بزرگ شدن کلیه ها بدین معنی است که کلیه بطور غیرعادی بزرگ تر از اندازه ی معمول می باشد. در بیمارانی که بزرگ شدن کلیه را تجربه کرده اند، این مشکل بیشتر ناشی از دلایل زمینه ای شدید بوده است. بزرگ شدن کلیه ها زیاد شایع نمی باشد و معمولاً مرتبط با برخی اختلالات خاص است که ناشی از نقائص مادرزادی، ناهنجاری های ساختاری، عفونت، بارداری، انسداد مجرا و آسیب دیدگی می باشد. بزرگی کلیه تنها گاهی اوقات در حین معاینه و هنگامی که بیمار نوزاد، کودک یا یک بزرگسال لاغر است، قابل احساس است. سایر علائم بیماری کلیه معمولاً در ابتدا تشخیص داده می شوند.
بزرگ شدن کلیه ها معمولاً چیزی نیست که افراد بلافاصله متوجه آن شوند و همیشه نیاز به درمان ندارند. بزرگی کلیه قابل درمان و کوچک شدن است و در این صورت چگونگی انجام آن چیزی است که پزشک پس از تعیین دلیل این مشکل مشخص می کند. در بیشتر موارد، تورم از علائم یک مشکل بزرگ تر مانند کلیه پلی کیستیک یا حتی برخی سرطان ها است که مستلزم درمان های تهاجمی جهت سالم ماندن بیمار می باشد.
دلایل بزرگ شدن کلیه ها
بزرگ شدن کلیه می تواند دلایل مختلفی از ابتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک گرفته تا عفونت کلیه، برگشت ادرار و سرطان کلیه داشته باشد. بزرگ شدن کلیه ممکن است در زمانی که پزشک در حال درمان بیماری های مرتبط با پروستات است یا زمانی که لگن را معاینه می کند مشخص شود.کلیه های بزرگ شده ممکن است مادرزادی باشند اما این بیماری نادر است. برخی دیگر از دلایل بزرگ شدن کلیه ها عبارتند از:
هیدرونفروز، از دلایل بزرگ شدن کلیه ها
معمولاً بزرگ شدن کلیه ها به دلیل ابتلا به هیدرونفروز است. هیدرونفروز یک بیماری است که در آن ادرار تولید شده در کلیه های سالم به دلیل وجود سنگ های کلیوی، تومورها، فشارهای کیستی، چرخش کلیه و… نمی توانند از آن خارج شوند.
در این حالت تخلیه ادرار به درستی انجام نمی شود و بنابراین ادرار در کلیه ها محبوس می شود. احتباس ادرار باعث افزایش فشار درون کلیه ها شده و لگن را بزرگ می کند. هر قسمت باریک شده یا مسدود شده در مجرای ادرار می تواند باعث ابتلا به هیدرونفروز شود که یکی از علل بزرگ شدن کلیه ها است.
بیماری کلیه پلی کیستیک، از دلایل بزرگ شدن کلیه ها
بیماری کلیه پلی کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که می تواند نسل به نسل به افراد خانواده منتقل شود. در این بیماری گروهی از کیست ها در یک یا دو کلیه شکل می گیرند. این کیسه های پر از مایع باعث رشد کلیه های شده و در نتیجه کلیه ها بزرگ تر از اندازه طبیعی خود می شوند.
برخی دیگر از علائم کلیه پلی کیستیک شامل تورم غیر طبیعی، کمر درد، سر درد، تکرر ادرار و بالا رفتن فشار خون می شود. در صورتی که این بیماری درمان نشود، فشار خون بالا می تواند خطرات جدی مانند سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیه برای بیمار ایجاد کند.
سنگ کلیه، از دلایل بزرگ شدن کلیه ها
سنگ کلیه تجمع مواد معدنی و نمک سخت شده درون کلیه ها است. ایجاد سنگ کلیه درون کلیه ها باعث رشد کلیه ها شده و منجر به بزرگ شدن آنها می شود. افراد مبتلا به این بیماری از تکرر ادرار، سوزش ادرار، حالت تهوع، تب و درد کمر، درد شکم و درد پهلوها رنج می برند.
نفریت حاد، از دلایل بزرگ شدن کلیه ها
در نفریت حاد، تورم زمانی که سطح یا داخل کلیه ها متورم شده باشد ایجاد می شود که می تواند باعث بزرگ شدن کلیه ها نیز شود.
گلومرولونفریت، از دلایل بزرگ شدن کلیه ها
گلومرونفریت نوعی بیماری کلیوی است که باعث التهاب حاد یا مزمن کلیه ها می شود. گلومرولی واحدهای کوچکی هستند که به عنوان فیلتر و جمع کننده مایع عمل می کنند. عفونت های باکتریایی و ویروسی مانند بیماری های ایمنی باعث می شوند که گلومرولی ها نتوانند عمل فیلتر مواد زائد در کلیه ها را انجام دهند. در نتیجه آب در کلیه ها محبوس شده و کلیه ها بزرگ می شوند.
علائم بزرگ شدن کلیه
بزرگ شدن کلیه ها با برخی علائم همراه است و اگر شما بیش از دو علامت از علائم زیر را دارید باید به آن توجه کنید.
- کمر درد: با بزرگ شدن کلیه ها بر شکم و کمر فشار وارد می شود و به همین دلیل بیمار ممکن است در کمر، پهلوها و کمر خود احساس درد کند.
- تورم: تورم زمانی اتفاق می افتد که مایعات در بدن محبوس شوند. با بزرگ شدن کلیه ها مایعات نمی توانند به درستی از بدن خارج شوند و در نتیجه مچ پا، شکم، پایین کمر و صورت متورم می شود. در صورت شدید بودن بیماری این تورم با درد همراه خواهد بود.
- تغییرات ادرار:تولید ادرار یکی از اصلی ترین وظایف کلیه های سالم است؛ بنابراین، تغییرات ادرار معمولاً اولین نگرانی ناشی از بزرگ شدن کلیه ها است.زمانی که کلیه ها نتوانند این کار را به درستی انجام دهند مقادیر زیادی مایع پس از مصرف الکل و کافئین در بدن باقی می ماند و باعث بزرگ شدن کلیه ها می شود. بیمار بیش از حد نرمال نیاز به ادرار کردن پیدا کرده و دچار تکرر ادرار می شود. تکرر ادرار و احساس نیاز به دفع فوری ادرار و بی اختیاری ادرار به خصوص در هنگام شب غالباً از نشانه های بزرگ شدن کلیه ها در مراحل اولیه این بیماری است.
- سنگ های کلیه: سنگ کلیه می تواند هم نشانه و هم دلیل بزرگ شدن کلیه ها باشد. وجود سنگ کلیه احتمال بروز عفونت های کلیوی را افزایش داده و با کمر درد و درد پهلوها همراه است.
- احساس خستگی و ضعف مفرط:به عنوان یکی از علائم شایع بزرگ شدن کلیه ها، احساس خستگی و ضعف مفرط می تواند سطح هوشیاری شما را به شدت کاهش دهد.
تشخیص بزرگ شدن کلیه
بزرگ شدن کلیه ها معمولاً با استفاده از اسکن اولتراسوند تشخیص داده می شود. برای تشخیص علت این بیماری ممکن است به آزمایش های بیشتری نیاز باشد. اسکن اولتراسوند با استفاده از امواج صوتی یک تصویر از داخل کلیه های شما ایجاد می کند. اگر کلیه های شما متورم شده باشند، این حالت باید به وضوح نشان داده شود. آزمایش های بیشتر برای تشخیص بزرگ شدن کلیه ها عبارتند از:
- آزمایش خون: جهت بررسی عفونت
- آزمایش های ادرار: برای بررسی عفونت و همچنین اثرات خون (این اثرات می توانند به علت سنگ کلیه باشند)
- اوروگرافی داخل وریدی: پس از تزریق رنگ خاصی که وارد جریان خون شما می شود، یک تصویر توسط اشعه ایکس از کلیه های شما گرفته می شود؛ رنگ تزریق شده جریان ادرار از طریق مجاری ادراری را نشان می دهد که می تواند برای شناسایی هرگونه انسداد مفید باشد.
- سی تی اسکن توموگرافی کامپیوتری: شبیه تصویر اشعه ایکس است، اما از تصاویر چندگانه و یک کامپیوتر برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از داخل بدن شما استفاده می کند.
درمان بزرگ شدن کلیه
بزرگی کلیه قابل درمان و کوچک شدن است و در این صورت چگونگی انجام آن چیزی است که پزشک پس از تعیین دلیل این مشکل مشخص می کند. در بیشتر موارد، تورم از علائم یک مشکل بزرگ تر مانند کلیه پلی کیستیک یا حتی برخی سرطان ها است که مستلزم درمان های تهاجمی جهت سالم ماندن بیمار می باشد.
آنتی بیوتیک برای درمان بزرگ شدن کلیه
رژیم های دارویی آنتی بیوتیک درمان های بسیار شایعی برای موارد بزرگی کلیه ها هستند که در نتیجه ی عفونت رخ می دهند. بسته به شدت عفونت، آنتی بیوتیک ها معمولاً تا ۱۴ روز مصرف می شوند. برای مردانی که عفونت آنها مرتبط با عفونت های مداوم پروستات است، درمان ممکن است تا شش هفته ادامه داشته باشد. در هر دوره ی درمانی با آنتی بیوتیک، اتمام کل دوره حتی در صورتی که فرد در میانه ی درمان احساس بهبودی داشته باشد، مهم است. آنتی بیوتیک حتی پس از برطرف شدن علائم عمل می کند و توقف زودتر از موعد آن در واقع می تواند باعث بازگشت عفونت حتی بصورت مقاوم تر از قبل شود.
داروهای ضد سرطان و درمان با سلول های بنیادی
یک دلیل دیگر برای بزرگ شدن کلیه ها، یک اختلال متابولیک به نام آمیلوئیدوز است. چندین گزینه درمانی از جمله درمان با سلول های بنیادی و گاهی اوقات داروهای ضد سرطان برای پیشگیری از بروز عوارض جدی در افرادی که دچار این وضعیت و شرایط مرتبط هستند، موجود می باشند.
آمیلوئیدوز نوعی سرطان نمی باشد، اما شیمی درمانی و عوامل ضد التهابی در پیشگیری از تجمع رسوبات مضر در بافت ها و اندام های مختلف موثر است. پیوند سلول های بنیادی خون یک گزینه ی درمانی احتمالی دیگر است. پیوند سلول های بنیادی شامل شیمی درمانی با دوز بالا و تزریق خون به منظور جایگزینی سلول های بیمار و آسیب دیده است.البته شیمی درمانی و گاهی اوقات پرتودرمانی اغلب در مواردی که بزرگ شدن کلیه به علت تومورهای سرطانی که در این اندام شکل گرفته اند یا به آنجا گسترش یافته اند باشد، تجویز می شود.
پیوند کلیه برای درمان بزرگ شدن کلیه
اگر کلیه شما بیش از حد آسیب دیده باشد، ممکن است عمل جراحی پیوند کلیه توصیه شود. تنها بعضی از بیماران متقاضیان خوبی برای پیوند کلیه محسوب می شوند. عوامل مؤثر شامل سن شما، سلامت عمومی و در دسترس بودن کلیه ای است که بتوان آن را پیوند زد. کلیه عوامل ذکر شده برای پیوند کلیه در نظر گرفته خواهند شد.
تخلیه مایع برای درمان بزرگ شدن کلیه
گاهی اوقات تورم ناشی از احتباس مایعات در کلیه ها است که باید تخلیه شود و در این شرایط احتمالاً استفاده از کاتتر یا سیستم های پمپاژ زیر پوستی بهترین گزینه های درمانی می باشند. استفاده از یک سوند فولی برای رفع انسداد به احتمال زیاد باعث تسکین علائم شده و می تواند کلیه ها را سالم کرده و به اندازه طبیعی بازگرداند، هرچند اغلب برای دستیابی به تاثیرات طولانی مدت خود انسداد نیز باید درمان شده و بطور مناسب حذف شود.
تخلیه مثانه با لوله های نفروستومی یک گزینه ی درمانی مشابه دیگر است. لوله ها معمولاً یا از طریق پوست وارد شده یا از طریق استنت وارد حالب می شوند. پس از درمان یا حذف دلیل زمینه ای انسداد، تورم برطرف خواهد شد.
جراحی برای درمان بزرگ شدن کلیه
در برخی موارد، جراحی بهترین راه برای کاهش تورم و پیشگیری از عود بزرگ شدن کلیه است. این روش معمولاً یک گزینه ی تهاجمی تر بوده و تنها برای افرادی توصیه می شود که دارای مشکل مداوم بزرگ شدن کلیه هستند یا زمانی که بزرگی کلیه تهدید کننده زندگی باشد. جراحی معمولاً فوری و قاطع ترین روشی در زمانی است که نوعی انسداد اساسی وجود داشته باشد و با دارو یا تخلیه مایع بطور مناسب درمان نمی شود؛ تومورها و کیست ها نمونه هایی از این موارد می باشند.
وضعیتی به نام بیماری کلیه پلی کیستیک گاهی اوقات نیاز به مداخله جراحی دارد. بسیاری از جراحان می توانند با لیزر کیست ها را هدف قرار دهند، که کمتر از عمل های پیچیده تر تهاجمی است اما همچنان همراه با خطرات و عوارض جانبی احتمالی می باشد.
بیماری سل استخوان و نکات مهم در مورد آن
