بیماری تیروئید و درمان ارتودنسی

غده تیروئید و هورمونهای آن نقش بسیار مهمی در تنظیم رشد، تکامل و ساز و کارهای متابولیکی بدن ایفا می کنند. اختلالات تیروئید شامل مجموعه شرایطی است که می توانند روی مراقبت دندانی مؤثر باشند. دندانپزشک به عنوان بخشی از تیم مراقبت های بهداشتی نقش قابل توجهی در کشف ناهنجاری های تیروئید بر عهده دارد. هنگام درمان ارتودنسی در بیماران تیروئیدی باید در نحوه ارائه خدمات دندانپزشکی تغییراتی داده شود. هورمون های تیروئید روی رشد، تکامل بافت های بدن، متابولیسم انرژی و بازسازی سلول ها و مواد مغذی تأثیر می گذارند.

آناتومی داخلی غده تیروئید شامل فولیکول هایی است که حاوی کلوئید موسینی هستند که پروتئین تیروگلوبولین در آن وجود دارد. تیروگلوبولین جزء سازنده اصلی دو هورمون اساسی است که توسط تیروئید تولید می شوند: تری یدوتیرونین یا T3 و تیروکسین یا T4. برای ساخت و ترکیب T3 و T4 علاوه بر تیروگلوبولین، ید هم مورد نیاز است. ید به سلول های فولیکولی تیروئید انتقال می یابد و با تیروگلوبین ترکیب می شود تا پیش ماده هورمون تیروئید تشکیل شود. نقص در هر یک ازهورمونهای T3 یا T4 می تواند به شدت روی رشد و تکامل کودکان تأثیر بگذارد و موجب کاهش عملکرد متابولیکی بزرگسالان خواهد شد. تولید بیش از حد یا مازاد بودن هورمون های تیروئید در صورتی که به موقع کشف و درمان نشوند می توانند عوارض جدی و تهدید کننده ای برای سلامتی در پی داشته باشد.

غده تیروئید

غده تیروئید یک غده درون ریز است که به شکل پروانه و در قسمت عرضی حنجره در جلوی گلو واقع شده است.غده تیروئید جزء بزرگترین غدد اندوکرین است و از دو لوب تشکیل می شود.از غده تیروئید هورمون هایی ترشح می شوند که عمدا بر متابولیسم و سنتز پروتئین تاثیر می گذارند.ممکن است تیروئید توسط بیماری های مختلف تحت تاثیر قرار بگیرد.در سراسر جهان شایع ترین علت اختلال درکارکرد تیروئید کمبود ید است.کم کاری تیروئیدیسم ثانویه که به دلیل کمبود ید اتفاق می افتد می تواند ناتوانی فکری به بار بیاورد اما خوشبختانه کاملا قابل پیشگیری است.غده تیروئید قادر است هورمون کلسیتونین تولید کند که به تنظیم میزان کلسیم خون کمک می کند.سلول های پارافوللیکولار در پاسخ به کلسیم خون بالا کلسیتونین تولید می کنند.

بیماری تیروئید و درمان ارتودنسی

به دلیل مکانیسم فیدبک منفی که ترشحات هورمون تیروئید را تنظیم می کند، اندازه گیری سرمی TSH بهترین شیوه برای تعیین عملکرد تیروئید است. افرادی که مبتلا به کم کاری اولیه تیروئید هستند غلظت TSH آنها زیاد خواهد بود چون بدن آنها تلاش می کند تا هورمون تیروئید بیشتری تولید کند. آثار دهانی شایع در کم کاری تیروئید عبارتند از بزرگی زبان، نارسایی چشایی، تأخیر رویش دندانها، ضعف سلامت پریودنتال و تأخیر در ترمیم زخم ها. بیمارانی که برای مدت طولانی دوز ثابتی از جایگزین هورمونی دریافت می کنند نمی بایست مشکلی با درمان های معمول و اورژانسیارتودنسی داشته باشند.

زمانی که اقدام به درمان ارتودنسی می کنید ممکن است هورمون تیروئید بر روی حرکت دندان ها در طول درمان ارتودنسی تاثیر بگذارد. در واقع غده درون ریز تیروئید که در قسمت عرضی حنجره در جلوی گلو قرار دارد، هورمون تیروکسین تولید می کند.

مصرف تیروکسین است که سرعت حرکت دندان ها را در طول درمان ارتودنسی افزایش می دهد. همچنین با عدم رعایت نکات بهداشتی و پوکی استخوان در حین درمان ارتودنسی باعث بروز عوارض جبران ناپذیری در آن ها می شود.

به همین دلیل است که افرادی که تیروئید دارند با محدودیت درمان روبرو هستند. به همین دلیل ارتودنتیست باید در طی درمان ارتودنسی مراقبت های لازم را انجام دهد. زمانی که تحت درمان ارتودنسی هستید اگر دوز پایین تیروکسین تجویز شود تحریک پذیری ریشه نسبت به نیروی ارتودنسی کاهش پیدا می کند. در نتیجه درمان طولانی تر می شود.

تاثیر تیروئید بر درمان ارتودنسی

در درمان ارتودنسی هورمون های تیروئید می تواند بر حرکت دندان ها تاثیر زیادی داشته باشند. یکی از هورمون هایی که غده ی تیروئید ترشح می کند، تیروکسین نام دارد. تیروکسین باعث تنظیم کلسیم بدن شده و در شکل و نحوه قرار گیری دندان ها و فک در طول درمان ارتودنسی تاثیر بسزایی دارد. هورمون های تیروئید می توانند باعث افزایش سرعت حرکت دندان ها در درمان ارتودنسی شود. بنابراین در افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، سرعت حرکت دندان ها بیشتر از حالت طبیعی بوده و در افراد با تیروئید کم کار سرعت این روند کمتر است. از همین رو بیماران مبتلا به اختلالات هورمونی باید برای دستیابی به نتیجه بهتر در درمان با ارتودنسی، به کنترل این هورمون ها زیر نظر پزشک متخصص بپردازند. چه بیمار کم کاری و یا پرکاری تیروئید داشته باشد حتما قبل از درمان ارتودنسی باید میزان هورمون تیروئید کنترل شود و این امر توسط یک متخصص غدد میسر است.

کنترل تیروئید در حین درمان ارتودنسی

در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید همواره استرس و اضطراب بیشتر از سایر افراد است. این افراد در حین درمان ارتودنسی دچار استرس بیشتری شده و وضعیتی که به آن بحران تیروتوکسیکوز گفته می شود، در این افراد به وجود می آید. در این وضعیت تیروئید فرد بیش از پیش به فعالیت پرداخته، پرکاری تیروئید شدیدتر و فعالیت تیروئید سمی می شود. در چنین موقعیتی با نظر متخصص غدد برای کنترل وضعیت از داروهایی چون اپی نفرین استفاده می شود. در موارد حاد متخصص ارتودنسی، در صورت صلاح دید، درمان ارتودنسی را به تعویق می اندازد. از طرف دیگر طول ویزیت درمان ارتودنسی در افراد مبتلا به کم کاری و یا پر کاری تیروئید، بایستی تا حدامکان کوتاه باشد خصوصا در جلسه باندینگ که قرار است براکت ها قرار گیرند این زمان باید تا جایی که مقدور است کوتاه باشد. در این بیماران ممکن است بر اساس صلاح دید متخصص ارتودنسی از آرام بخش در حین درمان استفاده شود.

نکات مهم در کم کاری یا پر کاری تیروئید در طول درمان ارتودنسی

بیمارانی که از مشکلات و اختلالات تیروئیدی رنج می برند، لازم است در حین درمان ارتودنسی برخی مراقبت های لازم از تیروئید را رعایت کنند تا درمان ساده تر و نتیجه مطلوب تری را تجربه کنند. برخی از این مراقبت ها شامل موارد زیر می باشند:

• از استرس و تنش و شرایطی که باعث ایجاد هرگونه استرس می شوند، دوری کنید.
• در صورت هر گونه عفونت با دستور پزشک آن را برطرف کنید، زیرا وجود عفونت در بیماران کم کار و یا پر کار تیروئید باعث اختلال در درمان ارتودنسی خواهد شد .
• در طول درمان با ارتودنسی در صورت داشتن علائم تیروتوکسیک که شامل مواردی چون تب، تپش قلب، اسهال و استفراغ می باشد، به متخصص ارتودنسی معالج خود مراجعه کنید.

برخی عوارض احتمالی تیروئید در طول درمان ارتودنسی

ابتلا به اختلالات تیروئید می تواند در طول درمان ارتودنسی برخی عوارض و مشکلات برای فرد مبتلا به وجود بیاورد، برخی از عوارض احتمالی که اختلالات تیروئید ممکن است حین درمان ارتودنسی برای فرد مبتلا ایجاد کنند عبارتند از:

• در صورت پرکاری تیروئید بیمار، ریمادلینگ در استخوان فک و دندان ها و بافت پریودنتال بیش از حد مجاز انجام شود.
• در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید، درمان ارتودنسی می تواند منجر به تحلیل ریشه دندان ها شود.

پرکاری تیروئید می تواند منجر به هایپرتروفی زبان یا افزایش حجم زبان شده و در طول درمان ارتودنسی روی شکل دندان ها و فک تاثیر منفی بگذارد.

نقش مواد معدنی در سلامت دندان ها