به نوع فعال آن (به ویژه نوع مقاوم سل) معمولا به چند نوع دارو نیاز خواهند داشت.بیماران مبتلا به سل معمولا مدتی طولانی باید از آنتی بیوتیک ها استفاده کنند. طول درمان استاندارد برای یک دوره مصرف آنتی بیوتیک حدود ۶ ماه است.
داروهایی که برای درمان سل به کار می روند ممکن است به کبد آسیب برسانند. با اینکه عوارض جانبی این داروها نادر است، اما درصورتی که رخ بدهند، نباید آنها را نادیده گرفت. عوارض جانبی احتمالی داروهای سل که حتما باید آنها را به پزشک تان اطلاع دهید، شامل موارد زیر هستند:
- تیرگی ادرار
- تب
- زردی (یرقان)
- بی اشتهایی
- حالت تهوع و استفراغ
کامل کردن دوره ی درمان از اهمیت زیادی برخوردار است. حتی اگر علائم بالینی سل ازبین رفته باشند، باز هم باید درمان را ادامه بدهید. هر باکتری که در طول دوره ی درمان سالم باقی بماند، در برابر داروهای تجویزشده مقاوم می شود و در آینده به سل مقاوم منجر خواهد شد.
پزشکان معمولا برای اطمینان از درمان سل، روش درمان با نظارت مستقیم (DOT) را توصیه می کنند. در این روش، مراقبان بهداشتی به طور مرتب بر بیمار نظارت می کنند تا دوره ی درمان کامل شود.
چگونه می توان ازابتلا به بیماری سل پیشگیری کرد؟
برخی از مشاغل که بیشتر در تماس با مبتلا ان به سل هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سل قرار می گیرند. به عنوان مثال، افرادی که در بیمارستان و درمانگاه یا زندان و یا خانه فقرا برای افراد بی سرپناه کار می کنند همیشه در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.این دسته از افراد برای جلوگیری از ابتلا به ایدز حتما باید سالانه آزمایش های چکاپ سل را انجام دهند.همچنین اگر با افرادی که به بیماری سل مشکوک هستند هم کلام شدید نیز برای صحت سلامتی خود حتما با پزشک معالج خود موارد را مطرح کنید. روش های پیشگیری از ابتلا به سل، مانند پیشگیری از ابتلا به بیماری های جنسی نیاز به رعایت بهداشت فردی و پروتکل های بهداشتی دارد.
علل بیماری سل؛ آیا بیماری سل واگیردار است؟
علت اصلی سل، باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. فرد مبتلا به سل با سرفه کردن، عطسه زدن، آب دهان انداختن و حتی خندیدن و صحبت کردن می تواند این باکتری را در هوا منتشر کند.
درست است که سل بیماری ای واگیردار است، اما این طور نیست که به آسانی به هر کسی منتقل شود. معمولا افرادی که با فرد بیمار زندگی می کنند یا با او در یک محیط کار می کنند، بسیار بیشتر از سایرین درمعرض خطر قرار دارند. بسیاری از بیمارانی که حداقل دو هفته تحت درمان مناسب قرار می گیرند، دیگر ناقل بیماری نیستند.
از همان ابتدای شروع مصرف آنتی بیوتیک ها برخی از عضلات نسبت به داروها مقاومت نشان می دهند. بیماری سل مقاوم که در آن بدن بیمار در برابر چند دارو مقاومت می کند، هنگامی رخ می دهد که یک آنتی بیوتیک قادر به کشتن همه ی باکتری ها نباشد و باکتری های باقی مانده هم زمان در برابر آنتی بیوتیک و داروهای دیگر مقاومت نشان دهند.سل مقاوم فقط با استفاده از نوع خاصی از داروهای ضد سل درمان پذیر است که اغلب به آسانی دردسترس نیستند. در سال ۲۰۱۲، حدود ۴۵۰,۰۰۰ نفر به سل مقاوم مبتلا شدند.
در مورد بیماری آسم چه می دانید؟
